چمدان : می‌دانید وقتی تا شعاع 200  کیلومتری اثری از حیات نباشد و تو تنها باشی، آن وقت چه دُرّی می شوی در دل کویر. آن هم با نخل‌های سر به آسمان کشیده و خانه‌هایی که پشت بام یکی حیاط دیگری است.



در میانه جاده بین المللی طبس به راور پوششی سبز از درختان نخل توجه هر رهگذری را به خود جلب می‌کند. این پوشش سبز همچون سرابی در دل کویر به نظر می‌رسد اما در واقع آنچه که پیش روی شماست، روستایی به نام نایبند است که به صورت پلکانی شکل گرفته و با عنوان ماسوله کویر شناخته می‌شود. اگر از روستای زردگاه به سمت نایبند به راه افتادید می‌توانید در بین راه با کل و بزهای منطقه حفاظت شده نایبند همراه شوید تا به این دیار برسید.



همقدم زیبایان کویر به روستایی می‌رسید که همچون نگینی میان کوه و کویر می‌درخشد. نایبند زمانی گلوگاه استراتژیک و تدافعی در مقابل دشمنان و راهزنان منطقه بوده است. برج و باروهای به جای مانده از قدیم هم گویای این حقیت است.

 



بهترین راه برای در امان ماندن از هجوم راهزنان ساخت دیواره های بلندی بوده است که دورتا دور روستا نشان آن را می‌توان یافت. دیده‌بان‌ها هم به خوبی از روی برج‌ها وظیفه خود را انجام می‌دادند و پیش از رسیدن راهزنان و سپاهیان مردم را مطلع می‌کردند تا هرچه سریعتر باغات و زمین‌های کشاورزی خود را رها کنند و به روستا پناه بیاورند.



فکر خوبی بود چون دشمنان به دلیل نبود آذوغه کافی و فاصله زیاد تا روستای بعدی زمان زیادی پشت درهای قلعه نایبند می‌ماندند و رو به زوال می‌رفتند. این روستا موقعیت سوق الجیشی خاصی دارد و بر روی تپه‌ سنگی بلندی ساخته شده است. از این طریق، مردم روستا بر دشت پیش رو اشراف کامل دارند.



ساختار این روستا تقریبا شبیه ساختار باقی روستاهای پلکانی ایران است. بیشتر مردم نایبند کامیون‌دار و راننده کامیون هستند و تعدادی هم دامدار و باغدار. جالب است بدانیم به لحاظ معماری برخی از تنورهای پخت نان و آغول حیوانات و حتی سرویس‌های بهداشتی بین چند خانواده مشترک است و آب حمام، کشاورزی و مزارع با آب روستای زردگاه مشترک است و از دل چشمه‌ای در زردگاه تأمین می‌شود.



درختان خرما شکوه خاصی به نایبند بخشیده‌اند. شیره خرما به نوعی یکی از غذاهای اصلی مردم این دیار به شمار می‌رود و آنها با وجود نخل‌های پربار خرما برای پختن شیره خرما مشکلی ندارند و پخت سنتی این شیره را همچنان ادامه می‌دهند. عطر شیره و شهد خرما، روی دیگ‌هایی که در آتش تنه‌های نخل‌ها، گرما را با همه وجود به کام خرماها می‌کشانند و شیره جان آنها را بیرون می‌کشند ، وصف نشدنی است.



بیشتر  کوچه‌های این روستا با دیوارهای بلند احاطه شده است تا کوچه تنگ کمتر در معرض نور خورشید قرار بگیرند و گرمای طاقت فرسای کویر عرصه را بر مردم تنگ نکند. پنجره‌های کوچک آبی رنگ و خانه‌هایی با اتاق‌های زیاد والبته کنگره‌های مثلثی شکل در نماها و جداره‌های ساختمان‌ها  به صورت شرقی و جنوبی در مسیر بادها که همانند یک فیلتر هوا و در عین حال بادگیر عمل می‌کند. روستا با مردمان صبور کویر غرق در آرامش و سکوت است! جلوه‌ای از همیاری و انیس و مونسی انسان و طبیعت. خانه‌های نایبند با وجود طوفان‌های کویری و باران‌های موسمی بسیار پرانرژی است چرا که تناسب آن با طبیعت حفظ شده است. نایبند شهرزاد قصه گوی کویر است.



این روستا به قدری بکر و دست نخورده است که مجید مجیدی از نمای آن به عنوان یکی از لوکیشن‌های فیلم  محمد رسول الله استفاده کرده است. برای دسترسی به نایبند باید از جنوب طبس وارد جاده شده و به سمت کرمان حرکت کنید. بعد از گذر از کریت، دیهوک و زنوغان ۱۰۵ کیلومتر دیگر برانید تا به نایبند برسید. این روستا در سمت راست جاده قرار گرفته است. تابستان‌های این روستای بکر و دوست داشتنی بسیار گرم و آفتابی و زمستان‌هایش معتدل است.  انواع مرکبات، نخل، توت، گندم، جو، سبزیجات و حبوبات محصولاتی هستند که در این دیار با آب قنات‌ها و چشمه کشت می‌شوند.



وقتی از کوچه پس کوچه‌های نایبند عبور می‌کنی و به برخی کوچه‌های سرپوشیده (ساباط) می‌رسی، خنکی هوا را جور دیگری احساس می‌کنی. خانه‌های خشت  و گلی با پنجره‌های کوچک و منظره نخل‌ها وادارت می‌کند که روی سکوی خانه‌ها بنشینی و به آوای طبیعت گوش جان بسپاری و چشم به تیرهای سقف‌هایی بدوزی که با تنه نخل‌های نایبند ساخته شده است. شاید هم نگاهت سوق پیدا کند به تاق و قوس‌های خانه‌های اعیانی که در آنها تذهیب و نقاشی هم به چشم می‌خورد.



شب‌های کویر هم این جا تعریف دیگری دارد. می‌توانی چشم بدوزی به لباس سیاه پولک دوزی شده آسمان و دست‌هایت را به سمتش دراز کنی. به امید آن که یکی از ستاره‌ها را از گنبد آسمان بچینی.

[caption id="attachment_4692" align="aligncenter" width="702"] نقشه مسیری که می‌توانید به این نقطه رویایی برسید[/caption]

شاید عجیب باشد اما سرویس‌های بهداشتی دو طبقه در این روستا مرسوم است چرا که بستر صخره‌ای آن امکان گودبرداری یا حفر چاه را از ساکنان می‌گیرد. طبقه اول این توالت‌ها ۵۰ سانتی متر تا یک متر ارتفاع دارند و به عنوان انباره‌ای برای فاضلاب از آنها استفاده می‌شود. فاضلاب درون این انباره پس از پر شدن با خاک مخلوط و در مزارع استفاده می‌شود.



آنهایی که عاشق آب بازی هستند یادتان باشد بعد از روستای نایبند و به فاصله ۱۰ کیلومتر به سمت راور، چشمه‌ای کوچک وجود دارد که آب آن گوگردی است. درجه حرارات آن آنقدر بالاست که بیشتر از چند ثانیه نمی‌توان دست را در آن نگه داشت. درست در کنار این چشمه سبز و سوزان، چشمه دیگری می‌جوشد که آب آن سفید رنگ و کاملا خنک است.



به علت حرارت و املاحی که این آب دارد از آن برای رفع دردهای رماتیسمی و آب درمانی استفاده می‌کنند. در این منطقه سنگ‌های سیاه فراوانی وجود دارد که ناشی از فعالیت‌های آتشفشانی سالیان قبل بوده و کل زمین را پوشانده است.



اما این‌ها همه زیبایی‌های نایبند نیست. وجود حفره‌ها و غارها در دل کوه  نشان از سکون انسان غارنشین در نایبند و قدمت چند هزارساله آن دارد.  با نگاهی به مستندات و کتب تاریخی قرون اولیه تاریخ اسلام و آثار کسانی مانند اصطخری و ابن حوقل متوجه می‌شویم که آنها از نایبند به عنوان استراحتگاه و مأمنی در حاشیه کویر نام برده‌اند که بهشت را برای در راه ماندگان تداعی می‌کرده است.



اگر هوس کردید به نایبند سفر کنید بهترین زمان پاییز و زمستان و اوایل بهار است. چرا که غیر بومی‌ها یارای تحمل گرمای تابستان آن را ندارند. کشک و شیره خرما، سفال و قالی از سوغاتی‌های روستای نایبند است. پرتقال و خرمای نایبند هم معروف است. زنان هم با بقایای نخل خرماها صنایع دستی‌های زیبایی درست می‌کنند.



در سفر به روستای نایبند خیالتان راحت باشد که اقامتگاه‌های بومی و محلی تجربه خوبی را برایتان رقم خواهد زد. همچنین می‌توانید در هتل‌ها و مهمان‌سراهای شهرهای اطراف اقامت کنید. البته کمپ در کویر هم می‌تواند از گزینه‌های پیش روی شما باشد. در دیدار از خانه‌های این روستا حتما به خانه کدخدا، خانه کاروانسرا و خانه توکلی سری بزنید. خانه توکلی در جنوب نایبند واقع شده و طاق‌های قوسی و نورشکن‌های زیبایی دارد.



اگر در روستا اقامت کردید یادتان باشد به جوامع محلی احترام بگذارید و طبیعت را آلوده نکنید. اگر هم هوس کردید غذای محلی نوش جان کنید باید از صاحبخانه بخواهید برایتان انواعی از آبگوشت‌ها و قوروتی بپزد.  مواد اولیه بیشتر غذاهای روستا از محصولات طبیعی و تولیدی داخلی روستا تأمین می‌شود و از این رو، بسیار خوش طعم و لذیذ هستند.



این روستا زیارتگاه هم دارد. بر روی یکی از کوه‌های نزدیک روستا هم مزاری وجود دارد که نزد مردم از احترام و ارزش زیادی بر خوردار است. اهالی به حدی به این مزار معتقدند که این کوه را بالا می‌روند تا زیارت کرده و نذر خود را ادا کنند.



در روستای نایبند ۳ برج نگهبانی به چشم می‌خورد که بازماندگانی از قلعه ۳۰۰ ساله با ۴ برج اطراف آن هستند و تا قرن اخیر حفاظت و نگهبانی از روستا را بر عهده داشته‌اند.  یک پل چوبی کوچک و باریک تنها راهی بوده است که ارتباط بین برج و روستا را فراهم می‌کرده است. هنگام حمله راهزنان و ماموران حکومتی، دیده‌بان‌ها از برج‌ها مردم را خبر می‌کردند تا به خانه‌هایشان بروند سپس دروازه قلعه را مسدود می‌کردند تا دست کسی به مردم نرسد.



این را هم به خاطر داشته باشید منطقه حفاظت شده نایبند در نزدیکی این روستا گونه‌های جانوری خاص و پوشش گیاهی مخصوص به خود را دارد . جالب آن که یوزپلنگ آسیایی یکی از جانداران رو به انقراض است که بیشترین تعداد آن، در حدود ۱۵ قلاده در این منطقه زندگی می‌کنند.



مردم نایبند به کوهنوردی و شکار علاقه مندند و آهنگ‌های محلی خوبی می‌نوازند. اگر به این روستای دیدنی سفر کردید دوربین عکاسی را اصلا فراموش نکنید.