شب چله
-
آداب نشستن دور کرسی در شب یلدا | خوراکی‌های دور کرسی چه بود؟ | رسم جالب برش هندوانه برای زن باردار
کرسی در فرهنگ ایرانی هیچ وقت تنها یک وسیله گرم کننده به شمار نمی‌رفته، بلکه وسیله‌ای بوده که فرهنگی را پیرامون خود شکل داده‌است. در کتاب تهران قدیمِ جعفر شهری «کرسی را چهار پایه‌ای به ابعاد ۱ در ۱ متر و چوبی که سه وجب بلندی دارد» معرفی شده‌است.
-
-
وقتی مهرکیان با میزناهارخوری کرسی برقی ساخت | برف را باید با شیره خورد وگرنه سرما می‌خورید!
جعفر مهر کیان یکی از پیشکسوتان عرصه باستان‌شناسی است که کاوش‌های متعددی را از جمله در منطقه شمی ایذه خوزستان انجام داده است. وقتی از او می‌پرسم آیا به خاطر دارید که شب یلدا در منطقه کاوش بوده باشید، پاسخ می‌دهد: «من یلدا که سهل است نوروز، تاسوعا و عاشورا هم در سفر بودم. سفرهایی که پول هم نداشت. حدود ۱۰ سال رئیس پایگاه آیاپیر بودم بدون آن که حتی یک ریال بابت حق مدیریت پولی دریافت کرده باشم. هر رئیسی هم با من خوب نبود برایم غیبت رد می‌کرد. در برف و یخبندان در خانوی جونقان چهار محال و بختیاری کاوش می‌کردم. محیط آن منطقه مثل یک کاسه عمیق و دره مانند بود. صبح حدود ساعت ۹ آفتاب می‌تابید به دره و ساعت ۴ بعد از ظهر هم تاریک می‌شد. ما یخ را می‌شکستیم و کار می‌کردیم.»
-
پارچه‌های سنتی ایران؛ بازیگران زیبای فراموش شده یلدا
از گذشته مرسوم بوده که بر روی کرسی لحاف بزرگی می‌انداختند و روی آن را نیز با پارچه‌ای زیبا می‌پوشاندند.این پارچه‌ها معمولا صنایع دستی هر منطقه بوده و آنطور که خاطرات، عکس‌ها و نوشته‌ها نشان می‌دهد ، ترمه، جاجیم، موج و چادر شب رایج‌ترین این رواندازها بوده‌است.
-
-
یلدا با جوراب‌های پشمی رنگین بلند از زبان استاد ملاصالحی | وقتی طالقان احرام می‌پوشید و کرسی دل آدم‌ها را گرم می‌کرد...
دکتر حکمت‌الله ملاصالحی استاد دانشگاه تهران، عضو بنیاد حکمت اسلامی صدرا، عضو هیئت امنای بنیاد ایران شناسی است. او در سال ۱۳۵۴ با تشویق و یاری مهرداد بهار، سیمین دانشور و یوسف مجیدزاده به یونان رفت و در سال ۱۳۶۴ موفق به دریافت دکتری باستان شناسی و تاریخ با درجه عالی از دانشکده فلسفه دانشگاه آتن شد.
-
-
یلدا از نگاه شاعران شیرین‌سخن پارسی | صحبت حکام ظلمت شب یلداست ...
اشعاری چون سعدی، خواجوی کرمانی، اوحدی مراغه‌ای، امیر خسرو دهلوی، حافظ، عبید زاکانی و بسیاری دیگر از شاعران بارها از این شب یاد کرده‌اند. برخی از ابیات شاعران بزرگ پارسی را که در آن‌ها اشاره مستقیم به شب یلدا کرده‌اند در ادامه بخوانید:
-
یلدا از کجا آغاز می‌شود؟ | ارتباط میان درخت کریسمس و شب چله
آیین شب یلدا به‌تنهایی گواهی بر این مدعاست که در روزگاران گذشته در نیمی از دنیای کهن که از شبه‌قاره هند آغاز می‌شود، از اروپا می‌گذرد و به آفریقا می‌رسد، این جشن به شیوه‌های مختلف برگزار می‌شده و حتی مصریان باستان هم برای میلاد دوباره خورشید آیین برگزار می‌کرده‌اند. بنابراین می‌توان گفت آنچه امروزه در کشورهای ایران، افغانستان، آذربایجان، تاجیکستان و ترکیه با نام شب یلدا و آنچه در کشورهای کاتولیک با نام کریسمس برگزار می‌شود، تلفیقی از فرهنگ‌های مختلفی است که در طول هزاران سال تاریخ تمدن در سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا دست به دست چرخیده است.
-
-
