چمدان : گورستان یا مزار جوی هرهر، قبرستانی قديمی است كه در دل محله جوی هرهر واقع شده است، اين گورستان  اگر چه به نام جوی هرهر شناخته می‌شود اما سال‌ها پیش از احداث جوی هرهر وجود داشته و به آن «مزار» می‌گفتند چرا که  مزارِ بزرگ و متداول شهر بوده است.

بهترین منبع برای شناخت این مزار و همچنین بزرگان دفن شده در آن، کتاب «مظلوم‌ترین مزار یزد، مزار جوی هرهر» تألیف حبیب مهرنیا است. در این کتاب به خوبی علت نام‌گذاری و همچنین علت اهمیت این مزار شرح داده شده است.

[caption id="attachment_36237" align="aligncenter" width="1024"] مزار جوی هرهر | عکس: مهسا قاضی[/caption]

حبیب مهرنیا به جهت نام عجیب این مزار بعد از بررسی‌های فراوان به این نتیجه رسیده است که «جوی هرهر» به معنای «جوی همگانی پر آب و خروشان» است یا به عبارتی دیگر، جویی است که متعلق به گروه و یا مجموعه خاصی نیست و همگی به آزادی می‌توانند از آن استفاده کنند.

[caption id="attachment_36244" align="aligncenter" width="1024"] مزار جوی هرهر | عکس: مهسا قاضی[/caption]

وجود این جوی پرآب، باعث شده این نام بر روی منطقه باقی بماند اما باید توجه کرد منظور از جوی، جوی آبی که بر روی زمین روان باشد، نیست، بلکه منظور جوی زیر زمینی است که یکی از عناصر اصلی شبکه گسترده انتقال آب در شهر یزد بوده است.

[caption id="attachment_36239" align="aligncenter" width="526"] مزار جوی هرهر | عکس: مهسا قاضی[/caption]

اکنون، نام جوی هرهر در محاورات عادی مردم به «جرهر» تغییر پیدا کرده است و اغلب مردم این مزار را به «جرهر» می‌شناسند.

[caption id="attachment_36236" align="aligncenter" width="683"] مزار جوی هرهر | عکس: مهسا قاضی[/caption]

در اين مزار سنگ قبرهايی از دوره صفويه تا عصر حاضر به صورت لوحه‌ای و صندوقی وجود دارد و بقايای 5 آرامگاه خصوصی نيز باقی مانده‌است اما بقيه بخش‌های وابسته به مزار مانند غسالخانه از بين رفته‌است.

[caption id="attachment_36240" align="aligncenter" width="582"] مزار جوی هرهر | عکس: مهسا قاضی[/caption]

اهمیت مزار جوی هرهر به افراد سرشناس خفته در آن است که همگی از افتخارات یزد و حتی ایران به شمار می‌آیند.

از معروف‌ترین این افراد که نامش برای بسیاری از یزدی‌ها آشناست، بانویی است معروف به «زن استاد اشرف آهنگر» كه در جهان تشيع ضرب المثل در خواندن زيارت عاشورا بود. آرامگاه وی در سمت راست قسمت ورودی مزار و تقريباً در جلوی انبار شهرداری قرار گرفته است. بر روی مزار اين بانو صفه‌ای درست شده و روی قبر هم پوششی فلزی با پارچه سبز پوشانده شده است. اين بانو بيش از يك قرن است كه در اين مزار آرميده و در كتاب مفاتيح الجنان نام او به عنوان كسی كه الگو و نمونه در خواندن زيارت عاشورا بوده معرفی شده‌است.

یکی دیگر از مشهورترین افراد آرامیده در این مزار استاد قنبر کاشی ساز نائینی میبدی است که از او با عنوان بنیانگذار صنعت کاشی‌سازی در میبد یاد می‌شود.

[caption id="attachment_36242" align="aligncenter" width="582"] مزار جوی هرهر | عکس: مهسا قاضی[/caption]

در گذشته پارك وحشی بافقی و بخشی از خيابان مهدی تا جايی كه مدرسه شهيد مطهری قرار دارد بخشی اين مزار بوده است اما در دهه‌های اخير با احداث يك خيابان فرعی اين مزار به دو قسمت تقسيم شده و با حصاركشی آجری از بقيه محله جدا شده است. مساحت تقريبی اين مزار در حال حاضر 52 هزارمتر مربع است.

[caption id="attachment_36241" align="aligncenter" width="680"] مزار جوی هرهر | عکس: مهسا قاضی[/caption]

 

گزارش: مهسا قاضی