اصحاب کهف، در قصص‌ قرآنی‌ نام‌ گروهی‌ از مؤمنان‌ است که‌ از ستم‌ پادشاهی‌ مشرک‌ به‌ غاری‌ پناه‌ بردند و سالیانی‌ دراز به‌ خوابی‌ عمیق‌ رفته و سپس بیدار شدند.

داستان‌ این‌ گروه، با اشاراتی‌ کوتاه‌ در آیات ۹ تا ۲۶ سوره کهف یعنی در ۲۷ آیه تشریح شده است.

در برخی از منابع آمده است که زمانی که اصحاب کهف از خواب بیدار شدند، احساس گرسنگی کردند و یک نفر از آنها که نامش تملیخا بود به شهر رفت تا آب و غذا بخرد. او پس از این که به شهر رسید دید که همه چیز به طرز عجیبی تغییر کرده است، زیرا آنها خود از این که سالهاست در غاری  سکونت داشتند به خواب رفتند مطلع نبودند و احساس می کردند که یک روز یا نیم روزی را در خواب بوده اند. از همین وقتی به شهر رسید و خواست که نان بخرد پولی را به نانوا داد باعث شد نانوا به او شک کند که آیا تو گنج پیدا کرده ای؟ تملیخا گفت خیر چه می گویی!  از همین رو نانوا او را به نزد حاکم شهر برد تا ماجرا را جستجو کند.

وقتی تملیخا نزد حاکم رفت به او گفته شد که تو می توانی خمس گنجی که پیدا کرده ای را بدهی و بروی، اما تملیخا سر حرف خود بود و در نتیجه حاکم شهر مجبور شد تا به خانه تملیخا برود. وقتی آنان به نزدیکی خانه یا همان غاری که اصحاب کهف در آن خفته بودند رسیدند، تملیخا کمی جلوتر رفت تا دوستانش را در غار مطلع سازد اما وقتی ماجرا را برای دوستانش در غار تعریف کرد که مردم شهر آمده اند تا ما ببینند تملیخا به آنان گفت که ما سالهاست که به خواب طولانی رفته ایم. دوستانش وقتی از این ماجرا با خبر شدند به دلیل اینکه در بین جهانیان آشوبی به پا نشود آرزوی خواب ابدی کردند. بلافاصله آرزوی آنها برآورده شد و درب غار پوشیده شد. از همین رو داستان اصحاب کهف برای همیشه به پایان رسید و اطلاع دقیق و کاملی از آنان وجود ندارد.

برخی از غارهای اصحاب کهف

• به اعتقاد برخی این غار در شهر افسوس در نزدیکی ازمیر ترکیه قرار دارد. در نزدیکی ویرانه‌های باستانی افسوس کوهی به نام ینایرداغ است که در آن غاری قدیمی را خواهید دید، همان غاری که به گفته بسیاری اصحاب کهف در آن به خواب رفتند. این غار بسیار بزرگ است و در آن صدها قبر وجود دارد.
• در نزدیکی شهر نخجوان نیز غار معروفی وجود دارد که روی آن نوشته شده غار اصحاب کهف و بسیاری از گردشگران این شهر به دیدن این غار می روند، چرا که معتقدند این غار همان غار اصحاب کهف است.
• غار دیگری در نزدیکی پایتخت اردن یعنی شهر امان وجود دارد که قدمت آن به قرن پنجم میلادی می رسد، به اعتقاد برخی این مکان همان غار معروف اصحاب کهف است.