چمدان : به گفته یکی از فرهنگیان منطقه هندیجان فعالیت‌هایی که به تازگی در این منطقه به نام توسعه انجام می‌شود منجر به نادیده گرفتن و نابودی تعلقات تاریخی و فرهنگی مردم شده است.

وی می‌افزاید: انتظار داریم سازمان میراث فرهنگی و سایر نهادهای فرهنگی پیگیر موضوع باشند و شرکت‌های پیمانکار هم فعالیت‌هایشان را طوری پیش ببرند که مفید باشد نه مخرب.



روستای باستانی دِهمُلا در هندیجان، در جنوب شرقی استان خوزستان، قدمتی تاریخی دارد و دست کم به دوره اشکانی و ساسانی می‌رسد. همچنین از دوره اسلامی نیز بقایا و شواهد مهمی را در خود جای داده است.

روستای مذکور از توابع بخش چم خلف عیسی شهرستان هندیجان است و در سمت غرب رودخانه زهره (دهملا بزرگ) قرار دارد. در این منطقه با آنکه بررسی‌های باستان‌شناسی دقیقی انجام نشده تاکنون حدود 10 محوطه مهم باستانی شناسایی شده است.



هندیجان یکی از بنادر مهم تجاری و صیادی به شمار می‌آید و استعداد خوبی برای توسعه گردشگری دریایی دارد که متأسفانه تاکنون مغفول مانده است.

به تازگی شرکت‌های وابسته به «جهاد نصر» در چارچوب طرح عمرانی 550 هزار هکتاری اراضی خوزستان مبادرت به انجام عملیات زهکشی اراضی کشاورزی در محوطه تاریخی «دِهمُلا» در هندیجان کرده که منجر به تخریب‌هایی در حوزه میراث فرهنگی و بقایای باستانشناختی شده است.



در واقع، هرگونه عملیاتی در این زمینه باید بر مبنای ضوابط، توافق‌ها، و مکاتبات موجود انجام شود. به منظور محافظت از آثار و بقایای تاریخی و فرهنگی کشور اینگونه فعالیت‌ها باید با انتخاب مشاور مناسب و صاحب صلاحیت و پس از استعلام و بررسی‌های لازم باستانشناسان از محدوده طرح و مستثنی کردن محوطه‌های باستانی انجام می‌گرفت.



از طرفی، محوطه باستانی دِهمُلا (سه تلون) در سال 1390 با شماره 30322 در فهرست آثار ملّی کشور به ثبت رسیده و به لحاظ حقوقی تحت حفاظت و نظارت قوانین میراثی کشور قرار دارد و هرگونه تعرض به آن برابر مفاد قانون مجازات اسلامی عملی مجرمانه محسوب شده و قابل تعقیب است.



بنا به اعلام مطلعین محلی منطقه مذکور هنوز مورد بررسی‌های باستان‌شناسی قرار نگرفته و طرح‌های عمرانی نیز «پیوست تخصصی باستان‌شناسی» ندارند. این امر به طور بالقوه عرصه و حریم یکایک محوطه‌های باستانی را در معرض تخریب ناشی از فعالیت‌های عمرانی و کشاورزی قرار داده و خواهد داد.



براساس بند (1-الف) ماده 100 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور تهیه و الحاق پیوست تخصصی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای کلیه طرح‌های توسعه‌ای بزرگ و مهم در حوزه زیربنایی، تولیدی و خدمات دستگاه‌های موضوع ماده (3) قانون تشکیل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مصوّب 3/10/1382 جهت تطبیق با اهداف و وظایف سازمان مذکور در سطوح ملی، منطقه‌ای، استانی و شهری الزامی است.