چمدان: سفر به تاریخ کودکی این بار در یک نمایشکاه - موزه ویژه ممکن شده است. نمایشگاه - موزه‌ای که روز 12 مرداد ماه امسال افتتاح شد و قرار است بازدیدکنندگان را به مدت یکسال مسافر تاریخ کودکی کند.

نمایشگاه - موزه کودکی ایرانک، نمایشگاهی ویزه تاریخ و فرهنگ کودکی است که در آن به نشانه‌ها، پدیدارها، سندهای مربوط به زیست کودک و کودکی در سیر تاریخ پرداخته شده است. این نمایشگاه به پشتوانه مجموعه ده جلدی کتاب‌های تاریخ ادبیات کودکان به همراه مجموعه کتاب‌های منتشر نشده تاریخ کودک و کودکی در ایران شکل گرفته است.

      

در این موزه تنها شی‌ءها به نمایش در نیامده، بلکه روایت اشیاء یا پدیدارها نیز بازنمایی شده است. این موزه کودکان را در کنار خانواده‌ها یا بزرگ‌ترها با روایت‌هایی درگیر می‌کند تا بیاموزند و بهره ببرند.

موزه کودکی ایرانک از چهار بخش به هم پیوسته شکل گرفته است. فرهنگ کودکی و ادبیات کودکان در دوره باستان که نماد برجسته آن «افسانه درخت خرما و بزی» بازآفرینی کهن‌ترین افسانه‌ منظوم ایرانی درخت آسوریک است، در کنار بخشی از بازی افزارهای کهن در ایران و نشانه‌هایی که کودک را بر آن نقش کرده‌اند، به نمایش درآمده‌اند.



بخش دیگر از این دوره به کودکان اسطوره‌ای در شاهنامه مانند داستان زال و سیمرغ می‌پردازد. پس از بخش باستان، در دوره ایران پس از اسلام بازتاب نقش کودکان در مینیاتورها آورده شده و در کنار آن روایت موش و گربه عبید زاکانی برجسته‌ترین اثر ادبیات کودکان در سده‌های میانی به نمایش در آمده است.



مکتب و ادبیات مکتب‌خانه‌ای بخشی از فرهنگ ایران در همین دوره است که در پیش چشمان مخاطبان قرار می‌گیرد. با گذار از این بخش، دوره قاجار و مشروطه با نمایش بنیان‌های فرهنگ کودکی مدرن و آموزش و پرورش نو و به ویژه دو چهره شاخص، حسن رشدیه و جبار باغچه‌بان معرفی شده است.



کتاب‌های دوره نوگرایی و چگونگی زیست و رفتارهای فرهنگی کودکان و بازتاب آنها در کتاب‌ها بخش دیگری از این موزه - نمایشگاه است. زندگی نوازد و مادر؛ افزار زیست مادر و کودک، عروسک‌های مردم‌ساخت، بازی‌های مردم‌ساخت بخش دیگری از موزه است.



ادبیابت کودکان، تصویرگران، نهادهای ادبیات کودکان، نشریه‌های کودکان و بازی‌افزارها در تحول زمانی نیز بخش‌های دیگر این موزه هستند.



در کنار این بخش‌های موزه‌ای، خیمه شب بازی، نمایش نقش و سایه و در بخش‌های دیگر عیدی‌سازی و کتابخانی از فعالیت‌های این موزه - نمایشگاه است.



همچنین در بخش دیگری از این موزه - نمایشگاه وسایل کودکی مانند ننوها و گهواره‌ها و بازی افزارهای کودکان تا کتاب‌های آنها، همچنین تصویرگران شاعران و نویسندگان پیشگام فرهنگ کودکی در میان قوم‌ها و آهنگ‌های گوناگون ایرانی مانند زرتشتیان و ارامنه به نمایش گذاشته شده است.

چگونگی زندگی و پوشاک کودکان در دوره‌های تاریخی مشخص مانند قاجار و پهلوی اول و دوم از دیگر بخش‌های این نمایشگاه موزه است.

موزه - نمایشگاه کودکی ایران در گنجینه اسناد ملی ایران واقع در بلوار میرداماد، نرسیده به میدان مادر، انتهای خیابان شهید حصاری قرار دارد و روزهای یکشنبه تا جمعه از ساعت 10 صبح تا 21 آماده بازدید علاقه‌مندان است.

* عکس‌ها از صفحه مینا یوسفی و لیلا کفاش‌زاده