چمدان : آرتور آپهم پوپ (زاده ۷ فوریه ۱۸۸۱ رودآیلند - درگذشته ۳ سپتامبر ۱۹۶۹ شیراز) مورخ شهیر آمریکایی آثار هنری ایران است.
او یکی از بنیانگذاران مؤسسه آسیایی دانشگاه پهلوی بود و مدت ۲۴ سال آن را هدایت کرد. پوپ از بزرگترین محققینی بوده که فرهنگ و معماری ایران را به جهانیان معرفی کرد.
آرتور پوپ ایران شناس در چهارمین «کنگره جهانی هنر و باستانشناسی» درخواست کرد تا پس از مرگش، پیکر او را به ایران حمل کرده و در اصفهان به خاک سپارند. باغ شهرداری اصفهان در کنار زایندهرود در شرق پلخواجو با موافقت پروفسور پوپ تعیین شد و نقشه آرامگاه را طبق تمایل او، فروغی (فرزند ذکاءالملک) در خرداد 1348 تهیه کرد و آرامگاه توسط انجمن آثار ملی در ایران به سال 1349 ساخته شد.
[caption id="attachment_31688" align="aligncenter" width="800"] آرامگاهی که توسط محسن فروغی برای آرتور پوپ و همسرش فیلیس اکرمن در اصفهان ساخته شد | پوپ در مورد علت انتخاب اصفهان جهت بنای آرامگاهش مینویسد: «اصفهان مورد عشق من است. در آنجا مهمترین کارهای خود را انجام دادهام. منظور عمده من از انتخاب آخرین منزل در اصفهان این است که به مردم ایران نشان داده شود اندیشمندان بزرگ و هنرمندان و سخنوران و رهبران خلاق و دانشمندان آنها، چنان اوصاف و خصائلی دارند که باعث ژرفترین ستایش متفکرین مشابه سایر کشورها است تا که ابراز حقگذاری و اخلاص آنها تنها زبانی نباشد و به زائرانی که بدانجا میآیند، ثابت کنند اگر کسی در ایران به خاک سپرده شده، به این علت نیست که تصادفاً در آنجا جهان را به درود گفته بلکه در اثر اعتقاد راسخ به مقدسبودن آن سرزمین است و برای کسانی که به مقام معنوی ایران پی بردهاند، مزیت و افتخاری است که ایران را آخرین منزل خود قرار دادهاند تا بدین وسیله، ایمان خود را به سرزمین و مردان بزرگ آن و آینده باافتخاری که برای آن پیشگویی میکنند، ابراز دارند»[/caption]
[caption id="attachment_31702" align="aligncenter" width="336"] 15شهریور ۱۳۴۸ با حضور استاندار وقت اصفهان، نظام الدین طه و مقامات شهری اصفهان، پیکر پروفسور آرتور پوپ، بنابر وصیتش در کنار زاینده رود وپل خواجو به خاک سپرده شد[/caption]
پروفسور پوپ در سال 1969.م (هشتم شهریور1348) به سن هشتاد و هشت سالگی در حالیکه ریاست افتخاری «موسسه آسیا» در شیراز را بهعهده داشت، درگذشت. جنازه وی به اصفهان منتقل شد و در آرامگاه از پیشساختهشدهاش به خاک سپرده شد. در سال1355 دکتر آکرمن همسر پوپ نیز درگذشت و جنازه او هم در کنار شوهرش دفن شد.
[caption id="attachment_31697" align="aligncenter" width="336"] همسر پوپ دکتر آکرمن نیز در زمینه ایران شناسی و شناخت هنر نساجی و فرشِ دیگر کشورها استاد بود. آکرمن نیز مانند شوهرش از 1923 تا 1924 به عنوان راهنمای موزه هنر شیکاگو فعالیت میکرد. پوپ برای مدت 10 سال تا سال 1934 راهنمای انستیتوی هنر شیکاگو در زمینه هنرهای دوره اسلامی بوده است. وی در 1925 به همراه همسرش، سفری طولانی را جهت بررسی هنر و آثار باستانی روسیه (قفقاز) و ایران، به این دو کشور آغاز کرد. او اولین کتابش موسوم به هنر ایرانی را در سالیکه رضاخان پهلوی به پادشاهی رسید، چاپ کرد… درآمد پوپ از راه مشاوره در زمینه فروش اشیای تاریخی ایرانی به دست میآمد. او حدود 10 هزار عکس از معماری ایران گرفت و این عکسها را در پایتخت کشورهای اروپایی، موزههای امریکایی و مجموعههای هنری به نمایش گذاشت[/caption]
عیسی صدیق اعلم سومین رئیس دانشگاه تهران و وزیر فرهنگ دوره پهلوی دوم در کتاب «یادگار عمر» جلد اول در صفحه 296 تا 299 درباره سخنرانی پروفسور پوپ در ایران و تأثیرش بر هنرهای ملی مینویسد: «در اردیبهشت 1304 پروفسور پوپ امریکایی رئیس بخش صنایع خاور نزدیک در مؤسسه صنایع ظریفه شیکاگو به ایران آمد و خواست ضمن سخنرانی مطالبی را به اولیای امور تذکر دهد. قرار شد این سخنرانی در تالار بزرگ خانه سردار اسعد بختیاری که اکنون باشگاه بانک ملی است با حضور هیأت دولت و رجال قدر اول مملکت انجام گیرد.
آقای حسین علاء وزیر مختار سابق ایران در آمریکا و نماینده تهران در مجلس شورای ملی که به تازگی از آمریکا بازگشته و با پروفسور پوپ آشنایی داشت از من دعوت کرد تا ترجمه نطق را برعهده گیرم. متن سخنرانی بسیار مفصل بود و ترجمهای که من کردم به صورت رسالهای در چهل و شش صفحه خشتی تحت عنوان «صنایع ایران در گذشته و آینده» منتشر شد ولی آن روز مجملی از آن گفته شد زیرا سردار سپه حوصله شنیدن نطق طولانی نداشت. من هر قسمت را بعد از ناطق به فارسی نقل نمودم.
در این جلسه سردار سپه و تمام وزرا و رجال عمده کشور و نمایندگان برجسته مجلس جمعاً در حدود شصت نفر حضور داشتند و از این عده فقط چند تن به زبان انگلیسی آشنا بودند. این چهارمین بار بود که از نزدیک به سردار سپه مواجه شدم. شور و اشتیاق و حرارت زاید الوصف پروفسور پوپ و مطالب بکری که با کمال صدق و صفا بر زبان آورد تأثیر بسیار عمیق در شنوندگان کرد. تا آن روز مردم این کشور متوجه اهمیت هنر و صنایع خود نبودند و نمیدانستند که ایران چه خدمتی به صنایع عالم کرده و چه نقش و تأثیری در هنر ممالک دیگر داشته است.
[caption id="attachment_31692" align="aligncenter" width="1100"] A Survey of Persian Art (بررسی هنر ایران): بزرگترین کتاب دکتر پوپ در شانزده جلد و از قرار معلوم جامعترین مرجع و ماخذ درباره هنر ایرانی است | پوپ این کتاب را که دارای دویست کلیشه بزرگ و هزار و پانصد عکس سیاه و سفید و سیصد و پنجاه نقشه و هشتاد فصل است به کمک شصت و پنج نفر از اشخاص زبر دست و متخصص در مدت هشت سال فراهم آورده و در سال1317 به چاپ رسانیده است | در زمان محمدرضا پهلوی، این کتاب به دستور او به چاپ رسید.[/caption]
[caption id="attachment_31703" align="aligncenter" width="381"] فیلیس اکرمن، همسر آرتور پوپ در سال 1355 هجری شمسی در شیراز جهان را بدرود گفت[/caption]
در نتیجه این سخنرانی حس غرور در مستعمین ایجاد شد و از آن پس نسبت به هنرهای ملی توجه خاص مبذول شد. سردار سپه همین که به سلطنت رسید به احیای صنایع و تشویق هنرمندان و حفظ آثار ملی و ابنیه تاریخی و تأسیس موزه و کارگاههای قالی بافی و زری بافی و کاشی سازی و خاتم کاری و ترویج خط خوش و تذهیب و مانند آن صمیمانه همت گماشت و به دستور او دولت در نمایشگاههای بین المللی صنایع ایران در امریکا (در 1926 میلادی) و در لندن( در 1931) و مسکو و لنین گراد (در 1935 میلادی) شرکت جست و به طبع کتاب بزرگ «بررسی هنرهای ایران» در شش جلد قطور به همت و کوشش پروفسور پوپ و به قلم هفتاد تن از دانشمندان و متخصصین عالم کمک کرد. این کتاب نفیس که در نوع خود بینظیر است در زمینه هنرهای زیبا و صنایع همان خدمت را به ایران نموده است که تاریخ ادبی پروفسور براون در زمینه ادبیات انجام داده است.»
[caption id="attachment_31808" align="aligncenter" width="450"] آرامگاه پوپ و همسرش[/caption]
[caption id="attachment_31701" align="aligncenter" width="700"] آرتور پوپ ایرانشناس مشهور امریکایی در جریان نمایشگاهی که در سال 1940 میلادی به همت وی با عنوان 6 هزارسال هنر ایرانی در نیویورک برگزار شد یک ظرف عتیقه ایرانی را جلوی هلن کلر نویسنده نابینای امریکایی گرفته تا او آن را لمس کند.[/caption]
کد خبر 31686
نظر شما