چمدان: پوشاک در هر دوره تاریخی یکی از مهم‌ترین مواردی است که در مطالعات مردم‌شناسی بررسی می‌شود. یکی از مهم‌ترین تغییرات و تعیین نوع پوشاک برای ایرانیان در دوره قاجار اتفاق افتاده‌ است. در این دوران است که پوشیدن کلاه برای مردان اهمیت بسیاری پیدا می‌کند به طوری که حتی مقررات مربوط به ویژگی‌های کلاه در دوره ناصرالدین شاه در روزنامه چاپ می‌شده تا مردم از آن تبعیت کنند.

اما خود ناصرالدین‌شاه به عنوان شاه فرنگ رفته و علاقه‌مند به هنر و زیبایی‌های بصری چگونه لباس می‌پوشیده و رنگ محبوب او در لباس پوشیدن چه بوده است؟

عبدالله مستوفی در کتاب شرح زندگانی من لباس پوشیدن ناصرالدین‌شاه را اینگونه توصیف کرده‌ است: «لباس شاه در زمستان و بهار و پائیز اکثرا قبای یخه بسته و سرداری یخه برگردان ترمه بوده و رنگ زمردی را بر سایر رنگ‌ها ترجیح می‌داده و در فصل سرما سرداری او آستر خز داشته که رویه برگردان شنل مانند آن هم خز بود.

گذشته از شلوار که همیشه از ماهوت بوده، سرداری ماهوت هم می‌پوشیده و سرداری او دگمه‌های الماس بسیار درشت داشته‌ است.

از جواهر سلطنتی دریای نور را که بالای آن تاج مانندی از پر شترمرغ نصب کرده‌ بودند، بجلو کلاه خود که همیشه کلاه نظامی بود می‌زده و تسبیحی از مروارید‍‌های یک آب و اندازه که از میان یک جوال بیست و چهار پنج منی مروارید انتخاب شده و شیخک‌ها و آخوندک‌ سر آن زمرد یا یاقوت بوده به دست می‌گرفته و همیشه چکمه چرمی برقی به پا می‌کرده و از سر حمام به بیرونی یعنی باغ گلستان می‌آمده است.»

در فرهنگ فارسی معین در معنی سرداری آمده است: نوعی لباس بلند مردانه که پشتش چین داشته روی لباس‌های دیگر می‌پوشیدند.

[caption id="attachment_239804" align="aligncenter" width="636"] شلوار ناصرالدین‌شاه همیشه از ماهوت بوده، سرداری ماهوت هم می‌پوشیده و سرداری او دگمه‌های الماس بسیار درشت داشته‌ است[/caption]