چمدان : «ای کوه و کویر و ارگ و بازار و مدرسه و رِباط و سرچشمه و قبرستانی که همه از اجداد من سخن می‌گویید و یادگار عصمت اعصارید، اعصار سرشار از ایمان و لبریز از آرامش و یقین و طهارتی که در زیر منجلاب این تمدّن کثیفی که در آن، تنها وقاحت و حقارت و نیرنگ و قساوت خوب می‌پرورند، برای همیشه مدفون شدند و عصری آمد که خورشیدش از مغرب می‌تابد و اشعه سیاهش همچون چنگال هول آور دیو بر سرزمین اهورایی ما سایه افکنده است و قندیل‌هایی را که در آن عصیر زیتون شرقی می‌سوخت و از آن خدا تابان بود خاموش کرد. ای در و دیوارهای شکسته، خانه‌های گلین، مزرعه‌های غبار گرفته و کوچه باغ‌های اندوهبار همیشه پاییزی و شما مردم نیرومند و هوشیار و مغروری که اینک گرسنگی آواره‌تان کرده است و به بردگی شهرهای روسپی خسب تهران و گرگان و… تان برده است!» آری اینجا نجواهای مرحوم دکتر علی شریعتی در زادگاهش پیچیده است.

[caption id="attachment_27038" align="aligncenter" width="960"] کاهک و مزینان هر دو روستاهایی نزدیک به هم هستند که در حال حاضر جزء محدوده سیاسی شهرستان داورزن محسوب می‌شوند اما در سال‌های تولد، حیات و وفات دکتر شریعتی این روستاها به همراه شهر داورزن از توابع شهرستان سبزوار بوده‌اند. از همین رو دکتر شریعتی در بعضی از کتاب‌هایش خود را با نام مستعار علی سبزواری یا علی سبزوار زاده معرفی کرده است[/caption]

از جاذبه‌های اطراف این منطقه کویر دو شاخ سبزوار است.

[caption id="attachment_26977" align="aligncenter" width="800"] جاده‌ای خاکی از شهر مزینان به سمت جنوب از وسط این کویر عبور می‌کند. محور ارتباطی تهران مشهد از شمال غربی این کویر عبور می‌کند. همچنین مسیر ارتباطی داورزن، مزینان به روستای رضا آباد شاهرود از این منطقه عبور می کند | کانال ایرانگردی مجازی[/caption]

 

[caption id="attachment_26978" align="aligncenter" width="640"] جاده‌ای خاکی از شهر مزینان به سمت جنوب از وسط این کویر عبور می‌کند. محور ارتباطی تهران مشهد از شمال غربی این کویر عبور می‌کند. همچنین مسیر ارتباطی داورزن - مزینان به روستای رضا آباد شاهرود از این منطقه عبور می‌کند[/caption]

[caption id="attachment_26983" align="aligncenter" width="800"] در شمال این منطقه رشته کوه گر قرار گرفته است. این منطقه با ارتفاع متوسط ۸۰۰ متر از سطح آب‌های آزاد مکانی برای انباشت سیلاب‌ها و هرز آب‌های منطقه است. عمده سطح کویر توسط زمین‌های پف کرده نمکی و در قسمت شمالی توسط گنبدهای نمکی احاطه شده است[/caption]

 

[caption id="attachment_26987" align="aligncenter" width="800"] از رودهای مهمی که به این کویر می‌ریزند می‌توان به کال شور جاجرم که از سمت شمال غربی و کال شور سبزوار که از سمت شرق وارد این کویر می‌شوند اشاره کرد. علت نامگذاری این کویر به دو شاخ به دلیل شکل این کویر است که در سمت غرب و شرق مانند شاخ به سمت شمال باریک می‌شوند. کویر گستره‌ای شرقی غربی دارد و طول آن در حدود ۱۰۰ کیلومتر و عرض آن ۴۰ کیلومتر است. در قسمت جنوبی کویر در حوالی روستای رضا آباد شاهرود گنبدهای نمکی و اجتماعات ماسه‌ای منطقه را فرا گرفته است[/caption]

 

[caption id="attachment_26994" align="aligncenter" width="1280"] کویر مزینان یا (بیارجـُمـَند) |  باز هم دشت کویر و این بار شمال شرقی آن و جنوب کوه‌های شهرستان بیارجـُمـَند | این کویر از سمت جنوب و غرب بی‌انتها و طولانی است. در بسیاری از نقشه‌ها نام این کویر را مزینان نامیده‌اند. کتاب‌هایی مانند احسن التقاسیم مقدسی یا مسالک و ممالک و .. نام بسیاری از شهرهای کنونی دور و اطراف مزینان وجود نداشتند ولی از مزینان، آزادوار و حتی بهمن آباد روستایی در نزدیکی مزینان و خسروگرد در قرن چهارم یعنی هزار سال پیش نام برده شده‌اند که هنوز هم اینها روستا باقی مانده‌اند | عکس: مریم قیصری[/caption]

 

[caption id="attachment_27022" align="aligncenter" width="1280"] مقبره حدیره یا حذیره که گفته شده خواهر مامون و دختر هارون الرشید عباسی است روبروی کاروانسرای شاه عباسی مزینان قرار دارد که در حال حاضر خرابه‌ای بیش نیست و آن هم بر اثر فعالیت قاچاقچیان گنج، کنده کاری شده و خاکش را به توبره برده‌اند و جز دیوارهای قطور و بزرگ چیزی حتی نشانی از قبری دیده نمی‌شود[/caption]

 

با دوربین بابک رستمی در چمدان همراه می‌شویم تا سری به کاروانسرای شاه عباسی مزینان بزنیم.

[caption id="attachment_26957" align="aligncenter" width="906"] دهستان مزینان با قدمت هزاران ساله‌اش از توابع شهرستان داورزن در ۶ کیلومتری جنوب غربی شهرستان داورزن و در ۲۹۵ کیلومتری شهر مقدس مشهد قرار دارد. کاروانسرای مزینان مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان داورزن، بخش مرکزی واقع شده است[/caption]

 

[caption id="attachment_26941" align="aligncenter" width="909"] قدمت مزینان به دوره‌های قبل از اسلام می‌رسد. محوطه باستانی، مسجد جامع و کاروانسرا در داخل و همچنین بافت قدیمی روستا نشانگر تاریخ کهن آن است. ریشه کلمه مزینان، مزن و مزنا است. در زبان کردی، «مزن» به معنای دانشمند و «مزنا» به معنای جایگاه دانشمندان است و از این رو، لغت مزینان به معنای جایگاه دانشمندان ترجمه شده است[/caption]

 

[caption id="attachment_26942" align="aligncenter" width="913"] در معرفی این کویر تاریخی همین بس که دکتر علی شریعتی مزینانی بارها مزینان را عشق آباد و محل هبوط خویش می‌داند وعلاوه بر کتاب ارزشمند کویر در دیگر آثارش از مزینان و مزینانی به نیکی یاد می‌کند و آرزویش دوباره بازگشتن به زادگاهش بود[/caption]