چمدان: ارکستر ملی ایران در حالی در میدان تاریخی گنجعلیخان برگزار شده است که برگزاری کنسرت‌ها و مراسم در جوار آثار تاریخی در تمام دنیا از ضوابطی برخوردار است که متاسفانه این ضوابط نه از سوی میراث فرهنگی و نه از سوی وزارت ارشاد کشورمان نادیده گرفته می‌شود.

آیسان زرفام خبرنگار چمدان همزمان با برگزاری کنسرت نمایش «سی» در کاخ سعدآباد به بررسی تبعات برگزاری کنسرت‌ها در بناهای تاریخی پرداخته بود که بخش‌هایی از این گزارش تحقیقی با توجه به تکرار برگزاری چنین مراسمی این بار در میدان تاریخی گنجعلیخان مورد تاکید قرار داده می‌شود.

[related-post id="220554"]

هر 10 كنسرت مي‌تواند يك سال از عمر بناهاي تاريخي بكاهد

ديلي ميل و تلگراف دو نشريه انگليسي هستند كه به نتايج تحقيقات بين‌المللي در زمينه برگزاري كنسرت و مراسم‌هاي مختلف در آثار تاريخي پرداخته‌اند. بر اساس گزارش‌هاي اين دو نشريه نتيجه مطالعه‌اي كه توسط دانشمندان در موزه هرميتاژ روسيه انجام گرفته‌است نشان مي‌دهد كنسرت‌هايي كه در اين مكان برگزار شده‌اند يا برگزار خواهند شد، ‌مي‌توانند سال‌هاي زيادي را از طول عمر اين اثر تاريخي هنري بزرگ بكاهند.

به گفته ميخاييل پيوتروفسكي مدير موزه هرميتاژ به نظر مي‌آيد، كتاب‌ها، بناها و مجسمه‌هاي اين موزه نيز تحت تاثير كنسرت‌هاي موسيقي قرار گرفته و دچار آسيب مي‌شوند. نتايج اوليه اين تحقيق سه ساله كه در سال 2008 توسط موسسه احياي آثار هنري گاربر در مسكو منتشر شد نشان مي‌دهد برگزاري هر 10 كنسرت با شدت صداي بالاي 82 دسيبل مي‌تواند يك سال از عمر آثار هنري يا بناهاي تاريخي بكاهد.

همچنين محققان انگليسي با بررسي ارتعاشاتي كه در فستيوال تابستانه موسيقي در بناي همپتون كورت ايجاد شده‌بود دريافتند نت‌هاي باس مي‌توانند ارتعاشات شديد منجر به تخريب را در ابن بنا ايجاد كنند. نتيجه اين تحقيق پرسش‌هايي جدي را در رابطه با سلامت بناهاي تاريخي كه به مركزي براي برگزاري مراسم‌هاي بزرگ يا تبديل شده‌اند، ايجاد كرده‌ است.

از طرف ديگر اين گزارش‌ها اشاره مي كنند در سال 2014 زماني كه دولت ايتاليا  قصد داشته بناي كولوسئوم را به مركزي براي برگزاري كنسرت تبديل كند موجي از مخالفت توسط كارشناسان و دوستداران ميراث فرهنگي ايجاد مي‌شود. اين در حالي است كه در ايران به واسطه دسترسي به فيلم‌هاي كنسرت ياني در آكروپليس كه بيش از 11 سال پيش اتفاق افتاده، برخي بدون هيچ مطالعه‌اي هرگونه ابراز نگراني از برگزاري مراسم‌ها در اماكن تاريخي را محكوم مي‌كنند.

نظر دو استاد دانشگاه

حكمت‌الله ملاصالحي پايه‌گذار فلسفه باستان‌شناسي در ايران و استاد دانشگاه‌ تهران سال 96 همزمان با کنسرت نمایش «سی» همایون شجریان در کاخ سعدآباد به خبرنگار چمدان گفته بود: ضرورت دارد كه دستور العمل رسمي و قانوني در مورد برگزاري مراسم در بناهاي تاريخي تدوين شود. شرايط، تعداد افراد حاضر در مراسم، فركانس صدا و بلندي صداي بلندگو‌ها بايد سنجيده شود و براي هر بنا متناسب با شرايط آن ميزان استانداردي مشخص شود.

شهريار ناسخيان رئيس دانشكده مرمت آثار و ابنيه تاريخي دانشگاه هنر اصفهان نیز همزمان با کنسرت نمایش «سی» در مورد حد مجاز برگزاري مراسم در كاخ‌ها و ابنيه تاريخي به خبرنگار چمدان گفته بود: نكته كلي و اساسي كه ما در دروس رشته مرمت نيز به دانشجويان تدريس مي‌كنيم، توجه به اين مساله است كه برگزاري كنسرت، سخنراني، عزاداري، برنامه تفريحي يا هرگونه مراسمي در بناهاي تاريخي با محدوديت و يا ممنوعيت روبروست كه تعيين ممنوعيت يا ميزان محدوديت‌ها به شأن اثر، دوره ساخت آن، مواد به كاربرده شده در بنا، ارزش آن و... بستگي دارد. زماني كه 500 نفر و يا تعداد بيشتري از افراد در يك زمان محدود به صورت همزمان براي مراسمي در يك بناي تاريخي حضور پيدا مي‌كنند، طبيعي است كه آسيب‌هايي به آن مكان وارد مي شود، همچنين سيستم صوتي و نورپردازي‌ها مي‌توانند به بنا آسيب بزنند. به هر حال بايد با بناهاي تاريخي با لطافت برخورد كرد و ميزان اين لطافت به قدمت بنا و شرايط آن بسيار وابسته است.

مجموعه گنجعلیخان ؛ یادگار صفویان در کرمان

مجموعه گنجعلیخان در مرکز تاریخی شهر کرمان و در کنار بازار بزرگ کرمان قرار دارد. گنجعلیخان از حاکمان مشهور زمان شاه عباس است که از سال ۱۰۰۵ تا ۱۰۳۴ هجری قمری بر کرمان فرمانروایی کرد.

مجموعه گنجعلیخان در کرمان و رباط زین الدین (کاروانسرای گنجعلیخان) در مسیر کرمان - یزد، حوض خان در مسیر کرمان - مشهد و ... از جمله بناهای تاریخی است که در زمان فرمانروایی گنجعلیخان بنا نهاده شده است.

معمار مجموعه گنجعلیخان استاد سلطان محمد معمار یزدی بوده‌ است. چهار مسجد در چهار سمت میدان قرار دارد که سه باب آن باقی‌ مانده و زیباترین آن مسجد ضلع شرقی در کنار کاروانسرا است که موزه‌ای از هنرهای تزئینی به شمار می‌آید. از آثاری که از مجموعه گنجعلیخان بر جای مانده، میدانی در بخش مرکزی شهر کرمان است که در حاشیه بازار بزرگ واقع شده و همانند میدان‌های نقش جهان در اصفهان یا امیرچخماق در یزد در اطراف خود بعضی از عناصر شهری را گرد آورده‌ است.

در ۳ ضلع میدان گنجعلی خان بازار واقع شده و در ضلع دیگرش سرای گنجعلیخان قرار دارد. حمام، آب انبار، ضرابخانه و همجواری با بازارها و چهار سوق، این مجموعه تاریخی را برای گردشگران جذاب کرده است. طاق نماهای آجری، کاشیکاری، فضای سبز، حوض آب و ... از آثار دیدنی این میدان تاریخی است.

این مجموعه تاریخی در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۴۷ به ثبت ملی رسیده است.