چمدان: باغ بهارستان در زمان ناصری در حاشیه شمال شرقی تهران قرار داشت، این باغ در دوره فتحعلی شاه قاجار نام مشخصی نداشت و تنها از بخش غربی آن به عنوان جلوخان باغ نگارستان یاد می‌شد که این بخش اکنون میدان بهارستان نام دارد.

بعدها در اسناد آمده که این باغ به ورثه پاشاخان امین الملک تعلق داشته‌ است. پاشاخان از رجال دوره قاجار و از نزدیکان ناصرالدین شاه به حساب می‌آمد. بعد از آنها محمدحسن‌خان سردار ایروانی حکمران کرمان و یزد در دوره ناصرالدین‌شاه این باغ را خرید و در نهایت در سال 1285 قمری، میرزا حسین خان سپهسالار قزوینی آن را خریداری کرد. او دستور داد تا عمارت‌های مختلفی در این باغ ساختند که از جمله آنها می‌توان به کاخ یا عمارت سپهسالار (بهارستان)، عمارت عزیز السلطان، مدسه سپهسالار و مسجد سپهسالار اشاره کرد.

[caption id="attachment_225142" align="aligncenter" width="700"] عمارت سپهسالار[/caption]

سپهسالار همسر عمه ناصرالدین شاه بود و فرزندی نداشت. ناصرالدین شاه هم چندان دل خوشی از او نداشت به همین خاطر پس از فوت میرزا حسین خان باغ و کاخ سپهسالار را به تصرف درآورد اما همچنان تا مدتی همسر سپهسالار در این بنا زندگی می‌کرد.

پس از مشروطه کاخ سپهسالار بعد از مخالفت‌ها و کشمکش‌هایی به خاطر غصبی بودن این ملک، به مجلس شورای ملی داده‌ شد تا در آن جلسات مجلس برگزار شود. امروز هم بنای جدید مجلس شورای اسلامی در همین مجموعه قرار دارد. در سلسله گزارش‌هایی به معرفی بناهای مربوط محوطه موسوم به باغ بهارستان یا باغ سپهسالار می‌پردازیم.

موزه مجلس شورای اسلامی

موزه مجلس شورای اسلامی در حال حاضر در كاخ ميرزا حسين خان سپهسالار معروف به کاخ سپهسالار یا بهارستان در باغ بهارستان قرار دارد.

سپهسالار صدراعظم دوره ناصرالدین شاه و از جمله اصلاح‌گران این دوره بود که برای بهبود اجرای عدالت در دوره ناصری تلاش کرد.

بنای متعلق به سپهسالار که امروز بخشی از آن موزه مجلس است حدود 150 سال قدمت دارد و توسط معماران متبحری همانند مهدی خان شقاقی ملقب به ممتحن الدوله طراحی و ساخته‌ شده‌ است.

ممتحن الدوله، تحصیلات خود را در دارالفنون و سپس در دانشکده معماری پاریس گذرانده بود.

[caption id="attachment_225144" align="aligncenter" width="700"] موزه مجلس در عمارت سپهسالار[/caption]

سنگ بنای ایجاد موزه مجلس در سال 1310 گذاشته‌ شد در این سال ارباب کیخسرو شاهرخ نماینده زرتشتیان در مجلس که موسس کتابخانه مجلس بود با پيشنهاد اسماعيل آشتيانی از دوستان ارباب و از شاگردان كمال‌الملك تعدادی از آثار کمال‌الملک را برای ایجاد نمایشگاه در کتابخانه مجلس خریداری کرد، کمال الملک نیز برخی از آثار دیگر خود را به این نمایشگاه اهدا کرد و به پیروی از او برخی شاگردانش هم این اقدام را انجام دادند و اولین قدم‌های شکل گیری این موزه با برپایی نمایشگاه آثار کمال‌الملک در کتابخانه مجلس انجام گرفت.

این موزه تا سال 1377 در یکی از طبقات ساختمان شماره 1 کتابخانه مجلس قرار داشت، سپس تا سال 82 به همراه کتابخانه به ساختمانی در مجلس سنای سابق انتقال پیدا کرد و پس از آن با بازگشت مجلس به باغ بهارستان، موزه و کتابخانه هم به این مجموعه بازگشت اما به دلیل اینکه فضایی به موزه اختصاص داده‌ نشده‌ بود، اشیاء موزه مجلس در گنجینه‌ها قرار داده‌ شد. در سال 1387 مکان کنونی یعنی نيمه غربی ساختمان مشروطه یا کاخ سپهسالار به موزه اختصاص پیدا کرد.

موزه مجلس شامل تالارهایی است که تالار ورودی، نمایشخانه، تالار رجال و آثار تاریخی، تالار رویدادها و تحولات تاریخی، تالار شخصیت‌ها و رجال، تالار هدایا و آثار هنری، تالارهای قانونگذاری و صحن پارلمان نام دارند. در این تالارها سیری در تاریخ سیاسی ایران از 150 سال گذشته تا کنون، تصاویر رجال سیاسی، تاریخ مجلس و ... برای بازدید کنندگان امکانپذیر شده‌ است. تالارهای موزه مجلس از چندین مجموعه تاریخی و هنری برخوردار هستند.

مجموعه‌های موزه مجلس

مجموعه آثار و یادمان‌های تاریخی یکی از مجموعه‌های مجلس است که در بین آنها لوح یادبود تاسیس بنا با تصویر سپهسالار، چکش میز رئیس مجلس سنا، نشان «عدل مظفر»، مجموعه عینک سید جمال الدین اسدآبادی و ... قرار دارد.

[caption id="attachment_225145" align="aligncenter" width="800"] مجموعه عینک‌های سیدجمال‌الدین اسدآبادی[/caption]

مجموعه نقاشی‌های موزه مجلس شامل آثاری از کمال‌الملک، اسماعیل آشتیانی، محمد اولیاء و... است.

[caption id="attachment_225148" align="aligncenter" width="754"] تابلوی فالگیر یهودی‌های بغداد | موزه مجلس[/caption]

مجموعه پرتره شخصیت‌ها شامل عکس‌ها و نقاشی‌های تاریخی و ارزشمند از شخصیت‌هایی همانند احمدشاه قاجار، باقرخان، آیت الله بهبهانی  و ... است.

[caption id="attachment_225147" align="aligncenter" width="600"] احمد شاه اثر غلامرضا عکاس | موزه مجلس[/caption]

مجموعه هدایای ملل شامل نشان‌ها و یادگاری‌هایی است که از طرف پارلمان‌ها، گروه‌های دوستی و شخصیت‌های سیاسی دیگر کشورها به مجلس ایران هدیه داده‌ شده‌ است.

[caption id="attachment_225149" align="aligncenter" width="533"] پیکره الهه شیوا اهدائی انجمن زرتشتیان هند | موزه مجلس[/caption]

مجموعه تحولات تاریخی مجموعه‌ای از تندیس‌ها، عکس‌ها و اسنادی است که وقایع تاریخی - سیاسی توسط آنها بازسازی شده‌ است.

[caption id="attachment_225150" align="aligncenter" width="700"] مجموعه تحولات تاریخی | موزه مجلس[/caption]

مجموعه موزه کتابت و چاپ موزه مجلس شامل ابزار چاپ همانند ماشین چاپ دستی حروف و گراور، طلاکوب دستی و ... است.

[caption id="attachment_225151" align="aligncenter" width="533"] ماشین چاپ دستی حروف و گراور |موزه مجلس[/caption]

بازدید از موزه مجلس فقط با هماهنگی قبلی چند روز پیش از بازدید به صورت انفرادی یا گروهی و در روزهای شنبه تا چهارشنبه امکانپذیر است.