چمدان : محوطه باستانی تل گسر به عنوان یکی از مراکز عمده جمعیتی از هزاره سوم و پنجم پیش از میلاد در شهرستان رامهرمز از توابع خوزستان که چند صباحی است حفاریهایی با عمق 2 متر برای گازکشی در آن انجام میشود.
در اواخر سال 94 تا 95 اخبار زیادی از خوزستان به گوش میرسید که برای خشنودی نمایندگان در انتخابات و عملی کردن وعدههای آنها میراث فرهنگی خوزستان با شرکتهای مجری طرحهای عمرانی همچون آب و برق و گاز همکاری شفاهی خود را اعلام کرده است به این ترتیب که کارشناسان و یگان حفاظت در محل مستقر میشوند، میراث فرهنگی هم مجوزی مبنی بر عبور طرحهای عمرانی صادر نمیکند اما شرکتهای عمرانی به فعالیتهای خود در عرصه و حریم محوطههای تاریخی ادامه میدهند و صرفاً اگر به آثاری برخوردند باید گزارش بدهند. این در حالی است که هرگونه فعالیت در عرصه آثار تاریخی مطلقاً ممنوع بوده و در حریم آن نیز نیاز به مجوز رسمی میراث فرهنگی دارد. از جمله گفته میشد فعالیتهای عمرانی در تل گسر، تل برمی و سر تلی در حال اجرا است. از سویی مسوولان به شدت این موضوع را تکذیب می کردند و سخن از دفاع صریح خود از این محوطه ها به میان میآوردند.
اینک بار دیگر خبر میرسد با وجود حضور یگان حفاظت میراث فرهنگی در محوطه تل گسر رامهرمز اداره گاز بدون مجوز میراث فرهنگی در حال کندن زمین برای لوله گذاری است.
تل گسر در 25 کيلومتري شمال غربي رامهرمز واقع شده است و در بخش شرقي دشت قرار دارد و از پنج تپه تشکيل شده است.
در سال 1948 دونالد مک کاون و همسرش از سوي موسسه شرقي دانشگاه شيکاگو براي انتخاب يک محوطه باستاني که دربرگيرنده مدارک مربوط به هزارههاي سوم تا پنجم پيش از ميلاد باشد به جنوب غربي ايران فرستاده شدند. پس از يک بررسي مقدماتي و دو ترانشه آزمايشي در تل گسر، نزديک رامهرمز، مک کاون اين محوطه را براي شناخت اين دورههاي کليدي در جنوب غربي ايران مناسب دانست.
سال بعد (1949) جوزف کالدول نيز به اين تيم پيوست و با کاوش دو ترانشه بزرگ به طبقات پيش از تاريخی هزارههاي پنجم و ششم رسيدند. متأسفانه مک کاون پس از بازگشت به شيکاگو از دنياي باستانشناسي کناره گيري کرد و جوزف کالدول نيز به جز يک مقاله کوتاه با مرگ نابهنگامش نتوانست مدارک دو فصل کاوش در تل گسر را به چاپ برساند. با وجود اين، مقاله کالدول نشان داد که تل گسر نقشی اساسی در ارتباط دشتهای پست خوزستان با فلات ايران به ويژه فارس دارد.
مجتبی گهستونی سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان در گفتوگو با خبرنگار چمدان با اشاره به این که روستایی که روی محوطه تل گسر ساخته شده حتی فاقد طرح هادی است، میگوید: اداره گاز تا عمق 2 متری زمین را کنده است. یگان حفاظت هم در محل حضور پیدا کرده است اما شرکت گاز همچنان بدون مجوز اداره میراث فرهنگی در حال انجام کار است.»
او ادامه میدهد: «اگر این پرسش مطرح شود که چرا این حفاریهای منجر به تعرض به محوطههای تاریخی در رامهرمز همچنان ادامه دارد باید گفت تخریبها در رامهرمز در مقیاسهای مختلفی انجام میشود. بخشی از گزارشهای تخریب و غارت در محوطههای باستانی از جمله رامهرمز به دلایل مختلف به مراجع قانونی داده نمیشود. یکی از این دلایل سرپوش گذاشتن روی مشکلات است. چون گاهی همین گزارشها وقتی به اداره کل یگان ارسال میشود موجب توبیخ مدیران و سایر عوامل میشود و حتی برخی از این گزارشها به تهران هم ارسال نمیشود. گاهی هم گزارشهای تعرض به محوطههای باستانی زمانی اطلاع رسانی میشود که حفاریها انجام شده و مخوطه مخدوش شده است.»
گهستونی درباره اهمیت این محوطه با بیان این که با پايان كاوش در تل گسر که سال 1385 توسط عباس علیزاده و لیلی نیاکان انجام شد گفته شد که يكي از شهرهاي هزاره چهارم خوزستان شناسايي شده است، میافزاید: «همچنین کتاب سیستمهای استقراری و فرهنگهای باستانی دشت رامهرمز جنوب غربی ایران که حاصل نتایج کاوش در تل گسر و بررسی منطقه ای رامهرمز است توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی منتشر شده است. به گفته باستان شناسان محوطه باستانی تل گسر یکی از مراکز عمده جمعیتی از هزاره سوم و پنجم پیش از میلاد است و همچون حائلی میان دشتهای پست خوزستان و بلندیهای فارس قرار دارد و نماینده ارتباط فرهنگی و تجاری بین این دو منطقه باستانی محسوب میشود.»
کد خبر 8041
نظر شما