برپایه آمارهایی که سازمان بین‌المللی کار منتشر کرده است درحال حاضر صنعت سفر و گردشگری از هر ۱۰ شغل یک شغل را در سیاره زمین به خودش اختصاص داده است. از این‌رو، این صنعت به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین حوزه‌های اشتغال‌زایی در جهان شناخته می‌شود که ۳۰ درصد از مشاغل خدماتی کل دنیا را در اختیار دارد و به‌ازای هر ۳۰ گردشگر جدیدی که به مقصدی خاص می‌روند یک شغل جدید در آن مقصد شکل می‌گیرد. از سوی دیگر، صنعت سفر و گردشگری تقریباً دو برابر هر بخش دیگری برای زنان اشتغال‌زایی کرده است.
این حوزه، علاوه‌براینکه فرصت‌های شغلی جدیدی را برای افراد با مهارت بالای حرفه‌ای فراهم می‌کند، در ایجاد فرصت‌های شغلی برای کارگران با مهارت پایین، افراد زیر ۱۸ سال، مهاجران و زنانی که به‌سبب مسئولیت‌های خانوادگی مشاغل نیم‌وقت را ترجیح می‌دهند هم نقشی کلیدی ایفا می‌کند.
این بدان‌معنی است که گردشگری به عنوان صنعتی مهم به‌ویژه برای کشورهایی که از درآمدهای نفتی محروم‌اند سکوی پرتابی برای توسعه اقتصاد به‌شمار می‌رود. بنابراین، چندان دور از ذهن نیست که دولت‌ها در مسیر پیشرفت این صنعت تسهیلاتی را ایجاد کنند.
نتایج پژوهشی که ازسوی «اطلس جهانی داده‌ها» منتشر شده نشان می‌دهد سهمی که حوزه سفر و گردشگری ایران به تولید ناخالص ملی کشورمان اعطا کرده برابر با 7.3 درصد از کل تولید ناخالص ملی (جی‌دی‌پی) و معادل 30.7 میلیارد دلار بوده است که این رقم در سال ۲۰۱۶ برابر 6.9 درصد به ارزش مالی 29.4 میلیارد دلار بود. به‌دلیل رشد سهم کمک گردشگری و سفر در تولید ناخالص ملی در سال ۲۰۱۷، جی‌دی‌پی ایران در این سال 8.8 درصد رشد نشان داد.
سهمی که حوزه سفر و گردشگری ایران به تولید ناخالص ملی کشورمان اعطا کرده برابر با 7.3 درصد از کل تولید ناخالص ملی (جی‌دی‌پی) و معادل 30.7 میلیارد دلار بوده است که این رقم در سال ۲۰۱۶ برابر 6.9 درصد به ارزش مالی 29.4 میلیارد دلار بود. به‌دلیل رشد سهم کمک گردشگری و سفر در تولید ناخالص ملی در سال ۲۰۱۷، جی‌دی‌پی ایران در این سال 8.8درصد رشد نشان داد
همچنین در این‌سال، سهم سفر و گردشگری در رشد اشتغال در ایران برابر با 7.3 درصد معادل یک‌میلیون و ۵۷۷هزار و ۶۰۰ نفر بود.
آخرین گزارشی که درخصوص گردشگران خروجی ایران منتشر شده مربوط به دوره زمانی مارس ۲۰۱۶ تا مارس ۲۰۱۷ (سال ۱۳۹۵) است که نشان می‌دهد در این دوره زمانی، فقط 9.01 میلیون ایرانی به مقصدهای خارجی رفته‌اند که از این‌تعداد 4.5 میلیون نفر مسافران زیارتی بوده‌اند.
همچنین، تعداد گردشگران ورودی به ایران در سال ۲۰۱۶ برابر با 4.94 میلیون نفر بود که این رقم نسبت به ۶۹۳ هزار گردشگر در سال ۱۹۹۶، درمدت ۲۰ سال ۴ میلیون و ۲۴۷ هزار نفر افزایش تعداد ورودی‌ها را نشان می‌دهد.
انجام سفرهای خارجی از جنبه‌های مختلفی فوایدی را به کشورها عرضه می‌کند. نخست آنکه بازدید از سرزمین‌های جدید می‌تواند به تبادل فرهنگ‌ها و معرفی کشور مبدا به مردم این مقصدهای گردشگری منجر شود. نتیجه این رفتار، در نوع خودش با این مزیت‌ها همراه است؛ ازیک‌سو، هزینه این معرفی دهان‌به‌دهان به‌مراتب کمتر از هزینه‌های کلان تبلیغاتی است و از سوی‌دیگر، میزان اثربخشی آن بیشتر است. برای مثال، بسیاری از گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند از دوستان ایرانی خودشان درباره نقاط تاریخی کشورمان شنیده‌اند و مشتاق بازدید از بناهای تاریخی‌فرهنگی‌مان شده‌اند.
گردشگری بدون ویزا
مهم‌ترین خدمتی که دولت‌ها در بخش گردشگری به شهروندان ارائه می‌دهند، برقراری تعاملات بین‌المللی برای ارتقای ارزش گذرنامه و ارتقای ارزش شهروندی (ملیت) است. به طوری که ارزش گذرنامه با افزایش کشورهایی که بدون نیاز به ویزا امکان ورود به آنها وجود دارد بیشتر می‌شود. به همین علت یکی از فاکتورهای شاخص کیفیت ملیت‌ها (QNI) تعداد بالای سفرهای بدون ویزا و آزادی سفر است. شاخص کیفیت ملیت‌ها (QNI) شاخصی است که همه ساله کشورها را براساس رشد ظرفیت‌های شغلی، قدرت اقتصادی، توسعه انسانی، امکان زندگی و کارکردن در خارج بدون تشریفات طاقت‌فرسا، صلح، ثبات و تعداد بالای سفرهای بدون ویزا رده‌بندی می‌کند. این بدان‌معنی است که بهترین کشور در جهان جایی است که به رشد استعداد، کسب‌وکار و ایجاد تسهیلاتی برای سفرکردن شهروندانش کمک می‌کند.
مهم‌ترین خدمتی که دولت‌ها در بخش گردشگری به شهروندان ارائه می‌دهند، برقراری تعاملات بین‌المللی برای ارتقای ارزش گذرنامه و ارتقای ارزش شهروندی (ملیت) است. به‌طوری‌که، ارزش گذرنامه با افزایش کشورهایی که بدون نیاز به ویزا امکان ورود به آنها وجود دارد بیشتر می‌شود. به‌همین‌علت، یکی از فاکتورهای شاخص کیفیت ملیت‌ها (QNI) تعداد بالای سفرهای بدون ویزا و آزادی سفر است
در رده‌بندی سال ۲۰۱۷ شاخص کیفیت ملیت‌ها فرانسه با امتیاز ۸۱٫۷ درصد عنوان «بهترین ملیت» را به‌دست آورده است. آلمان با امتیاز ۸۱٫۶ درصد، ایسلند با ۸۱٫۵ درصد و دانمارک با ۸۰٫۹ درصد به‌ترتیب رتبه‌های دوم تا چهارم را از آن خود کرده‌اند.
ازسوی دیگر، رده‌بندی سال 2018 شاخص گذرنامه (Passport Index) نشان می‌دهد که فرانسه رتبه نهم قدرت اختصاصی گذرنامه را در اختیار دارد و شهروندان این کشور می‌توانند به 163 کشور بدون نیاز به ویزا یا با ویزای فرودگاهی سفر کنند.
آلمان که رتبه دوم بهترین کشور برای شهروندانش را به‌دست آورده در رتبه دوم قدرت اختصاصی گذرنامه ایستاده است و شهروندانش می‌توانند به 164 کشور بدون نیاز به ویزا یا با ویزای فرودگاهی سفر کنند.
به‌همین‌ترتیب، کشورهای ایسلند و دانمارک که در جایگاه سوم و چهارم شاخص کیفیت ملیت‌ها قرار دارند در رده‌بندی قدرت اختصاصی گذرنامه به‌ترتیب در رتبه‌های 30 و 4 ایستاده‌اند، به‌طوری‌که شهروندان ایسلندی از 159 کشور و شهروندان دانمارکی از 163 کشور بدون نیاز به ویزا یا فقط با ویزای فرودگاهی بازدید می‌کنند.
جایگاه ایران
با کاهش ارزش ریال دربرابر دلار، دولت که از مدتی قبل عرضه ارز مسافرتی 300 دلار را متوقف کرده بود بار دیگر پرداخت یارانه ارز مسافرتی را از سر گرفت و این‌بار برای کشورهای نزدیک مبلغ 500 یورو و برای کشورهای دور مبلغ هزار یورو را ارائه کرد. اما باوجود تسهیلات ارز مسافرتی، به‌دلیل متوسط‌بودن کیفیت شهروندی در ایران و پایین‌بودن ارزش گذرنامه ایرانی، مردم کشورمان برای سفرهای بین المللی و تعاملات میان فرهنگی و تبلیغ دهان‌به‌دهان جاذبه‌های گردشگری ایران و جذب گردشگران خارجی باوجود موج جدید تحریم‌ها، انتخاب چندانی ندارند. زیرا به‌دلیل تعداد بالای کشورهای نیازمند ویزا گزینه‌های روی میز سفرکردن به کشورهای دیگر برای شهروندان ایرانی بسیار محدود است.
ایران در رده‌بندی شاخص کیفیت ملیت‌ها (QNI) با امتیاز 23.8درصد در رتبه ۱۳۷ ایستاده و در طیف کشورهای با «کیفیت متوسط» قرار دارد. این رتبه در بخش «کیفیت کلی» در شرایطی به دست آمده که به‌نظر می‌رسد ایرانی‌ها در سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۵) کیفیت ملیتی بهتری نسبت به سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) داشته‌اند. به‌گونه‌ای‌که، امتیاز کشورمان در سال ۲۰۱۶ برابر با 24.2 درصد بود و در رتبه ۱۲۹ قرار داشت.
در بخش «آزادی سفر» یا «تعداد بالای سفرهای بدون ویزا» امتیاز ملیت (مردم) ایران در سال ۲۰۱۷ برابر با 20.2 درصد است که کیفیت شهروندی کشورمان را در این مقوله در رتبه ۱۶۱ قرار می‌دهد. این امتیاز در سال ۲۰۱۶ برابر با 21.2درصد و رتبه آن برابر با ۱۴۵ بود. این مقایسه نشان می‌دهد که شرایط سفرهای بدون ویزا برای شهروندان ایرانی در سال ۱۳۹۵ به‌مراتب بهتر از سال ۱۳۹۶ بوده است. همین‌مسئله به‌طور محسوسی روی کیفیت کلی شهروندی ایران هم تاثیر گذاشته و به‌بیانی ساده، وضعیت سفر و سطح زندگی در ایران در سال 1395 بالاتر از دوره مشابه در سال 1396 بوده است.
اما در رده‌بندی سال ۲۰۱۷ رتبه‌بندی بدون ویزای گذرنامه ایران ۳۶ شامل ۱۱ کشور بدون روادید و ۲۵ کشور با روادید ورود، رده‌بندی قدرت جهانی ۸۸ و رده‌بندی قدرت اختصاصی آن ۱۹۱ از ۱۹۹ کشور بود.
در بخش «آزادی سفر» یا «تعداد بالای سفرهای بدون ویزا» امتیاز ملیت (مردم) ایران در سال ۲۰۱۷ برابر با 20.2 درصد است که کیفیت شهروندی کشورمان را در این مقوله در رتبه ۱۶۱ قرار می‌دهد. این امتیاز در سال ۲۰۱۶ برابر با 21.2درصد و رتبه آن برابر با ۱۴۵ بود. این مقایسه نشان می‌دهد که شرایط سفرهای بدون ویزا برای شهروندان ایرانی در سال ۱۳۹۵ به‌مراتب بهتر از سال ۱۳۹۶ بوده است
این درحالی‌است که در طبقه‌بندی سال ۲۰۱۸، رتبه بدون ویزای گذرنامه ایران با ۴ رتبه ارتقا به رتبه ۴۰ رسیده است که شامل ۱۲ کشور بدون روادید و ۲۸ کشور با روادید ورود رسیده است. قدرت اختصاصی گذرنامه ایران هم که سال گذشته ۱۹۱ از ۱۹۹ کشور بود با سه رتبه بهبود به ۱۸۸ از ۱۹۹ کشور افزایش یافته است.
سایر تسهیلات
علاوه‌بر بالابردن قدرت اختصاصی گذرنامه، دولت‌ها می‌توانند با همکاری بخش‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی از یک‌سو راهکارهای اصولی را برای بهبود کیفیت آژانس‌های مسافرتی عرضه کنند و ازسوی دیگر خدمات دولت الکترونیک را برای استفاده آسان و مستقیم شهروندان و برنامه‌ریزی سفرها ارتقا دهند. این شیوه نظارتی می‌تواند از بروز بسیاری از سوءاستفاده‌های ارائه‌دهندگان خدمات جلوگیری کند.
به‌عنوان نمونه، اداره کل خدمات عمومی (GSA)، سازمانی مستقل از دولت آمریکا است که باهدف کمک به دولت از سال 1949 راه‌اندازی شده است. یکی از مسئولیت‌های جی‌اس‌ای، مدیریت سفر است که این فعالیت را براساس مصوبات تنظیم مقررات فدرال برای آژانس‌های مسافرتی و توسعه دولت الکترونیک در بخش سفر (بهینه‌سازی خدمات آنلاین در برنامه‌ریزی سفر) انجام می‌دهد.
نشنال‌تراول هم خدمت نیمه‌دولتی دیگری در آمریکا است که از 40 سال پیش تاکنون به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط خصوصی و آژانس‌های بزرگ دولتی در توسعه سفر خدمات ارائه می‌دهد. ارائه کارتهای هدیه مسافرتی، ارائه راهکارهای کسب درآمد هنگام سفر و عرضه شیوه‌هایی برای کاهش هزینه‌های شهروندان آمریکایی درمدت سفرهای داخلی و بین‌المللی از دیگر خدمات این سازمان است.
یارانه به حمل‌ونقل ریلی یکی از مواردی است که دولت‌ها برای تشویق مردم در استفاده از قطار و فواید اقتصادی و اجتماعی ناشی از توسعه آن پرداخت می‌کنند. به‌طوری‌که اروپا با تخصیص 73میلیارد یورو و چین با اختصاص 130میلیارد دلار یارانه در سال از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان یارانه به حمل‌ونقل ریلی به‌شمار می‌روند. این یارانه به مسافران کمک می‌کند که مسافت‌های طولانی را با هزینه پایین و بدون پرداخت مالیات با قطارهای پرسرعت طی کنند
به‌ویژه کارتهای هدیه و کارتهای تخفیف برای استفاده از مجموعه‌ای از امکانات هنگام سفر یکی از تسهیلات مفیدی است که این نهاد نیمه‌خصوصی عرضه می‌کند و می‌تواند نقش موثری در توسعه گردشگری ایفا کند.
یارانه‌های دولتی
بسیاری از کشورهای دنیا در بخش حمل‌ونقل یارانه ارائه می‌دهند. برای مثال، یارانه به حمل‌ونقل ریلی یکی از مواردی است که دولت‌ها برای تشویق مردم در استفاده از قطار و فواید اقتصادی و اجتماعی ناشی از توسعه آن پرداخت می‌کنند. به‌طوری‌که اروپا با تخصیص 73میلیارد یورو و چین با اختصاص 130میلیارد دلار یارانه در سال از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان یارانه به حمل‌ونقل ریلی به‌شمار می‌روند. این یارانه به مسافران کمک می‌کند که مسافت‌های طولانی را با هزینه پایین و بدون پرداخت مالیات با قطارهای پرسرعت طی کنند.
از دیگر یارانه‌هایی که دولت در بخش سفر هزینه می‌کند می‌توان به پرداخت یارانه دولتی اسپانیا تا سقف 50 درصد برای سفرهای هوایی بعضی از شهروندان این کشور اشاره کرد. به‌طوری‌که، افراد ساکن جزایر بالئاریک و قناری و ساکنان منطقه سئوتا که قصد سفرهای داخلی در اسپانیا دارند می‌توانند از این یارانه پرواز بهره‌مند شوند.
دولت ایالت کویینزلند استرالیا هم از دیگر دولت‌هایی است که به شهروندانی که قصد تردد هوایی درون‌ایالتی دارند تا سقف 400 دلار یارانه برای مسیر رفت‌وبرگشت پرداخت می‌کند. تمام شهروندانی که دست‌کم 3 سال در این ایالت زندگی کرده‌اند می‌توانند از این خدمت استفاده کنند.
[related-post id="32095"]
[related-post id="32884"]
[related-post id="35296"]
[related-post id="1669"]
نظر شما