چمدان : در حالی روز چهارشنبه یک  آذر ماه خانه تاریخی سید جواد نائل در محدوده میدان قدس (طوقچی) اصفهان واقع در کوچه مسجد مصری تخریب شد که مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان روز پنجشنبه مدعی شده بود که فقط بخش دیوار بیرونی این بنا تخریب شده است. فریدون الهیاری همچنین گفته است: «با توجه به ثبت ملي خانه تاريخي «نايل» وتخريب شبانه آن با تمام توان پيگير برخورد با متخلفين به ويژه از طريق مراجع قضايي بوده و هيچگونه مسامحه‌اي دراين باره صورت نمی‌پذيرد.»

نکته قابل تأمل این که این بنا ثبت ملی بود و بنا بر ادعای میراث فرهنگی استان اصفهان همسایگان دست به تخریب این خانه متعلق به دوره صفوی زده‌اند؟ پس از این ادعا عکس‌هایی منتشر شد که نشان از تخریب کامل بنا می‌داد. حال این پرسش مطرح می‌شود که چگونه همسایگان می‌توانند ملک همسایه دیگر را تخریب کنند؟! چند همسایه را در ایران می‌شناسید که بدون اجازه صاحب ملک جرأت تخریب بنا را داشته باشد؟ آن هم ملکی که متعلق به میراث فرهنگی استان اصفهان بوده است و ملکی دولتی به شمار می‌رود؟ چه توجیهی از سوی شهرداری و میراث فرهنگی برای تخریب این بنا اظهار خواهد شد؟

 

[caption id="attachment_6029" align="aligncenter" width="1100"] هر چند در خبرها آمد که دیوار بیرونی خانه تاریخی نائل متعلق به دوره صفویه در محدوده میدان قدس (طوقچی ) اصفهان واقع در کوچه مسجد مصری چهار شنبه 2 آذر تخریب شد اما عکس‌های روز جمعه نشان از تخریب کامل این بنا داشت[/caption]

به گزارش چمدان، تخریب آثار تاریخی در ایران یک فرمول دارد. یک نفر مخفیانه یا با توافق پشت پرده و... یک اثر تاریخی را تخریب می‌کند همه ارگان‌ها و نهادهای ذی ربط هم تأیید می‌کنند که کار اشتباهی بوده و حتی علیه فرد حقیقی یا حقوقی شکایت تنظیم می‌کنند. نهایتاً برای او یک جریمه‌ای می‌نویسند که در برابر انتفاع شخص از تخریب بنا یک رقم بسیار بسیار ناچیز است. فرضاً مالک در همین ملک7 هزار مترمربعی یک مجتمع تجاری بسازد چه سود کلانی عاید او می‌شود. بنابراین اگر یک بار به کسی که اثر تاریخی را بدون استعلام و مجوز از شهرداری و میراث فرهنگی تخریب می‌کرد، مجوز ساخت و ساز نمی‌دادند، احتیاجی به جریمه آن هم از نوع ناچیزش نبود و نوعی بازدارندگی برای موارد بعدی بوجود می‌آمد.

[caption id="attachment_6067" align="aligncenter" width="1100"] بخشی از تزیینات معماری واجد ارزش خانه نائل[/caption]

دوم آن که طبق مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی بناهایی که در محدوده تاریخی شهرها قرار دارند و پیش از سال 1340 ساخته شده‌اند اگر تخریب شوند باید عین به عین ساخته شوند. پس اگر شهرداری و میراث فرهنگی مدعی دفاع از حیثیت فرهنگی هستند  باید مخربان را وادار کنند بنا را عین به عین بسازد و یکبار برای همیشه تکلیف تخریب بناها مشخص شود. تنها موردی که پس از تخریب بنا، تخریب کننده تاوان سنگینی بابت آن پرداخت کرد خانه امیرخسرو افشار بود که در سال 80 توسط شهرداری منطقه 7  تهران تخریب شد و با فشار مرحوم آیت الله زاده شیرازی عین به عین بازسازی شد.

خانه امیر خسرو افشار مربوط به دوره پهلوی اول است و در تهران، شرق خیابان خاقانی، مقابل دانشگاه خوارزمی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

[caption id="attachment_6030" align="aligncenter" width="1100"] در حالی این خانه تخریب کامل شده است که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در این باره گفته بود : تخریب دیوار بیرونی خانه تاریخی نائل خلاف قانون است و مقصر اصلی آن باید در برابر قانون پاسخگو باشند[/caption]

کارشناسان معتقدند هرچند ساخت عین به عین مانند اثر اصلی نمی‌شود و این دو، حکم جواهر اصل و بدل را دارند ولی به قول معروف کاچی بعض هیچی! اگر یک بار مرتکبان ملزم به بازسازی عین به عین از جیب خودشان شوند، ریسک تخریب برای بقیه بالا می‌رود.

در جنگ جهانی دوم بسیاری از ساختمان‌های ارزشمند در شهرهای مختلف اروپایی با خاک یکسان شدند اما بیشتر آنها را به صورت عین به عین بازسازی کردند و این است که انسجام و فضا و منظر تاریخی شهرهای اروپا حفظ شده، اگر می‌گفتند خراب شده و رفته و به جایش بناهای جدید می‌ساختند، همین می‌شد که امروز در تهران و اصفهان و یزد و... شاهد هستیم.

 

[caption id="" align="aligncenter" width="1100"] مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان مدعی است دیوار این خانه توسط همسایگان برای تعریض کوچه تخریب شده است اما عکس‌های ارسالی نشان از تخریب کامل این خانه دارد[/caption]

کارشناسان اظهار می‌کنند که وقتى حمام نفيس خسروآغا در خيابان سپه اصفهان را شبانه خراب كردند، سيدنا مرحوم دكتر شيرازى در يادداشتى نوشت كه تخريب اين آثار، صلاحيت ما را در حفظ ميراث فرهنگى زير سئوال مى‌برد. آنها معتقدند مادامى كه اقدامى قاطع در اين خصوص صورت نگيرد، بايد شاهد تخريب هر روزه آثار تاريخى باشيم.

[caption id="attachment_6032" align="aligncenter" width="720"] این بنای تاریخی در اواخر دوره صفویه ساخته شده و در هفتم مهرماه سال 1354 با شماره ۱۱۰۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود[/caption]

 

[caption id="attachment_6034" align="aligncenter" width="1100"] میراث فرهنگی اصفهان مدعی است پس از اطلاع از تخریب غیر قانونی دیوار این خانه تاریخی توسط همسایگان، پیگیری این موضوع از طریق مراجع قضایی در دستور کار قرار گرفت[/caption]

 

[caption id="attachment_6036" align="aligncenter" width="1100"] برابر با مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی مبنی بر ساخت عین به عین بناهای ارزشمند که قبل از سال ۱۳۴۰ ساخته شده‌اند بخش تخریب شده باید عین به عین ساخته شود امری که تا کنون در مورد هیچ کدام از بناهای تاریخی تخریب شده طی چند سال اخیر محقق نشده است[/caption]

 

[caption id="attachment_6035" align="aligncenter" width="1100"] بخش عظیمی از این خانه به دلیل رسیدگی نشدن فرسوده  بود. سقف‌ها از خیلی وقت پیش ریزش داشت[/caption]

 

[caption id="attachment_6038" align="aligncenter" width="1100"] رییس میراث فرهنگی اصفهان روز پنجشنبه مدعی بود تخریب فعلی تنها مربوط به این دیوار است و به اصل خانه تعرضی نشده است و یگان حفاظت در محل حضور دارد[/caption]

 

[caption id="attachment_6037" align="aligncenter" width="1100"] فریدون الهیاری درباره مالکیت بنا گفته است: بنای نائل ثبت ملی و پلان و نقشه‌های آن برای مرمت موجود است. مالکیت بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی است و جزو اولویت‌های مرمتی استان است. با این حال برنامه ما برای آن واگذاری به بخش خصوصی است[/caption]

 

[caption id="attachment_6039" align="aligncenter" width="1100"] بنا به ادعای مسوولان میراث فرهنگی اصفهان پیمانکار میراث فرهنگی برای مرمت دیوار تخریب شده این بنا در محل مستقر و مشغول بازسازی آن شد. حال این پرسش  مطرح است که این چگونه مرمت و محافظتی است که منتج به تخریب کامل بنا شده است؟![/caption]

 

[caption id="attachment_6040" align="aligncenter" width="876"] تخریب بناهای تاریخی به بهانه‌های متعدد به یک عادت تبدیل شده است و هیچ گاه تخریب این بناها با مجازات سختی به لحاظ قانونی رو به رو نبوده است[/caption]

 

[caption id="attachment_6041" align="aligncenter" width="939"] عکسی از تخریب (منبع: کانال میراث نما)[/caption]

 

[caption id="attachment_6070" align="aligncenter" width="1100"] خانه امیرخسرو افشار که در سال 80 توسط شهرداری منطقه 7 تخریب شد و با فشار مرحوم آیت الله زاده شیرازی عین به عین بازسازی شد[/caption]

 

[caption id="attachment_6043" align="aligncenter" width="1100"] خانه تاریخی سید جواد نائل با وجود تلاش کارشناسان دوستدار میراث فرهنگی و رسانه‌ها به طور کامل تخریب شد[/caption]

 

[caption id="attachment_6044" align="aligncenter" width="1100"] حال این پرسش مطرح می‌شود چگونه با وجود اطلاع رسانی اصحاب رسانه و فعالان میراث فرهنگی باز هم این خانه ثبت ملی تخریب شد[/caption]

 

[caption id="attachment_6045" align="aligncenter" width="1100"] رئیس میراث فرهنگی اصفهان جمعه 3 آذر مدعی شد پلان و نقشه‌های بنا برای مرمت موجود است و مالکیت بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی است و جزء اولویت‌های مرمتی استان است و قرار است این بنا پس از مرمت به بخش خصوصی واگذار شود![/caption]