چمدان : ماجرای تکراری دعوای هتل‌داران با آموزش و پرورش و خانه مسافرها هر ساله در ایام نوروز، بی‌آنکه به فرجام مشخصی برسد، تکرار می‌شود.

آموزش و پرورش درب خانه معلم‌ها و و کلاس‌هایی که اقامتگاه موقت شده را روی مسافران باز می‌کند و داد هتل‌داران بلند می‌شود که شما فقط حق دارید به خانواده آموزش و پرورش خدمات بدهید اما در نهایت هم اقامتگاه‌های آموزش و پرورش میزبان برخی مسافران معمولی نیز می‌شود.

اگرچه در این ایام هتل‌داران، نوک پیکان اعتراضشان را به سمت آموزش و پرورش می‌گیرند اما در مورد خیل عظیم مردمی که در شهرها کمپ می‌زنند، چه کسی را مقصر می دانند؟

اجازه دهید کمی مصداقی‌تر صحبت کنیم و به بررسی یکی از مهمترین مقاصد سفر در ایران یعنی مشهد بپردازیم.

رئیس اتحادیه هتلداران خراسان رضوی در سال 95 گفت: تعداد هتل‌های مشهد در ۱۰ سال اخیر ۲.۵ برابر شد و حدود ۲۰۰ هتل دیگر نیز در این شهر در دست ساخت است.

این گفته‌ها در حالی است که پی بردن به وجود تعداد زیادی هتل در مشهد اصلا نیازی به محاسبات آمار و ارقام وجود ندارد. هرکس که به مشهد سفر کرده از تعداد زیاد هتل‌های این شهر به ویژه در مناطق پیرامون حرم مطهر متعجب می‌شود، هتل‌ها آنچان حرم را احاطه کرده‌اند که اصلا ورودی برخی از آنها در صحن حرم است!

البته اگر در نوروز به مشهد سفر کرده باشید تصویر دیگری نیز شما را شگفت زده می‌کند؛ حجم عظیم مردمی که در مشهد کمپ زده‌اند.

تا چند سال پیش هر گوشه و کنار شهر مشهد و به ویژه در زیر گذر و پارکینگ حرم پر از چادرهای مسافرتی مردم بود و اکنون چند سال است که شهرداری حدود 8  محوطه بزرگ مانند کمپ با ظرفیت 4 هزار چادر را به محل چادر زدن گردشگران اختصاص داده است تا در جای جای پارکینگ حرم مطهر که در تابلوهایی به مردم اخطار داده اسکان پیدا نکنند کمپ نزنند.

بر اساس یادداشتی که سپهر استیری پژوهشگر پژوهشکده ثامن مشهد در اختیار چمدان قرار داده است، پژوهش‌های شهرداری مشهد نشان می‌دهد که تنها بخش اندکی از گردشگران ورودی به مشهد یعنی ۱۱٫۲۲ درصد آنها هتل‌ها را به عنوان اماکن اقامتی برگزیده و  همچنین 70 هتل مشهد در مرز ورشکستگی قرار دارند  و اینجاست که باید پرسید چرا گردشگران ایرانی اقامت در هتل را  انتخاب نمی‌کنند و خانه مسافرها، کمپ و مدارس را ترجیح می‌دهند؟ گره این مساله بی‌شک در دست آموزش و پرورش نیست، بلکه خود هتل‌داران باید این گره را باز کنند.

جمشید حمزه‌زاده رئیس هیات مدیره جامعه هتلداران کشور گفته‌ است که معتقدیم در شأن مردم و مخصوصا فرهنگیان نیست که در کلاس‌های درس با کمترین امکانات بهداشتی و رفاهی اقامت کنند، اما باید از او پرسید، آیا یک خانواده فرهنگی 5 نفره با حقوق آموزش و پرورش توانایی اقامت در یک هتل با کیفیت را دارد؟

رئیس هیات مدیره جامعه هتلداران کشور همچنین عنوان کرده است که اقامتگاه‌هایی با قیمت مناسب برای فرهنگیان در نظر گرفته می‌شود و 70 درصد اقامتگاه‌ها نیز برای اقشار متوسط در نظر گرفته شده‌است.

محمد محب خدایی، معاون گردشگری کشور نیز عنوان کرده‌است که هتل‌های یک ستاره‌ای در کشور وجود دارد که قیمت آنها ارزانتر از مدارس و خانه مسافرها در می‌آید و ستاد خدمات سفر امسال ارائه کلاس‌های آموزش پرورش به شهروندان عادی را تخلف اعلام کرده‌است.

اینجاست که بحث دیگری مطرح می‌شود. بسیاری از  گردشگران معتقدند بسیاری از  هتل‌های چند ستاره  که به اندازه ستاره‌شان پول می‌گیرند، تعداد ستاره‌هایشان واقعی نیست و خدمات و کیفیتشان به هزینه‌ای که دارند نمی‌ارزد چه برسد به اینکه گردشگران در پی اقامت در هتل یک ستاره باشند. اصلا مگر چند هتل یک ستاره در کشور وجود دارد که جوابگوی حجم عظیم مسافران نوروزی که از اقشار متوسط و متوسط رو به پایین هستند باشند؟ و سوال مهم‌تر اینکه وادار کردن مردم با بخشنامه و دستور به اقامت در هتل‌ها  و جلوگیری از اقامت در خانه مسافرها ، کلاس‌ها و  سخت‌گیری برای کمپ زدن مسافران،  سبب رونق هتل‌ها می شود یا در این شرایط اقتصادی بخش گسترده‌ای از مردم را از سفر رفتن منصرف می‌کند؟

همچنینی نباید فراموش کرد که به غیر از مسائل مالی در این موضوع مسائل دیگری نیز دخیل است، بیایید از مشهد  و مساله اقتصادی نبودن هتل‌ها برای برخی اقشار جامعه فاصله بگیریم و به شمال کشور برویم، چه کسی است که منکر رونق ویلاهای اجاره‌ای در استان‌های ساحلی شمال کشور نشود، حتی اگر این ویلاها گرانتر از هتل‌ها هم در بیاید باز هم عرف در استان‌های شمالی اینگونه است که خانواده‌ها از اجاره ویلا بیشتر استقبال می‌کنند.

ساخت و ساز هتل ؛ راه حل رکود بخش مسکن؟!

رئیس جمهور در 24 بهمن ماه امسال در نشست مشترک استانداران، وزرا، روسای سازمان‌های اقتصادی و مدیران موسسات مالی و اعتباری از استانداران خواست به رونق گردشگری کمک کنند و هتل‌های 3 و 4 ستاره بسازند.

اینکه رئیس جمهور بر چه مبنایی این درخواست را داشته مشخص نیست، قطعا مطرح کردن ساخت هتل‌ 5 ستاره با توجه به تمایل ایران به جذب گردشگر خارجی می‌تواند قابل توجیه باشد اما کدام مطالعات و پژوهش‌ها با توجه به وضعیت کنونی گردشگری در ایران، وضعیت اقتصادی مردم و فرهنگ سفر در میان ایرانیان، تضمین کننده رونق برای هتل‌های 3 و 4 ستاره خواهد بود؟

این صحبت‌های رئیس جمهور در حالی بود که درست چند ماه پیش نیز حسین مرعشی از اعضای ارشد حزب کارگزاران و رئیس اسبق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اظهار کرده بود «ایران باید ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تخت هتل بسازد. حتی معتقد هستم که رکودی که در بخش مسکن در ایران وجود دارد با ساخت هتل قابل جبران است.»

همانقدر که بازار اینگونه اظهارات میان مسئولان بسیار داغ است، خبری از آسیب شناسی وضع موجود و کمک به هتل‌ها و معافیت مالیاتی برای آنها نیست تا بدون افزایش قیمت بتوانند وضعیت خدمات خود را بهبود ببخشند. از طرف دیگر  صحبت از اقامتگاه‌های بومگردی و نیاز به توسعه آنها در شرایطی که بسیار مورد استقبال گردشگران خارجی و داخلی واقع شده‌اند نیز در میان مسئولان سطح بالای کشور خالی است.