چمدان : در کانال پایگاه خبری چمدان چند فیلم کوتاه با موضوع گورستان تاریخی «خالد نبی» در یک منطقه کوهستانی و در فاصله ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهرستان «گنبد کاووس» و ۵۵ کیلومتری شمال شرق شهرستان «کلاله» و ۶ کیلومتری روستای «گچی سو» نزدیک «آی تمر» از توابع بخش «مراوه تپه» و بر فراز قله کوه «گوگجه داغ» منتشر شد که در آن فیلمها راهنمای گردشگری با انتشار تصاویری نشان میداد که برخی سنگ قبرها غیر حرفهای و بدون اعمال نظر کارشناسان مرمت با سیمان متصل شده بودند.
همچنین در فیلمها تأکید میشد که از سنگ قبرهای تاریخی در ساخت کانکس استفاده شده است. افزون بر عوامل انسانی، عوامل طبیعی همچون گلسنگها و ترک خوردگیها بر اثر گرمایش و سرمایش هوا باعث تخریب سنگ قبرها شده بود. همچنین در فیلمهای مذکور بر استفاده از تکههای سنگهای تاریخی قبر برای پختن کباب، استفاده از تکههای سنگ قبرها برای استحکام سقف اتاقکها، حفاریها و مصالح ساختمانی رها شده برای فنس کشی گورستان خالد نبی هم جزو مواردی بود که به آنها اشاره شده بود.
خبرنگار چمدان ضمن ارسال این فیلمها برای مسوولان استان گلستان پیگیر موضوع شد. روز پس از انتشار این فیلم دكتر ابراهيم كريمی مدير كل ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری استان گلستان تیم تخصصی مرمت را به اين منطقه اعزام کرد.
وی در گفت و گو با خبرنگار چمدان توضیح میدهد:« شرق بقعه «عالم بابا» و بر روی یک رشته تپههای خاکی که ارتفاع آن به مراتب کمتر از ارتفاع محل زیارتگاه «خالد نبی» است، گورستان وسیع با منظره خیره کننده و عجیبی است که سنگ قبرهای آن به شکل استوانههایی به ارتفاع ۲ متر و بیشتر دیده میشود. به نظر میرسد بیش از ۶۰۰ سنگ مزار در گورستان خالد نبی یافت میشود. در روزهای گذشته خبرهایی حاكی از برخی آسيبها در اين محوطه در رسانهها دست به دست شد كه بلافاصله تیم تخصصی مرمت به اين منطقه صعب العبور اعزام شد تا جهت بررسی اين موضوع گزارشات كارشناسی خود را ارائه كنند. »
شباهتی که باعث اشتباه شد
کریمی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که چرا بر روی سقف کانکس و زیر سازهها و برای پختن کباب از چنین سنگهایی استفاده است، با تأکید بر این که خالد نبی نگهبان دارد و اجازه حمل و نقل سنگ قبرها را نمی دهد، میگوید:« بنابر گزارش کارشناسان، منطقه مورد نظر كاملاً كوهستانی است و تشابه سنگهای منطقهای با سنگهای محوطه تاريخی گورستان باعث اين اشتباه در بين گردشگران غير متخصص شده است.
اين سنگها از نظر هارمونی رنگ تقريبا مشابه هم بوده و به همين دليل فقط كارشناسان متخصص اين حوزه میتوانند اين تفاوت را احساس كنند. در مورد موضوع سنگهای موجود بر روی سازه سقف (ايرانيت) هم باید گفت به دلیل کوهستانی بودن منطقه و وجود بادها و طوفانهای شديد افزون بر مهار كردن اين سازهها با اتصالات پيچ و مهره، از سنگهای منطقهای موجود كه شباهت زيادی به سنگ قبرها دارد برای سنگين كردن و جابجايی اين سازهها در مقابل بادهای منطقه استفاده میشود.استفاده از همين سنگهای كوهستانی مشابه در زير كانكسها از جمله همين اشتباهات خبر اخير است. سنگهای قبر در دهنه دره قرار دارد و حدود 2000 متر با سقف شیروانی فاصله دارد.»
رشد گلسنگ در شمال کشور طبیعی است| گلسنگها همچنان بلای جان گورستان تاریخی
مدير كل ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری استان گلستان در مورد وجود گلسنگها و تهدید آنها برای سنگ قبور هم توضیح میدهد:« گُلسَنگها موجوداتی هستند ریسهدار که از همزیستی قارچها و مواد زندهٔ نورساختی (عامل فتوسنتز) پدید میآیند. این مواد زنده معمولاً یا جلبکهای سبز و سبز آبی یا فقط جلبکهای سبز آبی (cyanophesea) هستند.این گیاهان روی سنگها، صخرهها، تنهٔ درختان، ساقهٔ گیاهان و در سطح زمین میرویند.
در واقع ساکنان خاک محسوب نمیشوند و در نقاط کوهستانی، مناطق قطبی و در شرایط نامناسب برای رویش سایر گیاهان میرویند. گلسنگها بسیار بادوام هستند، در مناطقی با رطوبت بالا بيشتر رشد میكنند و در مناطق كه هوای آلوده به سرعت از بين میروند، به علت رطوبت و شرايط آب و هوای مناسب برای زیست گلسنگها، آنها در منطقه خالد نبی هم رشد میکنند که البته این روند در تمام منطقه شمال كشور اين موضوع مشهود و طبيعی است البته مطالعاتی در خصوص گلسنگهای برج گنبد قابوس و باغ بهشهر عباس آباد انجام شده است اما درباره گلسنگهای این منطقه هنوز مطالعات جدی انجام نشده است. اما به طور کلی وجود گلسنگ در شرایط آب و هوایی شمال کاملاً طبیعی است.»
صیانت از میراث در مسیری صعب العبور
وی در مورد نصب غير كارشناسی سنگ قبرها (شاخ قوچ) با سیمان هم اظهار میکند: « اين موضوع كاملا مورد بررسی قرار گرفت؛ از بين هزاران سنگ قبر موجود در منطقه فقط دو سنگ غير تخصصی كار شده است .اين سنگ قبرها با توجه به تحقيقات ميدانی توسط مردم محلی و با عرق به حفظ هویتشان و توجهی که به این گورستان دارند از سر خیرخواهی اما ناآگاهانه انجام شده است.
مردم منطقه سعی کردند تا با اندك امكانات خود برای حفظ هويت تاريخی منطقه تلاش كنند،هرچند اين اقدام غير كارشناسانه و زير نظر ميراث نبوده ولی خود جايی تقدير دارد كه مردم محلی برای حفظ هويت تاريخی منطقه با اندك امكانات در منطقه كاملا محروم و صعب العبور برای حفظ و صيانت از اين ميراث گرانسنگ میكوشند.»
ورود دام ممنوع
او درباره فنسی کشی و بقایای مصالح ساختمانی هم میگوید:« عشایر و دامداران زیاد در این منطقه حضور دارند و دامهای آنها در منطقه ورود پیدا میکردند به همین دلیل فنسکشی انجام شده تا از ورود دامها ممانعت به عمل آید. هنگامی که کارشناسان به منطقه رسیدند این مصالح ساختمانی جمعآوری شده بود و اثری از آنها نبود شاید یکی دو روز قبل مصالح جمعآوری شده بود.
کد خبر 29397
نظر شما