چمدان : این نمایشگاه عکس که به خاطر بزرگداشت شهر اصفهان، «نصف جهان» نام دارد بازسازی تصویریِ سفری است که «نیکولو مانوچی» ماجراجوی ایتالیایی قرن هفدهم از ونیز ایتالیا آغاز کرد و با عبور از آناتولی، ارمنستان و پارسه به شبه‌قاره هند رسید.

مانوچی (1638 تا 1717) زمانی‌که فقط 14 سال داشت در بندر ونیز مخفیانه سوار یک کشتی تجاری می‌شود و در آنجا با لُرد بِلمونت دیپلمات انگلیسی که به‌‌طرز مرموزی به دربار پارسه فرستاده شده بود، آشنا می‌شود. به‌این‌ترتیب، سفر مانوچی نوجوان کنار بلمونت ادامه می‌یابد.

پس از رسیدن به هند، مانوچی تصمیم می‌گیرد تا پایان عمر در آنجا بماند و به‌عنوان توپچی، پزشک و مشاور در دربار امپراتوری مغول کار کند. او تجربیات سفر و زندگی در هند را در کتاب اتوبیوگرافی‌اش با نام «تاریخ مغول» شرح داده است.

این کتاب اهمیت کمتری نسبت به کتاب معروف مارکوپولو دارد اما امروزه به‌عنوان یکی از بهترین سفرنامه‌های اروپایی به شرق مربوط به دوره پیش‌از ورود به عصر مدرن شناخته می‌شود.

[caption id="attachment_3266" align="aligncenter" width="680"] نقاشی پرتره از نیکولو مانوچی که در کتابخانه ملی فرانسه در پاریس نگهداری می‌شود[/caption]

 

[caption id="attachment_3284" align="aligncenter" width="1280"] نقشه مسیر حرکت نیکولو مانوچی[/caption]

 

همین‌مسئله سبب شد دو پژوهشگر ایتالیایی به نام‌های جانی دوبینی و آنجلیکا کافمن برپایه توصیفات این کتاب، سفر مانوچی را در دوران امروزی بازسازی کنند.

این دو پژوهشگر در این خصوص می‌گویند: «ما برای بازسازی سفر مانوچی بیش از 10هزار کیلومتر را پیمودیم و از ترکیه، گرجستان، ارمنستان و ایران گذشتم و با عبور از خلیج فارس سرانجام به شبه‌قاره هند رسیدیم.»

دوبینی و کافمن ادامه می‌دهند: «ما در تابستان 2015، درست زمانی‌که منطقه خاورمیانه شرایط حساسی را می‌گذارند سفرمان را آغاز کردیم و همان مسیرهایی را انتخاب کردیم که مانوچی 4 قرن قبل از آن‌ها گذشته بود.»

[caption id="attachment_3268" align="aligncenter" width="2000"] دو پیرمرد ازمیری در ترکیه[/caption]

 

[caption id="attachment_3271" align="aligncenter" width="2000"] بازی کودکان در شهر ترابزون ترکیه، کنار دریای سیاه [/caption]

این دو ماجراجو می‌گویند: «به‌محض اینکه به ترکیه رسیدیم فهمیدیم که بازسازی دقیق مسیر مانوچی براساس مرزهای امروزی کشورها غیرممکن است. برای مثال، مرز ترکیه-ارمنستان که مانوچی در قرن هفدهم از آن گذشته بود از زمان نسل‌کشی ارمنی‌ها در ترکیه (اوایل قرن بیستم) بسته است. همچنین با توجه به وضعیت ژئوپولیک ترکیه، بحران سوریه و مسئله کردها شرایط منطقه جنوب‌شرقی آناتولی هیچ شباهتی به 4 قرن قبل ندارد. از سوی دیگر به‌دلیل انفجار یک خودروی بمب‌گذاری‌شده در مقابل ایستگاه پلیس، مرز دُغو بایَزید میان ایران و ترکیه موقتا بسته بود و بنابراین دسترسی به ایران از این مرز امکان‌پذیر نبود. بنابراین مجبور شدیم مستقیماً از ترکیه از طریق دریای سیاه به تفلیس در گرجستان برویم و ازآنجا دوباره وارد مسیر مانوچی شویم و به ایروان در ارمنستان برسیم و بگویم که مثل او کوه آرارات را دیده‌ایم.»

[caption id="attachment_3269" align="aligncenter" width="1000"] خور ویراپ صومعه‌ای است متعلق به کلیسای حواری ارمنی که در دشت آرارات در نزدیکی مرز ترکیه قرار دارد[/caption]

جانی دوبینی و آنجلیکا کافمن توضیح می‌دهند: «از اینجا به‌بعد کار راحت شد. ما از رود ارس گذشتیم. این منطقه مرزی حساس نقطه اتصال ارمنستان، جمهوری خودمختار نخجوان و ایران است. روی این رود بود که با جمله «به ایران خوشامدید» مقامات مرزی ایران به‌طرز خوشحال‌کننده‌ای دلگرم شدیم. با عبور از شهر مرزی جلفا به تبریز رفتیم. تا این نقطه 6 هزار کیلومتر را با خودرو، اتوبوس و پای پیاده طی کرده بودیم. پس‌از تبریز موفق شدیم به دره الموت برسیم. دره‌ای نزدیک قزوین که به دره حشاشین معروف است. این‌‌گونه یاد و خاطره مسافر بزرگ ونیزی مارکوپولو را گرامی داشتیم. با نقشه جدیدی، ناگهان مدرنیته تهران، کلان‌شهری میان کوه‌ها را در برابر دیدگانمان دیدیم. به آسمان‌خراش‌های سبک آمریکایی نگاه می‌کردیم و در ترافیک وحشتناک به آهنگ‌های دومنیکو مودونیو گوش می‌دادیم.»

[caption id="attachment_3272" align="aligncenter" width="1843"] پل خواجو در اصفهان[/caption]

این دو جوان ایتالیایی ادامه می‌دهند: «سفر ما به‌ سمت اصفهان، نصف جهان و سپس پرسپولیس ادامه یافت. سرانجام خود را مهمان بندری‌هایی یافتیم که در جزایر خلیج فارس، قشم و هرمز از ما پذیرایی کردند.  تخصص بندری‌ها هدایت لنج‌های موتوری پرسرعت است. اینجا با غروبی که بر قلعه سرخ‌رنگ پرتغالی‌ها می‌تابید عزیمت مانوچی و بلمونت را به مقصد سورات در هند سوار بر کشتی هلندی تجسم کردیم.»

[caption id="attachment_3273" align="aligncenter" width="2000"] زنی در هرمز [/caption]

 

[caption id="attachment_3274" align="aligncenter" width="2000"] لنج‌سازی بندری‌ها در جزایر خلیج فارس[/caption]

 

روایت شیرین جانی دوبینی و آنجلیکا کافمن با مجموعه‌ای از عکس‌ها با عنوان «نصف جهان» همراه است که تاکنون در قالب نمایشگاه‌های مختلفی در ایتالیا و هند به‌معرض دید عموم گذاشته شده‌اند.

روز 19 اکتبر (27 مهر) هم نمایشگاهی از این عکس‌ها در مرکز فرهنگی «حلقه زبان‌شناسی تاریخی‌-تطبیقی میلان» (Circolo Filologico Milanese) برگزار شد.