استان همدان از لحاظ جمعیت، چهاردهمین و از لحاظ مساحت، بیست و سومین استان کشور محسوب می‌شود. جمعیت آن بر پایهٔ سرشماری سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۱٬۷۵۸٬۲۶۸ نفر بوده‌است. بزرگ‌ترین شهرهای این استان عبارتند از: همدان، ملایر و سایر شهرهای آن تویسرکان، نهاوند، اسد آباد، فامنین، رزن،کبودرآهنگ و بهار  است.

استان همدان با ۱۹٬۴۹۳ کیلومتر مربع وسعت، از سمت شمال به استان‌های زنجان و قزوین، از سمت جنوب به استان لرستان، از سمت شرق به استان مرکزی و از سمت غرب به استان‌های کردستان و کرمانشاه محدود شده‌است.
 

 

المان مرد قاجار - پیاده راه میدان امام همدان[/caption]

 

دشت‌های لاله رزن[/caption]
 

حمام حاج آقا تراب | نهاوند[/caption]

 

المان مرد کفاش | پیاده راه اکباتان[/caption]

 

قلعه امیر افخم روستای شورین | شورین نام روستایی در استان همدان است که گویا آقا محمد خان پادشاه اول قاجار آن را به اجداد حسام الملک امیرافخم پدراحتشام الدوله بخشیده است | این مکان که در زمان‌های نه چندان دور دارای عمارت و قنات‌ها و بناهایی تاریخی بوده در شمال شهر همدان واقع است و مسافتش تا شهر شاید ۱۰ هزار قدم باشد[/caption]

 
 

این امامزاده در روستای ینگی قلعه بخش رزن از توابع شهرستان همدان واقع شده واز بناهای دوران مغول و قرن هشتم محسوب می‌شود[/caption]

 

روستای سیلوار در استان همدان در بالای دامنه کوه قرار گرفته و یکی از مشخصات این روستا داشتن مردمی خونگرم و مهربان و با نشاط است | موقعیت این روستا در فضایی زیبا از دیگر جلوه‌های دیدنی آن است[/caption]

 
 

قله الوند از تخت نادر همدان[/caption]

 

کلیسای آنجلی مربوط به دوره قاجار است و در همدان، خیابان طالقانی، داخل محوطه بیمارستان اکباتان واقع شده است | این اثر در ۱۲ آبان ۱۳۷۸ با شمارهٔ ثبت ۲۴۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است[/caption]

 

آبشار گنجنامه[/caption]

 

کاروانسرای فرسفج تویسرکان[/caption]

 
 

سیمین ابرو | این روستا با قدمت 300 ساله در نقطه‌ای کوهپایه‌ای با بافت یکپارچه سنگی و معماری پله‌ای، کوچه‌های باریک و تنگ و حمام و خزینه در بخش مرکزی همدان واقع شده ‌است | سیمین ابرو به عنوان نخستین روستای هدف گردشگری در استان همدان در برنامه چهارم توسعه بهسازی شده است[/caption]

 

تویسرکان | آرامگاه حضرت حیقوق نبی (ع)[/caption]

 
 

کوه‌های روستای یعقوب شاه همدان[/caption]

 
 

موزه هگمتانه همدان[/caption]

 
 

جاده گنجنامه همدان[/caption]

 

همدان | آتشکده قره تپه در جنوب فامنین قرار دارد که قدمت آن به پیش از تاریخ باز می‌گردد | این آتشکده که در ۳ کیلومتری شهر فامنین واقع شده، بسیار زیبا و وسیع است | قره به زبان ترکی به معنی سیاه است | این تپه به صورت مطبق بوده، هر طبقه مربوط به سوزاندن و محل عبادت گروهی از اهالی در عهد ساسانیان بوده است | قدمت این تپه تاریخی به ساسانی ختم شده است | آتشکده قره تپه در فهرست آثار ملی به شماره ثبت ۹۸۷۹ در 11 شهریور 1382 به ثبت رسیده است[/caption]
 

سد اکباتان(شهناز) | این سد از پنج کیلومتری جاده همدان به ملایر منشعب شده و راه دسترسی به آن به سمت روستای سنگستان است[/caption]

 

میدان مرکزی همدان میدان بزرگی است که امروزه با نام میدان امام خمینی همدان معروف است | طرح و نقشهٔ این میدان توسط مهندس معمار آلمانی کارل فریش تهیه و اجرا شده است[/caption]

 

طبیعت زیبای نهاوند[/caption]

 

غار قلعه جوق از آثار دوران پیش از اسلام از نقاط دیدنی شهرستان فامنین و از جمله نادرترین آثار موجود در منطقه است که مشابهی برای آن در منطقه وجود ندارد | فاصله این غار تا مرکز استان همدان 96 کیلومتر و در 38 کیلومتری جنوب شرقی فامنین و در منتهی‎الیه جنوب غربی روستای قلعه جوق و به فاصله یک‎هزار و 610 متری روستا قرار گرفته که قدمت آن به دوران ساسانی بر می‎گردد | روستای قلعه جوق دارای طبیعت سرسبز وکوه‌های زیبا و دارای جاذبه گردشگری است | این روستا دارای بافت با ارزش و برج و زاغه‎های قدیمی است | غار قلعه جوق یکی از غارهای مهم دست‌کند شده بشری است که دارای سه در ورودی نزدیک به هم است که به فاصله 20 متر از سطح زمین بر دیوار صاف صخره حفر شده که تنها وسیله رسیدن به آن نردبان است | این غار بر قسمت دامنه کوه‎های روستای قلعه جوق ساخته شده است که داخل این غار 15 اتاقک به ابعاد 2×2 متر ساخته شده و به روایتی بنا بر گفته اهالی منطقه، حکیم بوعلی‎سینا در این مکان زندانی بوده است[/caption]

 
 

گنبد علویان در چهار باغ علویان در نزدیکی میدان امامزاده عبدالله شهر همدان قرار دارد | این اثر یکی از شاهکارهای معماری و گچ‌بری بعد از اسلام و دوره سلجوقیان در همدان است و طی شماره ۹۴ در تاریخ 15 دی ماه 1310 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌است[/caption]

 

روستای گشانی از توابع بخش مرکزی شهرستان تویسرکان در 25 کیلومتری شهر تویسرکان واقع شده و آب و هوای آن سرد و کوهستانی است | روستای گشانی سابقه‌‏ای کهن و قدیمی 500 ساله دارد و وجود مقبره امامزاده ابراهیم و گورستان بزرگ و قدیمی نشانگر قدمت دیرینه این روستا است[/caption]

 

پاییز بهشت غرب ایران | همدان - تویسرکان ، سرکان[/caption]

 
 

روستای حبشی در 26 کیلومتری شهر اسدآباد همدان قرار دارد | روستای حبشی روستایی باقی مانده از دوران مادها است؛ روستائی پلکانی که بر سینه کوه زریله در طول تاریخ آرام آرام جای گرفته و با جستجویی کوچک این تاریخ را در جای جای این روستا خواهید یافت |  باغات انگور و درختان گردوی روستا با گیاهان دارویی و طبیعت زیبای کوه‌های اطراف چنان جاذبه‌ای دارد که گردشگران را ساعت‌ها مجذوب خود می‌کند  [/caption]

 

گورخانه‌های روستای قلعه جوق در شهرستان فامنین را باید یکی از بی‌همتاترین و یگانه‌ترین یادمان‌های تاریخی استان همدان و حتی کشور دانست | تا کنون چنین اثر تاریخی دست‌کَند با معماری ویژه و چشمگیر شناخته شده‌ای را کمتر در ایران سراغ داریم | گورخانه یا همان گوردَخمه‌های باستانی روستای قلعه جوق در بلندایی نزدیک به 20 متر از سطح زمین و در سینۀ کوهی زیبا، رازآلود و سِتبر کَنده شده و راه دسترسی بسیار سخت و دشواری دارد | عکس: سیاوش اریا[/caption]

 
 

پارک سیفیه ملایر[/caption]

 

روستای ورکانه همدان ؛ روستای رنسانسی ایران | جلوه‌ای از معماری سنگی اروپا | روستای ورکانه همدان یکی از منحصر به فردترین روستاهای ایران است که تماما از سنگ است[/caption]

 

کلیسای گریگوری استپان یا کلیسای گریگوری استفان در قسمت شرقی تپهٔ هگمتانه در محلهٔ قدیم ارامنه قرار دارد | این کلیسا در سال ۱۶۷۶ میلادی توسط جمعی از ارامنه اصفهان و مهاجران و تجار ارمنی روسیه که در همدان ساکن شدند ساخته شده‌است[/caption]

 

روستای ورکانه همدان[/caption]

 

روستای گردشگری ورچه | ملایر[/caption]

 

آرامگاه استر و مردخای | یکی از مهمترین زیارتگاه‌های یهودیان ایران[/caption]

 

گنجنامه همدان[/caption]

 

آرامگاه شیخ الرئیس بوعلی سینا | بنای یادبود شیخ الرئیس ابن سینا؛ فیلسوف، دانشمند و پزشک مشهور ایرانی است که در میدان بوعلی سینا در مرکز شهر همدان قرار دارد[/caption]

 

رودخانه گاماسیاب - همدان | رودخانه گاماسیاب یکی از طویل‌ترین رودخانه‌های ایران به شمار می‌رود. رودخانه دائمی گاماسیاب از محلی به نام کوه سنگ سوراخ از ارتفاعات جنوبی استان همدان سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از دشت نهاوند، شاخه رود ملایر (خرم رود) به آن می‌ریزد و در کنار روستای گردیان تویسرکان، قلقل رود به آن متصل می‌شود[/caption]

 

سنگ نوشته │گنجنامه همدان دوران هخامنشی[/caption]
 

روستای ورکانه[/caption]

 

برج قربان یکی از آثار تاریخی قرون هفتم یا هشتم هجری است که در محل زندهای شهر همدان بین چهار باغ شهید مدنی و خیابان طالقانی جنب دبیرستان ابن سینا واقع است | این بنا مدفن شیخ السلام حسن بن عطار حافظ ابو العلاء همدانی و جمعی از امرای سلجوقی است [/caption]

 
 

دهکده وراینه در نهاوند ( همدان) | در پای کوه‌های گَرین یا گروس با حیات وحش متنوع (خرس قهوه‌ای، گرگ، پلنگ و روباه)[/caption]

 

غار علیصدر | عکس: محمد حسین مسلسلی[/caption]

 

موزه تاریخ طبیعی | مکان این موزه در دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا در انتهای چهارباغ آزادگان در شهر همدان قرار دارد[/caption]

 

کوه الما بلاغ - دومین کوه مرتفع همدان | 46 کیلومتری همدان[/caption]

 

لالجین ؛ پایتخت سفال ایران[/caption]
 

شیر سنگی همدان | مجسمه شیر سنگی از یادمان‌های تاریخ باستان در شهر همدان است که در انتهای خیابان ۱۲ متری سنگ شیر و در وسط میدان مربع شکلی به همین نام جای گرفته‌است | این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۹۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است[/caption]

 

سرکان- پارک جنگلی کمر بسته همدان[/caption]

 

دره امامزاده کوه یا دره ماوشان‌رود یکی از دره‌های کوهستان الوند است | این دره در شمال غربی الوند و در ۵ کیلومتری شهر همدان قرار دارد و امتداد آن شرقی-غربی است | شهر مریانج دروازه‌ ورودی آن است | بعد از مریانج در جهت انتهای دره به ترتیب روستاهای سولان، توییجین، موییجین و وفرجین قرار دارند | امامزاده محسن(ع) معروف به امامزاده کوه، یکی از زیباترین و مشهورترین امامزاده‌های همدان است که به دلیل قرار گرفتن در منطقه‌ای خوش آب و هوا و ییلاقی، مورد توجه مسافران و گردشگران است[/caption]

 

شهر زیرزمینی سامن در ملایر | این شهر در سال ۱۳۸۴ به‌ طور اتفاقی کشف شد | باستان شناسان هسته اولیه شهر را متعلق به قبل از دوره اشکانیان می‌دانند که در طول تاریخ به وسعت آن افزوده شده‌است[/caption]

 

روستای ملحمدره در دره‌های شمال غربی الوند و دامنه کوه آلمابلاغ قرار دارد و فاصله آن با اسدآباد حدود 3 کیلومتر است که به سبب برخورداری از ظرفیت‌های گردشگری فراوان جزء 20 روستای هدف گردشگری استان همدان قرار گرفته است | این روستا دارای رودخانه‌ای بسیار زیبا و دیدنی است که از چهل چشمه سرچشمه می‌گیرد و دارای باغ‌های میوه و تاکستان‌های انگور است و محصولات این روستا از جمله آلو و گردو در سطح استان شهرت خاصی دارد[/caption]

 

کارگاه سفال در لالجین | عکس: امین نجفی[/caption]

 

[caption id="attachment_29026" align="aligncenter" width="696"]

استان همدان به لحاظ قرار گرفتن در دامنه کوه دارای جاذبه‌های زیادی برای دیدن است | یکی از این روستاها روستای سیلوار است که در بالای دامنه کوه قرار گرفته و یکی از مشخصات این روستا داشتن مردمی خونگرم و مهربان و با نشاط است[/caption]

 

[caption id="attachment_29027" align="aligncenter" width="674"]

روستای سلیوار در منطقه گردشگری دره مراد بیگ همدان بزرگ‌ترین درهٔ کوهستان الوند و در جنوب شهر همدان قرار دارد | موقعیت این روستا در فضایی زیبا از جلوه‌های دیدنی آن است[/caption]

 

[caption id="attachment_29028" align="aligncenter" width="853"]

آرامگاه باباطاهر | همدان[/caption]

 

[caption id="attachment_29039" align="aligncenter" width="1100"]

خانه لطفعلیان مربوط به اواخر دوره قاجار است و در ملایر، خیابان شهید مصطفی خمینی، کوچه شهید علیرضا شهبازیان واقع شده است | این اثر در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۸۹۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است | بنای خانه لطفعلیان اکنون بازسازی شده و به عنوان موزهٔ ملایر مورد بازدید علاقمندان قرار می‌گیرد[/caption]