منصور صانع در کتاب پیدایش عکاسی در شیراز می‌نویسد: نخستین کسی که در فارس عکاسی را پایه‌ریزی کرد مرحوم میرزا حسن عکاس‌باشی بود. او در زمره هنرمندان سخت‌کوش و گمنامی بود که هنر عکاسی را با همه شگردها و جنبه‌های هنرمندانه‌اش برای نخستین بار در محدوده فارس قدیم (بوشهر، کازرون، شیراز) و همچنین در عتبات عالیات و بقاع متبرکه (نجف، کربلا، کاظمین و سامرا) آغاز کرد.
میرزا حسن عکاس باشی در سال 1278 شمسی اولین عکاسخانه عمومی را پشت بازار وکیل (طاق اسکرو) بنیان نهاد. پس از وی برادرانش میرزا محمد رضا، میرزا محمد رحیم و فرزند ارشدش میرزا حبیب الله خان راه او را دنبال کردند.
عکاسخانه فردوسی را شاید بتوان یکی از جاذبه‌های فراموش شده شیراز است. این عکاس خانه که خیلی‌ها به آن به چشم یک خرابه در وسط شهر نگاه می‌کنند توسط مالکش برای چند روز هم به صورت مکانی برای فروش میوه و تره بار مورد استفاده قرار گرفت. عکاس‌خانه‌ی فردوسی قدیمی‌ترین عکاس‌خانه‌ی شیراز است که به دست خاندان چهره نگار در کنار ارگ کریم خانی بنا شد. مهم‌ترین اسناد تصویری شیراز در همین عکاسخانه شکل گرفتند. بنای آجری آن هنوز باقی مانده و پا برجا است. با این حال فضای داخلی و تابلو عکاسخانه به طور کامل از بین رفته است.
میرزا حسن عکاس باشی در عصری که دانش عکاسی در ایران در پایین‌ترین سطح خود قرار داشت به واسطه تسلط به زبان انگلیسی به شیوه کاملا علمی عکاسی می‌کرد.
خانه میرزا حسن عکاس باشی در پشت بازار وکیل و نزدیک طاق اسکرو به سبک خانه‌های آن زمان اندرونی و بیرونی داشت. در قسمت بیرونی، سقف به جای آئینه کاری و نقاشی پر از عکس بود و نام و مشخصات عکس‌ها روی سقف نوشته شده بود. شیشۀ نگاتیوها هم روی شیشه دیگری نصب شده بود تا به صورت اسلاید در بیاید. شیشه‌ها روی درهای خانه نصب شده بود. خط زیبای استاد نیز زینت‌بخش سقف این خانه تاریخی است.
میرزا حسن بسیاری از مکان‌ها و نقاط دیدنی شیراز را حدود صد سال پیش ثبت کرده است. این عکس‌ها سندهای معتبر و با ارزشی از زمان زندگی میرزا حسن عکاس‌باشی است.
میرزا حسن عکاس‌باشی در سال 1232 در کازرون دیده به جهان گشود و درحدود 13 سال بعد به شهر شیراز آمد و در سال 1336 نیز دیده از جهان فروبست.
عکس‌ها: ایرنا
نظر شما