دستگاه کنتاکتور چیست و چه کاربردی دارد؟
پیش از آن که به ویژگی‌ها و مشخصات تیغه کنتاکت بپردازیم، بهتر است اطلاعاتی درباره‌ی دستگاه کنتاکتور کسب کنیم. کنتاکتور یک وسیله‌ی الکتریکی (نوع خاصی از رله) است که برای روشن یا خاموش کردن مدار الکتریکی استفاده می‌شود. اگرچه این دستگاه شباهت زیادی به رله دارد، اما کنتاکتور در برنامه‌هایی با ظرفیت حمل جریان بالاتر استفاده می‌شود، در حالی که رله برای کاربردهای جریان پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنتاکتورها با ابعاد کوچک طراحی شده و به راحتی می‌توانند در زمین نصب شوند. به طور کلی، این دستگاه‌های الکتریکی دارای چندین تماس هستند. کنتاکت‌ها در اکثر موارد به طور معمول باز هستند و هنگام کار با سیم پیچ کنتاکتور، قدرت کارایی بار را تامین می‌کنند. کنتاکتورها معمولا برای کنترل موتورهای الکتریکی استفاده می‌شوند.
کنتاکتور انواع مختلفی دارد و هر نوع دارای ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای خاص خود است. آن‌ها می‌توانند جریان را در محدوده‌ی وسیعی از جریان‌ها از چند آمپر تا هزار آمپر و ولتاژهای 24 VDC تا هزار ولت بشکنند. علاوه بر این، این دستگاه‌های الکتریکی در اندازه‌های مختلف، از ابعاد دستی گرفته تا اندازه‌های چند متری تولید می‌شوند.
متداول‌ترین منطقه‌ی کاربردی کنتاکتور بار با جریان زیاد است. کنتاکتورها با توانایی کنترل جریان بیش از 5000 آمپر و توان بالای 100 کیلووات شناخته می‌شوند. جریان‌های سنگین موتور هنگام قطع، قوس تولید می‌کنند. با استفاده از کنتاکتور می‌توان این قوس‌ها را کاهش داد و کنترل کرد.
اجزای کنتاکتور
کنتاکتورها از اجزای مختلف تشکیل شده‌اند که هر یک نقش خاصی را ایفا می‌کنند. مهمترین قطعات کنتاکتور تیغه‌ی کنتاکت، محفظه، بوبین، کویل و رله‌ی حرارتی است که وظیفه‌ی اصلی کنتانتور، یعنی قطع و وصل مدارهای الکتریکی با توان بسیار بالا را انجام می‌دهند. کنتاکت یا تیغه‌ی اصلی یکی از مهمترین اجزای کنتاکتور است که انتقال جریان در دستگاه توسط آن صورت می‌گیرد. کنتاکت‌ها نیز انواع و اجزای مختلف دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به تیغه‌ی کنتاکت قدرت، کنتاکت کمکی و فنرهای کنتاکت اشاره کرد.
تیغه‌ی کنتاکت در کنتاکتور سویچی
یک کنتاکتور برق الکتریکی سوئیچینگ دارای صفحات آهنی متصل به پره‌ها است تا ظرفیت حمل جریان را افزایش و مقاومت سوئیچ را کاهش دهد. تیغه‌های سوئیچینگ پیکربندی شده‌اند تا به راحتی برای عملکرد سوئیچینگ فعال شوند.
کنتاکتورهای سوئیچ تیغه‌دار در اواخر دهه‌ی 1800 معرفی شدند. به راحتی می‌توان حدس زد که آن‌ها احتمالا اولین نوع کنتاکتورهای مورد استفاده بوده‌اند. کاربردهای آن‌ها بیشتر برای کنترل موتورهای الکتریکی بود. آن‌ها از یک نوار فلزی تشکیل شده بودند که برای ایجاد تماس در هنگام کار کاربرد داشتند. سوئیچ، مجهز به اهرمی برای بالا کشیدن یا فشار دادن آن بود. در آن زمان، کنتاکتورها بسیار بزرگ بودند. یکی باید کنار تیغه‌ی کنتاکت کلید بایستد تا سوئیچ را به حالت بسته درآورد. با این حال، مانند فناوری‌های قدیمی، این روش سوئیچینگ به اندازه‌ی کافی کارآمد نبود و مشکلات عملکردی به همراه داشت. مشکل اصلی این بود که باعث می‌شد کنتاکتورها به سرعت فرسوده شوند. باز کردن یا بستن سریع سوئیچ برای جلوگیری از قوس زدن دشوار بود. در نتیجه، سوئیچ های نرم مس دچار خوردگی می‌شدند و این روند آن‌ها را در برابر خاک و رطوبت که منجر به زنگ زدگی می‌شد، آسیب پذیرتر می‌کرد. با گذشت سال‌ها و پیشرفت تکنولوژی، موتورهای بزرگ‌تری تولید شدند. هرچه موتورها بزرگ‌تر باشند، به جریان بیشتری برای کار نیاز دارند. امروزه با پیشرفت کنتاکتورها، انواع مختلف کنتاکت نقش اصلی را برای انتقال جریان الکتریکی ایفا می‌کنند.
نقش تیغه‌ی کنتاکت در کنتاکتور
هنگامی که درک درستی از انواع کنتاکت‌های موجود در یک کنتاکتور داشته باشید، می‌توانید بدون هیچگونه سردرگمی ارتباط آن را برای استفاده در کنتاکتورها در برنامه‌های مختلف بدانید. در یک کنتاکتور الکتریکی عمدتا دو نوع کنتاکت وجود دارد: ۱- کنتاکت اصلی. ۲- کنتاکت کمکی. بنابراین، بهتر است تفاوت بین کنتاکت‌های کمکی و اصلی در یک کنتاکتور را از نظر عملکرد، کاربرد و اهداف بدانیم.
۱- تیغه‌ی کنتاکت اصلی (کنتاکت قدرت)
این مکانیزم اصلی تیغه‌ی کنتاکت در یک کنتاکتور الکتریکی است که برای اتصال بار به منبع استفاده می‌شود. کنتاکت‌های اصلی یا کنتاکت‌های برق در یک کنتاکتور برای حمل جریان زیاد و ولتاژ بالا طراحی شده‌اند. تعداد کنتاکت‌های برق در یک کنتاکتور به قطب آن بستگی دارد. در یک کنتاکتور دو قطبی دو کنتاکت اصلی و در یک کنتاکتور سه قطبی سه کنتاکت اصلی وجود دارد.
کنتاکت‌های اصلی یا پاور از نوع NO هستند (به طور معمول باز نیستند) به این معنی که فقط در صورت فعال شدن سیم پیچ مغناطیسی کنتاکتور تماس برقرار می‌کنند. همه‌ی کنتاکتورهای الکتریکی دارای تیغه‌ی کنتاکت اصلی یا برق هستند، اما ممکن است بعضی از آن‌ها کنتاکت کمکی نداشته باشند. کنتاکت‌های اصلی نسبت به کنتاکت‌های کمکی همیشه با ولتاژ بالا و جریان بالا کار می‌کنند. به عنوان مثال، در یک کنتاکتور 3 قطبی 440 ولت ، کنتاکت‌های اصلی قادر به کار با 440 ولت هستند، اما در همان کنتاکتور، کنتاکت‌های کمکی ممکن است با 440 ولت کار نکنند.
۲- تیغه‌ی کنتاکت کمکی
کنتاکت‌های کمکی برای کنترل، نشانگر، زنگ خطر و بازخورد مدارها استفاده می‌شوند. به طور کلی، در یک کنتاکتور هر دو کنتاکت NO (به طور معمول باز) و NC (به طور معمول بسته) در دسترس هستند. کنتاکت‌های کمکی عمدتا برای کار با ولتاژ کم و جریان کم طراحی شده‌اند. وقتی مدارهایی را برای راه اندازی DOL یا Star Delta Starter درست می‌کنیم، کنتاکت‌ها کمکی بسیار کارایی خواهند داشت.
تیغه‌ی کنتاکت را از کجا تهیه کنیم؟
با توجه به ویژگی‌ها و نقش مهم تیغه‌ی کنتاکت در کنتاکتور، انتخاب و خرید این محصول با بالاترین کیفیت از اهمیت زیادی برخوردار است. علاقه‌مندان می‌توانند این محصول را از گروه صنعتی کوپل به عنوان یکی از معتبرترین فروشگاه‌ها در این زمینه تهیه کنند. جهت خرید و یا مشاهده ی قیمت‌ها می‌توانید به سایت coopl.ir مراجعه کنید. همچنین می‌توانید با مشاوره‌ی رایگان از متخصصان این فروشگاه اطلاعات بیشتری در رابطه با محصولات کسب کنید.
منابع:
