چمدان: میراث جهانی یونسکو نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسید. موضوع این عهدنامه حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارد و متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص است.

بر پایه این کنوانسیون، کشورهای عضو یونسکو می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌ عنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این آثار پس از ثبت ضمن باقی‌ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوط، به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود.

[related-post id="232433"]

مکان‌های میراث جهانی ثبت‌شده در یونسکو، مکان‌هایی مانند جنگل، کوه، آبگیر، صحرا، بقعه، ساختمان، مجموعه و یا شهر است. کشور ایران سه سال پس از تصویب کنفرانس عمومی یونسکو در ۲۶ فوریه ۱۹۷۵ به کنوانسیون میراث جهانی یونسکو پیوست.

در بخش میراث فرهنگی ملموس و ناملموس بر گسترش اجرای مفاد كنوانسیون‌های حفظ میراث فرهنگی ملموس و ناملموس، اجرای برنامه‌های بین‌المللی حفاظت و مرمت آثار فرهنگی و اقدام‌های بازدارنده به منظور جلوگیری از تخریب آثار تاریخی در شرایط بحرانی و دوران منازعات داخلی و منطقه‌ای تأكید شده است.

یکی از نکات مهمی که به آن اشاره شد این است که حفاظت از آثار میراث فرهنگی و طبیعی به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود. مدیرکل یونسکو این زمینه تاکید کرده است: تخریب عمدی میراث یک جرم جنگی است. این کار دیگر به یک تاکتیک جنگی برای نابودی فرهنگی مناطق تبدیل شده است. به همین دلیل حفاظت از میراث فرهنگی بیش از یک اقدامی فرهنگی است. این یک اقدام امنیتی جدایی ناپذیر از زندگی انسان است.

با این وجود از این قانون تاکنون به درستی اجرا نشده است و آثار و مناطق ثبت شده در فهرست یونسکو در خطر نابودی به علت جنگ هستند.

آثار جهانی ایران را می‌توانید در جدول زیر ببینید:

آثار تاریخی ثبت شده ایران در فهرست میراث مادی (ملموس) یونسکو
ردیف	اثر	شهر	تاریخ ثبت
1	چغازنبیل	شوش	1979
2	میدان امام	اصفهان	1979
3	تخت جمشید	فارس	1979
4	تخت سلیمان	تکاب	2003
5	بم و چشم انداز تاریخی آن	کرمان	2007 / 2004
6	پاسارگاد	فارس	2004
7	سلطانیه	زنجان	2005
8	بیستون	کرمانشاه	2006
9	مجموعه قره کلیسا	آذربايجان غربی	2008
10	سازه‌های تاریخی ـ آبی شوشتر	خوزستان	2009
11	بازار تبریز	آذربایجان شرقی	2010
12	بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی	اردبیل	2011
13	9 باغ ایرانی: دولت‌آباد یزد | پهلوان‌پور یزد | پاسارگاد شیراز | ارم شیراز | چهلستون اصفهان | فین کاشان | شاهزاده ماهان | اکبریه بیرجند | عباس‌آباد بهشهر		2011
14	گنبد قابوس	گلستان	2012
15	مسجد جامع اصفهان	اصفهان	2012
16	کاخ گلستان	تهران	2013
17	شهر سوخته	سیستان و بلوچستان	2014
18	چشم‌انداز فرهنگی میمند	کرمان	2015
19	محوطه باستانی شوش	خوزستان	2015
20	11 قنات‌ ایرانی: قصبه گناباد | قنات بلده فردوس | قنات‌های حسن‌آباد مهریز و زارچ یزد | قنات ابراهیم‌آباد اراک | قنات مزدآباد میمه | قنات وزوان در بخش میمه اصفهان | قنات دو طبقه اردستان |  قنات جوپار |  قنات اکبرآباد | قنات قاسم‌آباد بروات		2016
21	شهر تاریخی یزد	یزد	2017
22	منظر باستانی ساسانی	فارس	2018
آثارثبت‌شده ایران در فهرست میراث طبیعی یونسکو
23	دشت لوت		2016
24	جنگل‌های هیرکانی		2019

[related-post id="232850"]

[caption id="attachment_232893" align="aligncenter" width="1404"] نقشه نقاطی از ایران که دارای میراث جهانی هستند | نقشه مربوط به قبل از جهانی شدن هیرکانی است[/caption]

آثار ثبت‌ شده ایران در فهرست میراث معنوی (ناملموس) یونسکو نیز به شرج زیر است:
* هنر ساختن و نواختن کمانچه (2017)
* چوگان، بازی سوار بر اسب همراه با روایت‌گری و موسیقی (2017)
* نان لواش (2016)
* نوروز (2016)
* پرونده نوروز (2009)
* ردیف‌های موسیقی ایرانی (2009)
* هنر نمایشی- آئینی تعزیه (2010)
* مهارت فرش‌‌بافی فارس (2010)
* موسیقی بخشی‌‌های خراسان (2010)
* آئین پهلوانی و زورخانه‌ای (2010)
* مهارت فرش‌بافی کاشان (2010)
* آیین نقالی (قصه‌‌گویی اجرایی ایرانی) (2011)
*دانش سنتی لنج‌‌سازی و دریانوردی در خلیج فارس (2011)
* مراسم قالی‌شویان در مشهد اردهال کاشان (2012)