چمدان - همایش میراث باستان شناسی اسپانیا روز سه شنبه ۱۲ آذر ۱۳۹۸ با حضور اساتید و کارشناسان موزه و دانشگاه آلیکانته در سالن نشست موزه ایران باستان با شرکت جمعی از مقامات سیاسی از جمله سید علی پاکدامن مدیرکل دیپلماسی وزارت خارجه، عبدالمنعم احریز سفیر الجزایر، ایگناسیویانوس سفیر شیلی، خوسه لوئیس سولانو، کاردار سفارت اسپانیا در تهران و جمعی از پژوهشگران، موزه داران و دانشجویان برگزار شد.
در این همایش یک روزه ۶ تن از پژوهشگران اسپانیایی در حوزه های موزه داری، مرمت، باستان شناسی، مطالعات منظر و سیما و روابط تاریخی ایران و اسپانیا، سخنرانی‌های خویش را ارائه کردند.
جبرییل نوکنده مدیر موزه ملی در این همایش گفت:  بسیار خرسندم که امروز با گذشت اندک زمانی از گشایش نمایشگاه ارزشمند میراث باستان شناسی اسپانیا میزبان اساتید، باستان شناسان و تاریخ دانانی هستیم که نمایندگان شایسته فرهنگ و تمدن غنی این سرزمین کهن بوده و دریچه های روشن و دقیقی از ناشناخته های این فرهنگ کهن را برایمان آشکار خواهند ساخت.

وی افزود: برگزاری نمایشگاه از آثار تاریخی و فرهنگی سایر ملل برایمان روشن ساخت که موزه ها بهترین و کارآمد ترین کانون های برقراری دوستی و پیوند ملت ها هستند.

نوکنده در ادامه اظهار کرد: دو ملت بزرگ ایران و اسپانیا طبق گواه اسناد تاریخی و فرهنگی صاحب چهارصد سال روابط دیرینه و دوستانه‌ای هستند که امروز به عنوان میراث ناملموس مشترک دو کشور از آن یاد می‌کنم بر ما واجب است در حفظ و تقویت آن کوشا باشیم.

وی در خاتمه گفت بر این باورم دو موزه ملی ایران و موزه باستان‌شناسی آلیکانته با برگزاری نمایشگاه آثار تاریخی و فرهنگی یکدیگر و همایش های علمی در کنار آن‌ها اراده و عزم خود را برای توسعه و ترویج روابط فرهنگی دو کشوربه زیبایی نشان داده و به بخش مهمی از وظایف خود جامه عمل پوشاندند. این دو موزه همچون پلی ارتباط میان گذشته، حال و آینده این دو ملت را تقویت کرده و روابط فرهنگی فی مابین را استحکام بخشیدند.
پس از وی، خوسه لوئیس سولانو کاردار سفارت اسپانیا در تهران ضمن خوش آمدگویی، برگزاری نمایشگاه تهران در آلیکانته و بالعکس را موفقیتی بزرگ و گامی بلند در راستای روابط فرهنگی دو کشور دانست و اظهار امیدواری کرد که در آینده نیز امکان چنین اتفاقات فرهنگی فراهم آید.

پس از این دو سخنرانی آغازین، کتاب «همایش میراث باستان شناسی اسپانیا: گزیده ای از آثار موزه باستان شناسی آلیکانته» که حاوی مقالاتی در خصوص باستان‌شناسی، تاریخ، مرمت و موزه‌داری است، شد. این کتاب نخستین کتاب به زبان فارسی در خصوص باستان شناسی اسپانیا است که در ایران منتشر می شود. این کتاب همزمان با گشایش نمایشگاه منتشر شد و امروز در حضور نویسندگان مقالات علمی آن رونمایی شد.
پس از مراسم رونمایی، اولین سخنران همایش، جوزپ آلبرت کورتس ایی گاریدو مدیر بنیاد بالنسیایی موزه باستانشناسی آلیکانته سخنرانی خود را با عنوان «مدیریت میراث فرهنگی به عنوان ابزار توسعه محلی و ظرفیت آن در گردشگری نمونه موزه باستانشناسی آلیکانته»، ارائه کرد.

کورتس با ارائه سوابق کاملی از آغاز به کار موزه باستان شناسی آلیکانته و معرفی بخش ها و حوزه های کاری این موزه پرداخت و به معرفی پروژه ها میدانی باستان شناسی، مرمت و احیاء محوطه های فرهنگی-تاریخی منطقه که توسط کارشناسان موزه باستان شناسی آلیکانته انجام می شود پرداخت و گزارشی نیز در خصوص نمایشگاه های برگزار شده و دستاوردها و جایزه هایی که موزه مذکور دریافت کرده است، ارائه کرد.

سخنران دوم  خورخه سولر دیاس رئیس واحد نمایشگاهها و گسترش موزه باستانشناسی آلیکانت در خصوص “موزه باستانشناسی آلیکانته به عنوان بستری جهت حفاظت و معرفی آثار دوره نوسنگی و هنر صخره ایی”، سخنرانی کرد. او ضمن توضیح در خصوص دوره نوسنگی و ریشه های فرهنگی و زیستی این دوره در شبه جزیره ایبریا و نفوذ ساکنان شرق مدیترانه به این بخش، ریشه ساکنان فعلی این منطقه را به خاورمیانه منسوب کرد و به بیان تاثیر و تاثرات این ارتباط در دوره نوسنگی بر اساس شواهد مادی حاصل از کاوش های باستان شناسی پرداخت. همچنین به معرفی نقوش صخره‌ای این دوره که در کوه های پیرامون آلیکانته حین بررسی باستان شناسی، کشف شده اند، پرداخت و آنان را متعلق به شمنان و شخصیت های آیینی دوره نوسنگی منسوب کرد.

سخنران سوم خوسه لوییس منندس فوئگو کارشناس فنی واحد نمایشگاهها و گسترش موزه باستانشناسی آلیکانته سخنرانی خود را با عنوان “ستونهای تاریخ ما، آلیکانته، سرزمین مرزی و سرزمین قلعه ها”، ارائه کرد. وی در این سخنرانی مروری بر تاریخ شبه جزیره ایبری و استان والنسیا و آلیکانته  و سیر تاریخی این بخش از مدیترانه را از دوره رومی تا حضور مسلمانان در اندلس و سپس گسترش دوباره مسیحیت در این بخش، داشت. تاریخ پر فراز و نشیب آلیکانته طی ادوار مذکور موجب شکل گیری فرهنگ و تمدنی خاص شده که با هضم فرهنگ های مختلف، جامعه ای پویا با شاخصه های فرهنگی خویش را ساخته است.

سخنران چهارم خوسه کوتیاس استاد دانشگاه آلیکانته سخنرانی خویش را با عنوان “ایران صفوی و سلطنت اسپانیایی: ۱۳۰ سال روابط دیپلماتیک و فرهنگی”، ارائه کرد. کوتیاس مورخ و مسلط به زبان فارسی است که سالهاست که در دانشگاه آلیکانته بر روی اسناد تاریخی روابط سیاسی ایران و اسپانیا از دوره تیموری تا دوره صفوی، پژوهش کرده و موفق شده اسناد زیادی را در کتابخانه ملی اسپانیا در مادرید پیدا و منتشر کرد که شامل اسنادی از گزارش های سیاسی سفرای اسپانیا در دربار صفوی و همچنین استوارنامه های سفرای ایران در دربار پادشاهی اسپانیا است. وی در این سخنرانی به فراز و فرودهای روابط سیاسی دو کشور از دوره تیموری، آق قویونلو و صفوی و زد و بندهای سیاسی بین کشورهای اروپایی و اسپانیا در خصوص ارتباط ایران و عثمانی پرداخت و سرانجام روابط اسپانیا با ایران صفوی در دوره شاه عباس بزرگ پس از باز پس گیری جزیره هرمز از پرتقالی ها، خاتمه یافت.

سخنران پنجم، لوییس پابلو مارتینس سان مارتین مورخ و انسان‌شناس، سخنرانی خویش را با عنوان «بومی سازی کشاورزی آندلوسی در آبیاری: مقدمه ای بر ارزش میراثی و اهمیت جهانی “آسکیا” (آب راهه ها)»، ارائه کرد. وی نخست بر اهمیت جایگاه ویژه قنات ایرانی در حوزه آبیاری سنتی و ویژگی های منحصر به فرد آن پرداخت و سپس با بررسی شیوه های آبیاری و بهره برداری از منابع آبی در مناطق مختلف از آمریکای مرکزی تا اروپا، بسیاری از این شیوه ها را بسیار مفید و کارآمد دانست که هنوز نیز امکان احیاء و بهره وری از چنین شیوه هایی امکان پذیر است.

یکی از نکات برجسته سخنرانی لوییس پابلو مارتینس سان مارتین، بررسی واژه شناسی واژه چشمه یعنی محل ظهور آب بود که در عربی، اسپانیایی، فارسی و حتی چینی از واژه ای مشابه برای توصیف محل ظهور آب، یعنی چشمه استفاده شده است و طبق نظر سخنران با توجه به موقعیت و قدمت فنون آبیاری در ایران، احتمالا این واژه از ایران به مناطق شرقی و غربی نفوذ کرده است.

سخنران آخر، رافائل پرس خیمنس مدیر بخش معماری شورای شهرستان آلیکانته سخنان خویش را با عنوان «میراث ساخته شده، ساز و کاری جهت حفاظت»، ارائه کرد. وی در این سخنرانی به فعالیت و پروژه‌های مرمتی بر روی سازه‌های معماری و عموما سنگی آلیکانته پرداخت که توسط موزه باستانشناسی در حال انجام است.

موزه باستان شناسی آلیکانته با انجام پروژه های مرمتی گسترده بر روی ساختمان ها و قلعه های تاریخی منطقه، نقشی مهم در توسعه و گسترش توجه مردم به میراث فرهنگی منطقه داشته و امروزه از چهارچوب موزه خارج و به بازیگری فعال در میراث فرهنگی در حوزه شهری و منطقه ای بالنسیا، تبدیل شده است. تجارب بسیار متعدد و ارزنده موزه باستان شناسی آلیکانته در حوزه ساخت و مدیریت سایت موزه ها و تبدیل بناهای متروکه به سازه های احیاء شده که دارای ارزش افزوده فراوانی شده اند و همکاری گسترده این موزه با شهرداری ها برای تبدیل بناها و محوطه های متروک به مکان های جهت بازدید و بهره برداری، بسیار چشمگیر است.