چمدان : روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: طبق این آمارها، ۱۰۲ میلیون و ۵۹۳ هزار و ۹۳۲ سفر نیز در بهار ۹۶ ثبت شده‌؛ که در مدت مشابه سال ۹۵، ۷۵ میلیون و ۵۲۳ هزار و ۵۰ سفر بوده است؛ ارقامی که برآورد می‌شود بخش قابل توجهی از آن در روزهای نوروز انجام گرفته‌باشد. برهمین اساس، سفر ۱۳ میلیون و ۶۵۳ هزار و ۵۸۸ خانوار در بهار سال ۹۵ به رقم ۱۶ میلیون و ۹۰۱ هزار و ۸۶ خانوار در بهار ۹۶ رسیده است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد هر سفر داخلی در بهار سال گذشته به‌طور میانگین ۱۰۰هزار تومان آب می‌خورده؛ درحالی که در مدت مشابه سال ۹۵، این میزان حدود ۹۰هزار تومان بوده است. در عین حال، هر خانوار که در بهار ۹۶ سفر کرده حدود ۶۰۰هزار تومان و هر خانوار که در بهار ۹۵ در ایران سفر داشته، حدود ۵۰۰هزار تومان هزینه کرده است. این محاسبات درحالی است که پس از سفرهای نوروزی سال جاری، محمد محب‌خدایی، معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به ایسنا گفته بود که هر گردشگر ایرانی که در نوروز ۹۷ سفر کرده به‌طور میانگین دست‌کم ۵۰۰ هزار تومان خرج کرده. او بر همین اساس پیش‌بینی کرده بود گردش مالی سفرهای نوروز ۹۷، رقمی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان باشد؛ اگرچه هنوز پس از گذشت حدود ۴ماه از سفرهای نوروزی ارقام دقیق هزینه‌کردها اعلام نشده است.

جزئیات هزینه‌ها

اما در میان اقلام هزینه‌ای گردشگران داخلی در بهار ۹۶، بیشترین هزینه مربوط به بخش حمل‌و‌نقل بوده؛ بخشی که در بهار سال ۹۶، ۲هزار و ۲۹۶ میلیارد و ۳۹۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را به خود اختصاص داده است. این ارقام نشان از رشد ۲۴درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۹۵ دارد؛ جایی که رقم این هزینه‌کرد، هزار و ۷۳۷ میلیارد و ۳۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود.  کارشناسان معتقدند عوامل مختلفی بر سهم بالای حمل‌و‌نقل در ارقام هزینه‌کرد گردشگران داخلی موثر است. این درحالی است که براساس همین گزارش آماری، بیشترین حمل‌و‌نقل‌ها در سفرهای داخلی هم در بهار ۹۶ و هم در بهار ۹۵ با اتومبیل شخصی صورت گرفته است. اما کمترین هزینه‌کرد نیز در بهار ۹۶ به بخش فرهنگی، تفریحی و ورزشی اختصاص یافته که ۱۵۴ میلیارد و ۵۹۸ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده. این رقم برای بهار ۹۵ نیز ۱۰۸ میلیارد و ۶۹۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عنوان شده بود.

از سوی دیگر، هزینه‌های خوراکی و دخانی نیز جایگاه دوم را در خرج‌های ایرانی‌های گردشگر در بهار سال گذشته داشته؛ به‌طوری که ۲ هزار و ۱۶۵ میلیارد و ۹۱۴ میلیون و ۳۰۰ هزارتومان در این راستا هزینه شده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال ۹۵ که هزار و ۴۵۲ میلیارد و ۸۱۳ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده، نشان‌دهنده رشدی ۳۳ درصدی است.  سومین هزینه‌ای که مرکز آمار ایران به آن اشاره کرده مربوط به بخش هزینه‌های درمانی می‌شود. بخشی از این آمار می‌تواند ناشی از سفرهایی باشد که برای درمان صورت گرفته. برهمین اساس، در بهار سال ۹۶، ۲ هزار و ۳۹ میلیارد و ۶۰۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان از هزینه‌کرد سفرها به بخش درمانی تعلق داشته و این رقم در بهار سال ۹۵ یک هزار و ۴۱ میلیارد و ۷۲۹ میلیون و ۶۰۰ هزارتومان بوده است. هزینه‌های مربوط به کالا و لوازم نیز در سفرهای داخلی سه ماه نخست سال ۹۶، یک‌هزار و ۶۲۵ میلیارد و ۶۴۸ میلیون و ۲۰۰هزار تومان را به خود اختصاص داده؛ همین رقم اما در بهار سال ۹۵ یک هزار و ۵۰ میلیارد و ۷۰ میلیون و ۴۰۰ هزارتومان بوده‌است.  خرید سوغاتی هزینه‌کرد بعدی است که نشان می‌دهد در بهار سال ۹۶ یک هزار و ۴۶ میلیارد و ۳۳۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و در بهار سال قبل از آن، ۷۸۹ میلیارد و ۴۵۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان بوده است.



بهره اندک اقامت و تور از هزینه‌کردها

هزینه‌های اقامت گردشگران داخلی در بهار سال گذشته و سال قبل از آن، در رتبه هفتم هزینه‌کرد مردم قرار داشته. بر همین اساس این هزینه‌ها در بهار سال ۹۶، ۷۰۴ میلیارد و ۲۱ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان برآورد شده‌ و در بهار سال ۹۵، ۴۲۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بوده است.  تنها با نگاهی گذرا به اشکال اقامت مردم در جریان این سفرها می‌توان به علت این موضوع پی برد. بیشترین اقامت‌ها در جریان سفرهای بهاری هم در سال ۹۶ و هم در سال ۹۵ به اقامت در خانه اقوام و آشنایان اختصاص دارد. این نوع از اقامت که نیاز به هیچ‌گونه هزینه‌کردی ندارد بیش از ۷۰درصد از اقامت گردشگران بهاری داخلی را تشکیل داده است. اقامت در ویلاهای استیجاری نیز در جایگاه بعدی است که به نسبت هزینه کمتری را به افراد تحمیل می‌کند. ماندن در ویلاهای شخصی هم سومین شکل پرطرفدار اقامت گردشگران بهاری بوده که آن هم نیازی به اختصاص هزینه ندارد.

در همین حال، نگاهی به هزینه‌ای که ایرانی‌ها در بهار ۹۶ و ۹۵ برای سفرهای داخلی خود با تور متقبل شده‌اند، نیز یادآور نبود فرهنگ استفاده از تور در سفرهای داخلی است. ۲۱۹ میلیارد و ۴۷۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رقمی بوده که ایرانی‌ها در بهار ۹۶ برای سفرهای با تور پرداخته‌اند؛ این رقم در مدت مشابه سال قبل از آن، ۲۰۱ میلیارد و ۲۳۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده. این بر کلیشه سفرهای داخلی با اتومبیل شخصی به‌عنوان شکل اصلی سفرهای ایرانیان صحه می‌گذارد. سایر هزینه‌ها در سفرهای بهاری ۹۶ و ۹۵ نیز به ترتیب ۷۸ میلیارد و ۳۶۹ میلیون و ۷۰۰هزار تومان و ۷۸ میلیارد و ۱۶۰ میلیون و ۳۰۰ هزارتومان اعلام شده است.

تثبیت یک الگو

هزینه‌های گفته شده هر کدام نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن رشد داشته است؛ موضوعی که با توجه به رشد گردشگران و همین‌طور افزایش قیمت‌ها در تمام بخش‌ها قابل پیش‌بینی بوده است. از سوی دیگر، این آمارها حالا بار دیگر الگوی هزینه‌کرد ایرانی‌ها در سفر را تثبیت می‌کند. در دو مدت مورد بررسی در گزارش مرکز آمار، هزینه‌های حمل‌و‌نقل، خوراکی و مواد دخانی، درمانی، کالا و لوازم، سوغاتی، اقامت، تور، فرهنگی و تفریحی به همین ترتیب موجود می‌تواند اهمیت هر بخش را در سفرهای داخلی نشان دهد.   بر همین اساس می‌توان تحلیل کرد که حمل‌و‌نقل به‌عنوان مهم‌ترین بخش در اولویت هزینه‌های ایرانی‌ها قرار دارد و در کنار آن، هزینه‌های خوراکی نیز از اهم هزینه‌کردها در سفرهای داخلی است. بنابراین کارشناسان باور دارند فعالان گردشگری و سیاست‌گذاران می‌توانند روی این بخش‌ها برنامه‌ریزی‌ و سرمایه‌گذاری بهتری داشته باشند تا از این طریق کمک بیشتری به گردش مالی این حوزه‌ها شود.

از سوی دیگر، می‌توان دید درحالی که مردم کمترین هزینه سفر خود را به موضوعات تفریحی و فرهنگی اختصاص می‌دهند اما خرید سوغاتی و دیگر اقلام و لوازم همچنان از حوزه‌های مهم هزینه‌کرد آنها است. به این ترتیب، یک هدف‌گذاری برای افزایش عرضه سوغات و صنایع‌دستی در مقاصد داخلی می‌تواند کمک بیشتری به اشتغال‌زایی در این حوزه‌ها کند. در همین حال کارشناسان توصیه می‌کنند برای آنکه بخش اقامت، تور و تفریحی هزینه‌های بیشتری را در سفر ایرانی‌ها به خود اختصاص دهد لازم است فرهنگ‌سازی بیشتری در این خصوص صورت گیرد. به اعتقاد آنها، نقش‌آفرینی دولت و بخش خصوصی برای این فرهنگ‌سازی مهم است.