چمدان - مریم دارا استادیار پژوهشکده زبان‌شناسی، متون و کتیبه های پژوهشگاه  با بیان این مطلب گفت: الواح به دست آمده در باروی تخت جمشید و خزانه آن الواح هخامنشی به زبان و خط عیلامی هخامنشی، فارسی باستان، آرامی و حتی فریجی نوشته شده‌اند که با وجود کوچک بودن اندازه، اطلاعات بسیار ارزشمندی ارائه می کنند.

او افزود: این اطلاعات از آن روی اهمیت دارند که بر خلاف کتیبه های شاهی هخامنشی که در آنها از ساتراپی ها و پیروزی های شاهان خبر داریم در این الواح از زندگی روزمره کارکنان تخت جمشید و مسایل مالی و اداری امپراطوری مطلع می شویم.

این زبان شناس افزود: همچنین بر خلاف کتیبه‌های شاهی که در آنها بزرگنمایی برای پیروز جلوه دادن شاهان نوشته می شد این الواح حقایق جزئیات تاریخ امپراطوری را حتی درباره زنان بازگو می کنند.

دارا با بیان اینکه بیشتر این الواح به صورت تکه تکه یا خرد شده به دست آمده اند اما شکل این الواح متنوع و متناسب با محتوای کتیبه آن ها است گفت: بیشتر این الواح زبانی شکل و کمتر به صورت تخت و الواح تخت بزرگتر شامل روزنامه یا گزارش پرداخت ها در یک شهر یا محل هستند.

  او گفت: برچسب ها دارای متن کوتاه و مخروطی شکل بوده و به کالاها متصل می شدند و نامه ها نیزگاه پی نوشت داشتند که مشخص می کرد نویسنده، برنده و دریافت کننده نامه کیست و کتیبه آنها نیز عمدتاً در همه وجه ها و حتی کناره ها نیز نوشته می شدند.

استادیار پژوهشکده زبان شناسی، متون و کتیبه ها اظهار داشت: گزارش پرداخت، جیره یا دستمزد، پاداش، مجوز سفر، دستمزد، گزارش سفر کارمندان مسافر، نامه، امور مرتبط با جشن ها، صورتحساب، قیمت، حکم و ابلاغ، رسید نقل و انتقال و اسکان، صورت اجناس انبار شده، رسید مالیات و امور اجتماعی و زندگی روزمره موضوعات و اموری هستند که در الواح تخت جمشید به چشم می خورند و اطلاعات فراوانی درباره‌ جزئیات تاریخ هخامنشی ارائه می کنند. همچنین در الواح خزانه آورده شده که این دستمزد گاه به شکل نقره پرداخت می شد.

به گفته او در باروی تخت جمشید بیشتر الواح شامل دستمزد و جیره، اسناد اداری و مالی، مالیات، انبار کردن اجناس، حمل و نقل و پرداخت ها می شوند و در واقع با مطالعه آن ها مشخص می گردد که چه کسی با چه سمتی به چه دلیل به چه میزان از چه جنسی جیره یا دستمزد دریافت می کرده است.

دارا با بیان اینکه کالاهایی که به شکل دستمزد یا پاداش پرداخت می شدند شامل مواد خام، غله (گندم و جو)، انواع میوه، روغن، آرد، نان یا حیوانات اهلی همچون گاو و گوسفند بودند گفت: این پرداخت ها روزانه، ماهیانه یا سالیانه انجام می شد.

او افزود: حتی مادرانی که در تخت جمشید کار می کردند پس از فرزند دار شدن پاداش می گرفتند که این پاداش به نسبت جنسیت پسر یا دختر متفاوت بود.

این زبان شناس با اشاره به اینکه الواح هخامنشی در محوطه های دیگر مانند بلخ و بین النهرین نیز به دست آمده اند گفت: موضوعات متنوعی در الواح هخامنشی محوطه های عراق (بین النهرین باستان) ذکر شده که عمدتاً به اکدی نوشته شده است.

به گفته وی، در بابل الواح شامل قرارداد خرید و فروش زمین و خانه، نامه، سفته، وام، اجاره، گروگذاری، مالیات، مسائل مربوط به کاخ شاهی و رفت وآمد به پرسپولیس و سایر مناطق امپراطوری می شود که در آن ها نام های فارسی و بابلی افراد نیز آورده شده است.

دارا با بیان اینکه در سایر محوطه های بین النهرین الواح بیشتر مربوط به مسائل مالی و اقتصادی و امور رایج مردم است گفت: در تمامی ‌الواح به دست آمده از محوطه های مختلف هخامنشی مشاغل آن زمان نیز مانند نجاری، فلزگری، حجاری، رده های مختلف روحانیون، حسابداری، آشپزی و مهتری آورده شده است.

او افزود: بر اساس کتیبه های الواح تخت جمشید جیره سفر کارکنان تخت جمشید به شوش، بابل و سایر مناطق امپراطوری نیز مشخص بود و حتی جیره غذای مرکب در اصطبل یا هنگام سفر در الواح آمده است.

این پژوهشگر و زبان شناس خاطرنشان کرد همچنین این کتیبه ها کمک می کنند که تقویم مورد استفاده هخامنشیان شامل نام ماه ها (به فارسی باستان و عیلامی) و سال ها را بدانیم ، خدایانی که پرستش می کردند را بشناسیم و با اوزان و مقادیر و نام مکان ها و اشخاص آشنا شویم.

وی افزود: این الواح گاه ممهور می شدند که برای این کار از مهرهای استامپی و استوانه ای استفاده می شد و گاه کتیبه دارنده مهر را نیز داشتند که به انواع خط های رایج در امپراطوری هخامنشی نوشته می شدند.

او اظهار داشت :حتی زنان درباری نیز مهر داشتند و در امور اقتصادی شرکت می کردند  که برخی از آن ها را به کمک همین اثر مهرها می شناسیم.

دارا گفت : با قیاس الواح تخت جمشید با سایر الواح هخامنشی در محوطه های دیگر تنوع موضوعات و در عین حال شباهت سیستم اداری در ساتراپی های مختلف مشخص می شود و بازگشت یا به دست آمدن هر لوح قطعه ای از پازل شناسایی جزئیات تاریخ هخامنشی را روشن می سازد.

گفتنی است ، ۱۷۸۳لوح هخامنشی بعد از ۸۲سال از موسسه شرق شناسی دانشگاه شیکاگو به کشور بازگشت و دهم مهر ماه با حضور وزیر میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی  در موزه ملی رونمایی شد.