چمدان :  پزشکی، فضانوردی و خلبانی سه شغلی هستند که تقریبا تمام کودکان جهان آرزو دارند در بزرگسالی در یکی از آنها مشغول به‌کار شوند. اما علت این مسئله چیست؟ براساس قوانین تکامل، احتمال بقاء و موفقیت برای انسان‌هایی که از هوش و سلامت جسمی و ذهنی بالاتری برخوردارند بیشتر است و سه شغل پزشکی، فضانوردی و خلبانی مشاغلی هستند که برای ورود به آنها در وهله اول به هوش و در مرحله بعد به سلامت جسمی و روحی بالایی نیاز است و بنابراین، کودکان با رویاپردازی برای انتخاب این مشاغل درواقع بقا و موفقیت‌شان را در آینده تصور می‌کنند. افرادی که وارد این سه حرفه می‌شوند علاوه‌براینکه باید از آزمون‌های سخت علمی‌هوشی سربلند بیرون بیایند در آزمون‌های سلامت جسمی‌روحی هم باید موفق عمل کنند. به‌ویژه‌که آزمون‌های سلامت درطول فعالیت حرفه‌ای به‌صورت دوره‌ای باید تکرار شوند تا سلامت مداوم پزشک، فضانورد و خلبان تایید شود.

 

گواهینامه پزشکی هوایی

گواهینامه پزشکی هوایی (AMC) گواهینامه‌ای است که خلبان‌های جت‌های تجاری خصوصی و خلبان‌های جت‌های مسافری پس‌از دریافت گواهینامه خلبانی باید دریافت کنند. متقاضیان خلبانی در ایران برای دریافت این گواهینامه باید همانند تمام همتایان‌شان در سراسر دنیا در آزمون‌های پزشکی که برپایه استانداردهای جهانی است شرکت کنند. براساس اطلاعات مندرج در وبگاه مرکز آموزش مجازی فنون هوایی ایران، شرکت‌کنندگان باید تمام آزمایش‌های خون و ادرار، عکس قفسه سینه، نوار قلبی، نوار مغزی، اکو قلب، آزمون‌های شنوایی و روانشناسی را با پشت سرگذارند و پس‌از موفقیت در این بخش‌ها برای انجام معاینات پزشک هوایی دعوت می‌شوند. این معاینات عبارتند‌از: اندازه‌گیری دید چشم‌ها (شماره عینک و آستیگمات بودن چشم در آموزش خلبانی مشکلی ایجاد نمی‌کند)، بررسی کوررنگی، بررسی وضعیت فک، دهان و دندان‌ها (دندان پرشده مشکلی برای پرواز ایجاد نمی‌کند)، بررسی وضعیت استخوان‌بندی و اندام‌های حرکتی، بررسی ضریب وزن نسبت به قد (BMI).

خلبانانی که با جت‌های مسافری شرکت‌های هواپیمایی، پروازهای زمان‌بندی‌شده دارند موظف‌اند گواهینامه پزشکی کلاس 1 دریافت کنند. صدور این گواهینامه مستلزم پیچیده‌ترین آزمون‌های سلامت جسمی‌روحی به‌خصوص آزمون الکتروکاردیوگرام است. این آزمون در 35 سالگی یکبار تکرار می‌شود و بعد از سن 40 سالگی باید به‌صورت سالانه انجام شود. گواهینامه پزشکی کلاس 1 به‌طور مرتب تمدید می‌شود و برای هربار تمدید، خلبان تمام آزمون‌های پزشکی را دوباره انجام می‌دهد. این گواهینامه بر استانداردهای جهانی معمولا بعد از 12 ماه برای خلبانان زیر 40 سال و بعد از 6 ماه برای خلبانان بالای 40 سال تمدید می‌شود.

 

چه بیماری‌هایی گواهینامه پزشکی را تعلیق می‌کنند؟

• آنژین صدری (وضعیتی پزشکی که درآن، بیمار دچار درد قفسه سینه‌ است و منشای آن در شریان‌های کرونر است)


• اختلال دوقطبی


• تعویض دریچه آئورت


• بیماری قلبی کرونر که چه درمان شده باشد چه نشده باشد علائم بیماری یا بالینی قابل ملاحظه‌ای داشته باشد


• دیابت شیرین که به داروهای هیپوگلیسمیک (پایین‌آورنده‌های قند) نیاز دارد


• اختلال هوشیاری بدون دلایل قابل‌توضیح منطقی


• صرع


• تعویض قلب


• سکته میوکاردیال


• پیس‌میکر قلبی دائمی


• اختلال شخصیتی


• روان‌پریشی


• سوء‌مصرف مواد مخدر یا الکل


• اعتیاد به مواد مخدر یا الکل


• عدم‌کنترل موقتی عملکرد دستگاه عصبی بدون دلایل قابل‌توضیح منطقی

 

در هر دوره‌ای که هریک از این موارد در خلبان تشخیص داده شود، گواهینامه پزشکی هوایی او تعلیق یا برای همیشه باطل می‌شود و خلبان تا زمان تمدید گواهینامه اجازه پرواز نخواهد داشت. بنابراین، گواهینامه پزشکی هواییِ خلبانی که برای مثال تحت درمان بیماری‌های قلبی‌عروقی یا جراحی قلب قرار گرفته باشد، باید ازسوی مسئولان ذی‌صلاح تعلیق یا لغو شود.

براساس گزارش مقدماتی سازمان هواپیمایی کشوری، مرحوم حجت‌الله فولاد با محدودیت سن بالای 60 سال و محدودیت OML معتبر پزشکی کلاس 1 مواجه بوده است، زیرا در سال 1388 تحت عمل جراحی قلب باز قرار گرفته و پس از آن 9 ماه منع پروازی داشته و بعد از این مدت و با نظریه کمیسیون پزشکی هوایی وقت سازمان هواپیمایی کشوری مورخ 24 خرداد 1389 با محدودیت‌های مجاز به پرواز مواجه بوده است که شامل این موارد است: اعتبار گواهینامه پزشکی 6 ماهه، همراه یک خلبان و کمک‌خلبان بدون محدودیت پزشکی و عملیاتی پرواز کند، در هر معاینه پزشکی هوایی ارزیابی تخصصی قلب‌و‌عروق هم انجام شود.

این در حالی است که طبق گزارش سازمان هواپیمایی کشوری، شرکت هواپیمایی آسمان به این محدودیت‌ها توجه نکرده است.

• گزارش سازمان هواپیمایی کشوری را بخوانید.