چمدان : اگر پرونده ثبت جهانی راه آهن اتریش برای سال 2019 ثبت شود، شانس ثبت جهانی پرونده راه آهن ایران حتی برای سال 2020 تقریباً به صفر می‌رسد چون دیگر پرونده ثبت جهانی آن «منحصر به فرد» نیست و این خصوصیت برای اتریش احراز شده است.

نخستین بار محمد حسن طالبیان مسوؤل تدوین پرونده‌های ثبت جهانی در ایران در آخرین روزهای پایانی اسفند 96 به یک خبرگزاری به صورت رسمی اعلام کرد که کارشناسان یونسکو خواستار اصلاحات در پرونده ثبت جهانی راه آهن ایران شده‌اند.

از یک سال پیش موضوعاتی در باره این پرونده شنیده می‌شد اما فرهاد نظری – مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی- و محمد حسن طالبیان –معاون میراث فرهنگی- هردو بارها از توضیح درباره دلیل این انتخاب سرباز زدند و آن را به زمان مناسب دیگر موکول کردند.

اما آنچه در اعلام این خبر حایز اهمیت بود نوع بیان و زمان انتشار آن بود چرا که حداقل از دو هفته پیش خبر در سازمان میراث فرهنگی پیچیده بود که امسال ایران نمی‌تواند پرونده راه آهن را ثبت جهانی کند و تقریباً بیشتر کارشناسان از این موضوع مطلع بودند اما طالبیان حاضر نشد به صورت شفاف اعلام کند ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی هیچ پرونده تاریخی برای ثبت جهانی نخواهد داشت.

او در گفت و گوی با یک خبرگزاری اعلام کرده بود: «کارشناسان یونسکو نقشه‌ها و جزئیات بیشتری را برای تکمیل پرونده نیاز داشتند که در این رابطه اطلاعات بیشتر به آنها ارائه شد تا این پرونده در سال 2018 میلادی ارزیابی شود و برای سال ۲۰۱۹ به ثبت برسد.»

پس از آن در شبکه‌های مجازی این موضوع مطرح شد که یونسکو سخنی از اصلاح پرونده برای سال 2019 به میان نیاورده بلکه تأکید کرده پرونده برای بهمن ماه 97(فوریه 2019 میلادی) اصلاح شود و در صورت موفقیت در ارزیابی، برای سال 2020 میلادی ارسال شود و به این ترتیب سهمیه ایران در سال 2019 سوخت.

پس از آن بار دیگر طالبیان در گفت و گو با همان رسانه این بار مجبور شد به صراحت اعلام کند که ایران برای سال 2019 پرونده ثبت جهانی تاریخی نخواهد داشت. حال این پرسش مطرح است هنگامی که پرونده ثبت جهانی یزد راهی یونسکو می‌شد روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی خبری را به رسانه‌ها ارسال و در آن اعلام کرد احتمال دارد به دلیل وجود سازه‌های بتنی شانس ثبت جهانی شهر یزد از دست برود اما این بار که سخن از احتمال نیست و پای قطعیت به میان است چرا طالبیان و روابط عمومی معاونت میراث فرهنگی حاضر نشد تا رسانه رسماً از او پرسش نکرده به صراحت اعلام کند که ایران یکی از فرصت‌های خود را در سال 2019 از دست داده است؟!

از سویی سال گذشته اتریش پرونده‌‌ی ثبت راه آهنش را به یونسکو ارسال کرده که با همین مشکل رفع نقایص پرونده مواجه شده و امسال با ارسال یک اطلس جامع، مدارکش را رفع نقص و ارسال کرده است. اگر پرونده ثبت جهانی راه آهن اتریش برای سال 2019 ثبت شود، شانس پرونده ثبت جهانی راه آهن ایران تقریباٌ به صفر می‌رسد چون دیگر پرونده ثبت جهانی آن «منحصر به فرد» نیست و این خصوصیت برای اتریش احراز شده است.

در پرونده اتریش هم مانند ایران بر مهندسی پل‌ها، تونل‌ها و ایستگاه ها  و ... تأکید شده است در ضمن طول راه آهن این کشورحدود 100 کیلومتر کوتاه‌تر از راه آهن ایران است. حال پرسش آن که کشوری با دارا بودن کاروانسرها، خانه‌های تاریخی، بادگیرها، کبوترخانه‌ها و پل‌ها و بندها و محوطه‌هایی چون جیرفت، تاق بستان، معبد آناهیتا،تپه سیلک و بندر کنگ چرا باید به صورت اضطراری در سال 2017 پرونده راه آهن را در فهرست موقت قرار بدهد و بلافاصله در سال 2018 آن را ارایه بدهد؟! این اصرار از سوی معاونت میراث بوده یا وزارت راه و شهرسازی؟!