چمدان : استان عجیب این سازه کنار تئاتر شهر از همان ابتدا به کار این پروژه آغاز شد. در واقع کلنگ زنی این مجموعه در  قطعه زمینی  چند هزار متری در مجاورت تئاتر تهران سرآغاز حاشیه ها و اعتراضات مختلف به این طرح بود. ابتدا هنرمندان و فعالان تئاتر به دلیل تجاوز به حریم تئاتر به ساخت این سازه اعتراض کردند، بعد از شدت گرفتن اعتراضات طرح اولیه تغییر کرد. اما این جایگزینی و با توجه به مدرن بودن معماری صدای عده ای دیگر را بلند کرد و برخی از اعضای شورای شهر به نبود المان های معماری ایرانی و اسلامی در این سازه اعتراض کردند.

[caption id="attachment_37393" align="aligncenter" width="644"] براساس اعلام مسئولان شهرداری این ساختمان بیشتر کاربری تجاری دارد[/caption]

تابناک تهران در 23 خرداد نوشت: این اختلافات حتی به نام و عنوان این مجموعه هم سرایت کرد تا جایی که تا چندی پیش این ساختمان دو نام کاملا مجزا از هم داشت. اما حالا به نظر می رسد، داستان این ساختمان عجیب به پایان خود نزدیک می شود و طی چند روز آینده شهروندان تهرانی می توانند از امکانات این مجموعه در مجاورت تئاتر شهر استفاده کنند.

[caption id="attachment_37394" align="aligncenter" width="1000"] براساس اعلام مسئولان شهرداری این ساختمان بیشتر کاربری تجاری دارد[/caption]

 

دو نمازخانه به جای مسجد

خبر افتتاح این مجموعه به نقل از سرپرست سازمان عمرانی مناطق شهرداری تهران منتشرشد. در یکی از روزهای تعطیل هفته گذشته بود که این خبر با جزئیاتی درخصوص امکانات و کاربری های مختلف این مجموعه رسانه ای شد. سالن آمفی‌تئاتر با ظرفیت حدود 400نفر، شبستان ویژه خانم‌ها و آقایان، سالن غذاخوری با ظرفیت بیش از 500 نفر نفر و یک آشپزخانه صنعتی با ظرفیت آماده‌سازی حدود 2000 هزار وعده غذا ازجمله امکاناتی است که در این مرکز وجود دارد. این درحالی که پیش از این بارها درخصوص ساخت مسجد و کاربری فرهنگی و مذهبی این بنا پرهزینه یاد شده بود. اما با توجه به اتمام قسمت های مختلف این بنا، تنها به دو نمازخانه کوچک اکتفا شده است. البته اوضاع بخش به اصطلاح فرهنگی این همسایه گران قیمت تئاتر شهر هم چندان رضایت بخش نیست و آنطور که درتصاویر مشخص است؛ آمفی‌تئاتر ساخته شده ویژگی‌های لازم یک سالن تئاتر استاندارد را هم ندارد. حتی نحوه چیدمان و قرارگیری صندلی ها و مجاورت آن با سالن غذاخوری این بخش را بیشتر شبیه سالن‌های همایش، مراسم های جشن و عزا کرده است؛ که اتفاقا زا لحاظ اقتصادی درآمد بالایی هم دارد.

[caption id="attachment_37395" align="aligncenter" width="800"] ارزش این ساختمان و زمینش نزدیک به 2 هزار میلیارد تومان برآورد می شود[/caption]

آغاز ماجرای همسایه تئاتر شهر

اما ماجرای این سازه که حالا مجتمع فرهنگی و مذهبی حضرت ولیعصر(عج) نام گرفته از سال ها قبل یعنی اوایل دهه 80 آغاز شد. قبل از آن این زمین به عنوان پارکینگ «تئاتر شهر» مورد استفاده قرا می‌گرفت که قرار شد که شهرداری، یک پارکینگ طبقاتی در آنجا احداث کند. اما ارتفاع زیاد پارکینگ طبقاتی باعث می شد تا تئاتر شهرتحت تاثیر قرار بگیرد، بعد از آن بود که با تغییر نقشه ها قرار شد که این پارکینگ طبقاتی در زیر زمین احداث شود، اما در نهایت کلنگ این مجموعه به نام مسجد زده شد. مسجدی که به گفته برخی از اهالی قدیمی آن محل از همان سال های ابتدایی بعد از انقلاب زمین آن وقف ساخت مسجد شده بود، رضا وجدانی نژاد یکی از کسبه قدیمی این محل است، مغازه او درست پشت مجموعه تئاتر شهر قرار دارد و آنطور که خودش می گوید از سال 56 به حوالی چهارراه ولیعصر آمده است که آن زمان چهارراه پهلوی نام داشت، این پیرمرد درباره تاریخچه این زمین می گوید:«این زمین که حدود پنج‌هزار متر است، از طرف مهندس مدد یکی از معاونان شهردار تهران پس از انقلاب وقف شده تا در آن مسجد ساخته شود، ولی هیچ وقت این مسجد ساخته نشد. خیلی ها اینجا آمدند و رفتند، حتی وقتی می خواستند این ساختمان را بسازند مراسمی برگزار شد و به همه گفتند که قرار است اینجا مسجد ساخته شود. من حتی شنیده ام برای این زمین خطبه مسجد هم خوانده شده است. اما حالا قرار است این ساختمان افتتاح شود، من چندبار همین اواخر داخل آن را دیدم، شبیه هرچیزی بود جز مسجد.»یکی دیگر از اهالی محل که به نظر اطلاع زیادی هم درباره این پروژه دارد به تابناک تهران می گوید:«طرح اولیه این مسجد توسط آقای نقره کار داده شد. در طرح اولیه چند طبقه پارکینگ و سالن کنفرانس هم دیده شده بود، اما کمی بعد پس از اینکه معلوم شد ارتفاع گنبد این بنا از ساختمان ثبت ملی شده‌ تئاترشهر بالاتر می رود، این پروژه متوقف شد. بعد هم طرح را به گروه دیگری واگذار کردند. می گوید طرح فعلی کار یکی از معماران معروف ایران است.»

[caption id="attachment_37393" align="aligncenter" width="644"] پیش از این بارها بر سر کاربری فرهنگی یا مذهبی این مجموعه اختلاف نظر وجود داشت[/caption]

تغییر طرح مسجد و موج جدید اعتراضات

بعد از آن بود کار به رضا دانشمیر سپرده شد تا طرح جدیدی با توجه به محدودیت ها ارائه دهد. با مشخص شدن طرح مدرن این سازه موج دیگری از اعتراضات نسبت به این بنا به راه افتاد. معترضان معتقد بودند که دراین طرح هیچ شاخصه ای از معماری اسلامی و ایرانی دیده نشده و این سازه یک طرح مدرن، غربی و بی هویت است. حتی برخی چهره های شورای شهر هم به ساخت این سازه اعتراض کردند. مرتضی شاکری به عنوان یکی از معترضان نسبت به روند طراحی و ساخت این مجموعه در شورای شهر قبلی به صراحت افتتاح و بهره برداری از این مجموعه را غیرقانونی و خلاف مصوبات شوار اعلام کرد:«بنا به اشکالات متعددی که در طراحی مسجد وجود داشت کار متوقف شد، چون مسجد به معماری ایرانی - اسلامی هیچ ربطی نداردو هزینه‌های زیادی هم تا الان برای آن شده که تا پایان کار به رقم 50 میلیارد تومان می رسد. یعنی رقم سنگینی که از قِبَل آن می‌شد 10 مسجد در مقیاس محلی ساخت.» به گفته او قرار بوده که مشاور برای طراحی مناره و گنبد تغییراتی را در بیرون وهمچنین داخل بنا ایجاد کند تا نظر شورا تامین شود. اما حالا آنچه درتصاویر مشخص است این سازه نسبت به دو سال گذشته هیچ گونه تغییری نکرده و به رغم تاکیدات اعضای قبلی شورای شهر این مجموعه با همان سر و شکل اولیه خود آماده بهره برداری و افتتاح شده است. مجموعه ای که جدا از 50 میلیاردی که برای ساخت آن هزینه شده، زمین آن هم چیزی در حدود 1500 میلیارد تومان ارزش دارد. شاید هم همین ارزش چند هزار میلیاردی آن باعث شده تا مالکان و سرمایه گذران به فکر تجاری کردن آن باشند.

سازه ای که نه فرهنگی شد و نه مسجد

اما فارغ از این جنجال ها که کمتر جنبه کارشناسی دارد، پس از گذشت حدود ۱۵ سال ساختمانی علم شده که نه مسجد است، نه پارکینگ و آن طور که برخی مسئولان و افراد مطلع به می‌گویندصرفا یک مجموعه تجاری است. حتی برخی شنیده ها از خارج شدن اختیار این مجموعه از دست شهرداری حکایت دارد. یکی از افراد آگاه و مسئولان بلند پایه شهرداری که نخواست نامش فاش شود دراین باره به تابناک تهران می گوید:«مالک یا مالکان اصلی این ساختمان به درستی مشخص نیست، اما هیات امناء و هیات مدیره‌ای دارد که چند نفر از چند جای مختلف در آن منصوب شده‌اند، ضمن اینکه شهرداری و بخش خصوصی هم در قسمتی از مجموعه سرمایه‌گذار هستند.» این درحالی است که چندی پیش احمد مسجد جامعی عضو شورای شهر تهران درباره این پروژه گفته بود که که به جای ساختمانی که کنار تئاتر شهر بنا شده قرار بوده «تکیه شهر» ساخته شود و طرح آن هم تهیه شده بود که در فرهنگستان هنر موجود است. از سوی دیگر برخی از مسئولان تئاتر شهر و اداره کل هنرهای نمایشی خواستار ارتقا بخش فرهنگی این مجموعه و برگزاری مراسم و برنامه های آیینی در این مجموعه شده بودند حتی برخی از اهالی تئاتر و سینما پیشنهاد کردند که این ساختمان به مجموعه تئاتر شهر اضافه شود.

اما قرار براین بود که این سازه هویت تئاتر شهر را حفظ کند و خودش هم بخشی از میراث فرهنگی کشور باشد. در طول سالیان گذشته با وجود پیگیری های جامعه هنری برای حفظ شان مجموعه تئاتر شهر و نیز تلاش مذهبی ها برای ساخت مسجد در این مکان، نه خواسته هنرمندان توجه شد و نه تلاش طرفداران ساخت مسجد به نتیجه رسید تا پایتخت نشین ها از این به بعد  شاهد بنایی در چهارراه ولیعصر باشند که جنبه تجاری دارد. حالا باید منتظر ماند و دید که تئاتر شهری که سال هاست از حضور افراد غیرفرهنگی و حتی برخی از منحرفان اخلاقی در اطراف خودش در رنج است، درد دیگری هم به دردهایش اضافه می شود؟