چمدان: در میدان ورودی شهر خمینی‌شهر و ابتدای خیابان توحید به تابلوی «خانه سرتیپ سدهی» برخورد می‌کنیم. در مقابل مسجد لادره کوچه‌ای قرار دارد که بدنه آن را خانه‌های تاریخی شکل می‌دهد. در میان کوچه یک میدان دیگر است که خانه سرتیپ با سردری باشکوه و مجلل مشرف‌ به آن است.

خانه سرتیپ سدهی یا سرتیپ سده‌ای، خانه‌ای مربوط به دوره قاجار است که در خمینی‌ شهر، محله لادره فروشان، بلوار توحید واقع‌ شده است. این اثر تاریخی ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سرتیپ محمدحسن خان امینی سدهی فرزند یاور خان بود که پدرش از منصب‌داران و نظامی‌های دوره قاجار بوده است. خود سرتیپ فرمانده فوج جلالی ظل السلطان حاکم وقت اصفهان بوده است. وی در دوران انقلاب مشروطیت و سال‌های جنگ جهانی اول و هرج‌ومرج و قحطی و بیماری با اقتدار نسبت به امنیت بخش وسیعی از اصفهان همت گماشت. از سرتیپ ۴ فرزند برجای می‌ماند که هر کدام دارای خانه‌های تاریخی جداگانه در هم‌جوار دیوان‌خانه بوده‌اند. این خانه‌ها تبدیل به مجموعه زیبای تاریخی شده‌اند.

سرتیپ محمد حسین خان امینی سدهی از فرماندهان قشون ظل السلطان حاکم وقت اصفهان در زمان ناصرالدین شاه قاجار این مجموعه را بنا نهاده است. کتیبه‌ای در سردر ورودی این بنای تاریخی وجود دارد که تاریخ این ساخت بنا را به ۱۳۱۵ نسبت می‌دهد.

گفته می‌شود ظل السلطان حاکم وقت اصفهان قصد بازدید از خمینی شهر (سده) را داشته‌ که سرتیپ به دلیل نداشتن محل پذیرایی مناسب از وی درخواست مهلت دو ساله جهت مهیا کردن عمارتی در شان او می‌کند که با موافقت روبرو می‌شود. او سریعا شروع به ساخت این مجموعه می‌کند تا مکانی درخور برای یک زندگی مرفه ایجاد شود.

با توجه به کتیبه‌ای که در تالار پذیرایی خانه وجود دارد ساخت این بنا یک سال طول کشیده است. بر اساس گفته‌های موجود در ظل السلطان حاکم وقت اصفهان قصد بازدید از خمینی‌شهر را داشته است که سرتیپ به دلیل نداشتن محل مناسب برای پذیرایی از وی درخواست دوساله برای مهیا نمودن عمارت درشان ایشان کرده است. پس‌ازاین مسئله سرتیپ به‌سرعت شروع به مهیاکردن عمارت کرده است و بامهارت و استادی خاصی در مساحت ۲۳۵۰ مترمربع در جهت شمالی، جنوبی و با تمام امکانات را فراهم می‌کند.

فرم سبک معماری و رنگ‌های مورداستفاده در تزیین ساختمان متعلق به معماری سبک قاجاری است تأمین روشنایی، گرمای زمستان و خنکی تابستان بیشتر از طریق عوامل طبیعی همچون نور خورشید و جریان هوا بوده است. دیوان‌خانه سرتیپ سدهی دارای تالار، حوض‌خانه، نارنجستان، اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری و برج مراقبت است این بنای زیبا که از خشت خام و آجر ساخته‌شده دارای تزیینات بسیار چشم‌نوازی همچون گچ‌بری، منبت‌کاری آیینه‌کاری، پارچه‌های سقفی و پنجره‌های گره چینی شده است. این بنای باشکوه که سقف ایوان آن بر روی ستون‌های گچ‌بری شده با سرستون‌های برگ کنگری قرارگرفته است و دارای حجاری‌های ظریف و زیباست و شکل بیرونی آن شباهت انکارناپذیری با عمارت باغ ارم شیراز دارد.

سبک معماری و رنگ‌های مورد استفاده در تزیین این بنای تاریخی متعلق به معماری سبک قاجاری است. دیوانخانه سرتیپ سدهی نیز دارای تالار، حوضخانه، نارنجستان، اتاق‌های سه دری و پنج دری و برج مراقبت بوده است.

این بنای تاریخی دارای تزیینات بسیار چشم‌نوازی همچون گچ‌بری، منبت کاری، آیینه کاری، پارچه‌های سقفی و پنجره‌های گره چینی شده است.

حوض‌خانه این عمارت یکی از زیباترین حوض‌خانه‌های قاجار است که به سبک فرنگی ساخته‌ شده است. بدنه حوض‌خانه دارای چهار ایوان با سقف‌های مسطح و جناغی است. دو ایوان راه‌های ارتباطی با اتاق‌های سه‌دری و دو ایوان دیگر عمیق‌تر و شاه‌نشین حوض‌خانه هستند. بدنه حوض‌خانه با نقاشی‌های فرنگی تزئین شده است.

این بنای با شکوه که سقف ایوان آن روی ستون‌های گچبری شده قرار گرفته‌ دارای حجاری‌های ظریف و زیباست و شکل بیرونی آن شباهت انکار ناپذیری با عمارت زیبای باغ ارم شیراز دارد.





 



















عکس‌ها: رسول شجاعی - ایرنا