چمدان: سالواتور موندی (منجی جهان) تابلوی کوچک رنگ روغن روی بوم در ابعاد ۶۶ در ۴۵ سانتیمتر اثر لئوناردو داوینچی است که نوامبر سال گذشته در مدت فقط ۱۸ دقیقه و ۴۷ ثانیه از قیمت پایه ۷۵ میلیون دلار با قیمت نهایی ۴۵۰ میلیون و ۳۱۲ هزار و ۵۰۰ دلار در حراجی کریستیز نیویورک فروش رفت تا رکورد بالاترین قیمتی را که تاکنون برای یک تابلوی نقاشی پرداخت شده است از آن خود کند. چند روز از اعلام این خبر گذشت اما همچنان نام خریدار اعلام نشد. تااینکه سرانجام معلوم شد خریدار این تابلوی نقاشی رنسانسی، میراث تاج‌ و تخت عربستان محمد بن‌سلمان است که با نام اختصاری ام‌بی‌اس در حراج شرکت کرده بود.

پس‌ از مشخص‌شدن نام خریدار اعلام شد که بن‌سلمان این تابلو را به موزه لوور ابوظبی در امارات‌متحده‌عربی امانت می‌دهد تا از 18 سپتامبر 2018 در این موزه به معرض دید علاقه‌مندان گذاشته شود اما 3 سپتامبر لوور ابوظبی اعلام کرد که این برنامه در تاریخ اعلام‌شده برگزار نمی‌شود و به زمان نامعلوم دیگری موکول می‌شود و از آن‌زمان تاکنون نه لوور خاورمیانه و نه لوور فرانسه درباره علت برگزار نشدن این نمایشگاه هیچ توضیحی نداده‌اند.



لئوناردو در تابلوی منجی جهان، مسیح را به شکلی نقاشی کرده است که یک دستش را در حالت تبرک‌کردن بالا آورده و با دست دیگر، گوی بلورینی گرفته است. این اثر یکی از 20 نقاشی باقیمانده از لئوناردو است و تنها تابلو از این نقاش است که در اختیار مجموعه‌دار خصوصی قرار دارد.

سالواتور موندی پس‌ از حراج تا اواسط دسامبر 2017 همزمان با اعلام جزییات مربوط به پرداخت، در نیویورک ماند. اواسط ماه می، تابلوی منجی جهان به فلورانس رسید تا در محل کشیده‌شدن نقاشی و در محیط سازگار با آن دوباره قاب شود.

اما از اینجا به بعد، سرنوشت منجی جهان در هاله‌ای از ابهام فرو رفت و فرضیه‌های مختلفی درباره مقصد آن مطرح شد. برخی معتقدند که تابلو به یکی از بنادر آزاد که محل دادوستد آثار هنری بین اروپا و آسیا است برده شده است. برخی دیگر بر این باورند که بن‌سلمان تابلو را برای اینکه در کشور خودش به نمایش بگذارد پیش خودش نگه داشته است تا گردشگران فرهنگی و دوستداران آثار هنری را به‌سوی عربستان بکشاند.

این‌درحالی‌است که یک منبع آگاه در امارات‌متحده‌عربی گفته است: «دوستی میان عربستان سعودی و امارات بسیار محکم است. فکر نمی‌کنم ام‌بی‌اس بخواهد به برادران اماراتی اسائه ادب کند.» اما افرادی هم هستند که معتقدند عملیات سالواتور موندی فقط برای جابه‌جاکردن مبالغ بالای پول بین ‌قاره‌ها بوده است.



 

راز همچنان باقی است

ابوظبی پذیرفته که به‌مدت 30 سال و 6 ماه با مبلغ 525 میلیون از نام لوور برای موزه‌اش استفاده کند. این موزه که از نوامبر 2017 گشایش یافته میزبان 600 اثر هنری است. بی‌شک برگزاری نمایشگاهی از این تابلوی نقاشی می‌تواند بسیاری از مردم جهان را به‌طرف موزه لوور خاورمیانه جذب کند تاجایی‌که حتی تعداد بازدیدکنندگان این موزه به رقمی بالاتر از هم‌نام پاریسی‌اش برسد. بنابراین لوور فرانسه یکی از ذی‌نفعان لغو این نمایشگاه است. اما ازسوی دیگر، فرضیه جذب گردشگران به عربستان با استفاده از سالواتور موندی همچنان باقی است.

زندگی شگفت‌انگیز سالواتور موندی

ظاهرا، تابلوی سالواتور موندی زندگی پرچالشی داشته است. گفته می‌شود که حدود سال ۱۵۰۰ در طول جنگ دوم ایتالیا کمی بعد از آنکه لویی دوازدهم پادشاه فرانسه، دوک‌نشین میلان را فتح کرد و کنترل جنوا را در دست گرفت، لئوناردو داوینچی منجی جهان را برای او کشید. در این دوره، خود لئوناردو از میلان به فلورانس نقل‌مکان کرده بود. این تابلو احتمالاً در سال ۱۶۲۵ همراه با هنریه‌تا ماریا وقتی با شاه چارلز اول انگستان ازدواج می‌کند به انگلیس می‌رود و در اتاق شخصی او در کاخ ملکه در گرین‌وویچ نگهداری می‌شود.

چارلز اول در ۱۶۴۹ با خاتمه جنگ داخلی انگلیس اعدام شد و این نقاشی در اموال مجموعه سلطنتی به قیمت ۳۰ پوند ارزش‌گذاری شد تا اینکه در ۱۶۵۱ در ازای بدهی به فردی به‌نام جان استون فروخته شد اما پس از «بازگردانی پادشاهی انگلستان» در ۱۶۶۰ به شاه چارلز دوم بازگردانده شد.



این تابلو در مدت یک قرن بعد از آن بازهم دست‌به‌دست شد تا اینکه در ۱۷۶۳ به شاه جرج سوم فروخته شد و بعد از آن ناپدید شد تا اینکه در سال ۱۹۰۰ یک مجموعه‌دار انگلیسی به‌نام بارونت اول سِر فرانسیس کوک این تابلو را برای مجموعه شخصی‌اش خرید و از آنجاکه در اثر مرمت‌هایی که در طول این سال‌ها روی آن انجام شده بود به اثر کپی بیشتر شبیه شده بود، به یکی از شاگردان لئوناردو به‌نام برناردینو لویینی نسبت داده شد.

سال ۱۹۵۸ بارونت چهارم سِر فرانسیس کوک، نوه بزرگ بارونت اول فرانسیس کوک، این تابلو را به‌عنوان اثری از جووانی آنتونیو بولترافیو، شاگرد لئوناردو، به قیمت ۴۵ پوند فروخت. سالواتور موندی تا سال ۲۰۰۵ به بولترافیو منسوب بود. در این سال، کارشناسان به این نتیجه رسیدند که این نقاشی کار خود لئوناردو است. سرانجام در سال ۲۰۱۱ نیکولاس پنی، مدیر نشنال گالری، این تابلو را به اتفاق آراء منسوب به داوینچی اعلام کرد.

[related-post id="5659"]