اما صنعت گردشگری با وجود تمام جنبه‌های مثبتی که دارد از سوی تاریکی هم رنج می‌برد و آن تولید حجم بالای زباله‌ای است که گردشگران در مدت اقامت در فضاهای شهری و روستایی تولید می‌کنند.
برنامه محیط‌زیست ملل‌متحد (UNEP) در گزارشی که سال 2016 منتشر کرد نشان داد همه ساله 4.8 میلیون تن زباله جامد، برابر با 14 درصد از کل زباله‌های جامد به‌دست گردشگران تولید می‌شود.
برنامه محیط‌زیست ملل‌متحد در پژوهش دیگری که سال 2018 درباره مصرف منابع کلیدی ازجمله انرژی، آب، مواد (سوخت‌های فسیلی، مواد معدنی، فلزات، زیست‌توده و ...) در حوزه گردشگری منتشر شد نشان داد که این صنعت تا سال 2050 می‌تواند به افزایش 154 درصدی در مصرف انرژی، 131درصدی در انتشار گازهای گلخانه‌ای، 152 درصدی در مصرف آب و 251 درصدی در زباله جامد منجر شود. این برنامه، تنها راه‌حل کاهش زباله‌های گردشگری را گسترش توسعه پایدار در مقصدهای گردشگری و فرهنگ‌سازی گردشگران می‌داند.
مشکلات محیط‌زیستی و زباله‌ها در شهرهای ساحلی
مطالعه‌ای که موسسه انگلیسی مشاوره و پژوهش ائونومیا در سال 2018 انجام داد، نشان می‌دهد که بیش از 80 درصد از 12.2 میلیون تن از پلاستیکی که همه ساله وارد دریا می‌شود از منابع خشکی وارد شده‌اند و شامل بطری‌های نوشیدنی و سایر بسته‌بندی‌های پلاستیکی است که از سواحل تفریحی به دریا راه می‌یابند.
پولا در کرواتی، به‌دلیل بناهای تاریخی مهمی که از دوره امپراتوری رم در آن باقی مانده است و همچنین به‌دلیل داشتن سواحل تفریحی زیبا در کرانه دریای آدریاتیک به عنوان یکی از مقصدهای گردشگری مهم اروپا به‌ویژه در فصل تابستان شناخته می‌شود. نتایج پژوهشی که شهرداری پولا در آگوست 2018 منتشر کرد نشان می‌دهد که در ماه‌های تابستان به‌دلیل حضور گردشگران، حجم زباله‌هایی که در این شهر جمع می‌شود 60 درصد بیشتر از نیمه دیگر سال است.
در این شهر، 25 هزار تخت هتل و 10هزار اقامتگاه دیگر وجود دارد که به‌معنی 40 تن زباله بیشتر در روز است. به همین علت، شرکتی که متولی پاکیزگی پولا است برای جمعآوری این حجم زباله روزانه به 4 یا 5 کامیون بیشتر نیاز دارد. به‌همین‌منظور، این شرکت در فصل گردشگری بین 35 تا 40 نیروی اضافی استخدام می‌کند که این موارد به‌اضافه مصرف سوخت بیشتر، هزینه‌های جمعآوری زباله‌ها را بیشتر از دیگر ماه‌های سال می‌کند که برابر با سه‌میلیون کونای کرواتی (حدود 405هزار یورو) است.
مطالعه‌ای که موسسه انگلیسی مشاوره و پژوهش ائونومیا در سال 2018 انجام داد، نشان می‌دهد که بیش از 80 درصد از 12.2 میلیون تن از پلاستیکی که همه ساله وارد دریا می‌شود از منابع خشکی وارد شده‌اند و شامل بطری‌های نوشیدنی و سایر بسته‌بندی‌های پلاستیکی است که از سواحل تفریحی به دریا راه می‌یابند
استان مازندران در ایران هم از جمله مقصدهای گردشگری ساحلی است که در آن، زباله‌های تولیدشده به‌دست گردشگران در روزهای تعطیلات رسمی به ویژه تعطیلات عید نوروز به معضل بزرگی تبدیل شده است. به‌طوری‌که آمارها نشان می‌دهد در ماه‌های غیرگردشگری، زباله تولیدشده در کل این استان حدود سه‌هزار تن در روز است که این رقم در تعطیلات نوروز به 6 هزار تن در روز می‌رسد. به طوری که در بخش مرکزی رامسر هر سال در نوروز مقدار ۵۰ تن زباله در روز، دو برابر روزهای عادی تولید می‌شود که حجم بالایی از آن در حاشیه راه‌ها، رودخانه‌ها، سواحل و جنگل‌ها ریخته می‌شود و به‌دلیل‌اینکه خارج از سیستم جمعآوری زباله‌های خانگی و شهری است جمعآوری آن با مشکلات و دشواری‌های بسیاری همراه است.
همچنین در شهر نوشهر در تعطیلات عید نوروز مقدار ۱۵۰ تن زباله، دوبرابر روزهای عادی تولید می‌شود که حجم بسیار زیادی از آن به رستوران‌ها، بیمارستان‌ها، واحدهای صنفی، مکان‌های تفریحی، اقامتی و پذیرایی مربوط است. به همین علت، همه‌ساله از 20 اسفند تا پایان تعطیلات نوروزی دست‌کم ۱۱۴ نیروی خدماتی و حدود ۱۴ دستگاه خودروی مکانیزه به‌شکل آماده‌باش و شبانه‌روزی زباله‌های تولیدشده به‌دست مسافران را سامان‌دهی می‌کنند.
به هر رو، هرچند حضور مسافران به افزایش درآمدهای سطح شهر می‌انجامد اما هزینه‌های سرسام‌آور و پایین آمدن درآمدهای شهرداری‌ها و خدمات‌دهی به میلیون‌ها مسافر ورودی کار آسانی نیست.
همچنین مقادیر بالایی از زباله‌ها مربوط به مسافران سواره‌رو و بخشی هم متعلق به ویلاداران و شهرک‌نشینان ساحلی است که زباله‌هایشان را بدون رعایت موازین محیط‌زیستی رها می‌کنند و نیروهای خدماتی شهرداری باید هر روز این زباله‌ها را جمع کنند.
بررسی‌های سازمان حفظ منابع طبیعی انگلستان (نشنال‌تراست) نشان می‌دهد که از سال 1994 تا 2018 مقدار زباله‌هایی که روی سطح سواحل تفریحی انگلستان و داخل دریا ریخته می‌شود دوبرابر شده است. این زباله‌ها که بیش‌از 70 درصد آنها ظروف پلاستیکی و بسته‌بندی‌های غذایی است سالانه مسئول مرگ حدود 100هزار جانور دریایی است
شهرستان کورنوال در انگلستان هم که سواحل زیبایی در کرانه دریای سلتی دارد با مشکلات ناشی از زباله‌های گردشگران مواجه است. به‌طوری‌که، گزارش سازمان گردشگری انگلستان نشان می‌دهد که به‌دلیل تعداد بالای گردشگرانی که برای گذراندن تعطیلات به کورنوال می‌روند در ماه‌های گرم سال سطح زباله‌های این شهرستان 45 درصد افزایش می‌یابد.
این افزایش حجم زباله به‌علاوه دیگر آلودگی‌هایی که گردشگران در جاده‌ها تولید می‌کنند بسیاری از جانوران حیات‌وحش این منطقه را درمعرض خطر محیط‌زیستی قرار داده است.
بررسی‌های سازمان حفظ منابع طبیعی انگلستان (نشنال‌تراست) نشان می‌دهد که از سال 1994 تا 2018 مقدار زباله‌هایی که روی سطح سواحل تفریحی انگلستان و داخل دریا ریخته می‌شود دوبرابر شده است. این زباله‌ها که بیش‌از 70 درصد آنها ظروف پلاستیکی و بسته‌بندی‌های غذایی است سالانه مسئول مرگ حدود 100هزار جانور دریایی است.
هزینه جمعآوری زباله
سال 2016 شهرداری فلورانس اعلام کرد در این شهر 240 هزار و 573 تن زباله شامل حدود 34 هزار تن کاغذ و کارتن، بیش‌از 10 هزار تن پلاستیک و بیش‌از 46هزار تن زباله تر تولید می‌شود که سرانه متوسط هزینه جمعآوری آن 197 یورو است.
همچنین نتایج پژوهشی که محققان دانشگاه پیزا در نشریه تخصصی Journal of Cleaner Production منتشر کردند نشان می‌دهد که در 68 شهر مقصد گردشگری ایتالیا با افزایش تعداد گردشگران هزینه جمعآوری زباله‌های تر، کاغذ و چندماده‌ای (پلاستیک، فلز و شیشه) به‌طرز چشمگیری افزایش می‌یابد. به طوری که به‌ازای افزایش 1 درصدی تعداد گردشگران سرانه متوسط هزینه جمعآوری زبانه‌های چندماده‌ای 0.11درصد، سرانه متوسط هزینه زباله‌های کاغذی 0.23 درصد و سرانه متوسط هزینه زباله‌های تر 0.07 درصد افزایش می‌یابد.
جریمه و عوارض تمیزی
بسیاری از شهرها و مناطقی که به‌عنوان مقصدهای گردشگری شناخته می‌شوند برای به‌حداقل رساندن زباله‌ها دست‌کم از نوع زباله‌هایی که به‌جای سطل زباله روی زمین ریخته می‌شوند قوانین سختی را اعمال می‌کنند و بعضی دیگر از این مناطق از گردشگران عوارض نظافت می‌گیرند.
جریمه سنگین برای آدامس در سنگاپور
در سنگاپور قوانین سختگیرانه‌ای هم برای شهروندان و هم برای گردشگران اجرا می‌شود که از آن جمله می‌توان به ممنوعیت جویدن آدامس، خوردن و نوشیدن در مترو اشاره کرد. به طوری که در این شهر/کشور خوردن و نوشیدن در مترو و همچنین جویدن آدامس می‌تواند عواقب سنگینی در بر داشته باشد.
قانون منع مصرف آدامس در سنگاپور از سال 1992 اجرا می‌شود. اما از سال 2004 این قانون برای افرادی که برای ترک سیگار یا درمان مشکلات دهان و دندان از آدامس‌های دارویی استفاده می‌کنند استثنا در نظر گرفته است. به طوری که این افراد با در دست داشتن نسخه پزشک می‌توانند آدامس مصرف کنند. داروخانه‌ها هم فقط با کارت ملی و نسخه پزشک اجازه فروش آدامس‌های درمانی را دارند. این قانون، باهدف کاهش تخریب‌گرایی درنتیجه چسباندن آدامس در اماکن عمومی و همچنین حفظ زیبایی فضاهای شهری به تصویب رسید.
براساس قانون ممنوعیت جویدن آدامس در سنگاپور، اگر کسی درحال جویدن آدامس دستگیر شود برای بار نخست بین 500 تا هزار دلار جریمه می‌شود که این رقم با تکرار تخلف به 2هزار دلار آمریکا افزایش می‌یابد. همچنین اگر داروخانه‌ای به‌صورت غیرمجاز آدامس بفروشد به دو سال زندان و جریمه نقدی معادل 2هزارو940 دلار محکوم می‌شود
براساس این قانون، اگر کسی درحال جویدن آدامس دستگیر شود برای بار نخست بین 500 تا هزار دلار جریمه می‌شود که این رقم با تکرار تخلف به 2هزار دلار آمریکا افزایش می‌یابد. همچنین اگر داروخانه‌ای به‌صورت غیرمجاز آدامس بفروشد به دو سال زندان و جریمه نقدی معادل 2هزارو940 دلار محکوم می‌شود.
جریمه برای ریختن زباله در سطح شهر دبی
دپارتمان مدیریت زباله‌های شهرداری دبی در امارات‌متحده عربی در سال 2012 قانون جریمه ریختن زباله در سطح این شهر را اجرا کرد و از آن‌زمان، ریختن زباله، فیلتر سیگار و آدامس جویده‌شده در خیابان‌ها و امکان عمومی بین 500 درهم (137 دلار) تا هزار درهم (273 دلار) جریمه دارد.
تعهد محیط‌زیستی برای گردشگران
به‌دلیل خسارت‌هایی که طی یک دهه اخیر گردشگران بین‌المللی به محیط‌زیست جزایر پالائو در اقیانوس آرام وارد کرده‌اند، جمهوری پالائو اواخر سال 2017 از برنامه‌ای برای صدور روادید رونمایی و در آن تمام بازدیدکنندگان را به امضای تعهدنامه‌ای برای حفظ این جزیره و مسئولیت‌پذیری در قبال نگهداری از محیط‌زیست ملزم کرد.
این برنامه جدید که «تعهدنامه پالائو» نام دارد تمام گردشگران را ملزم می‌کند در هواپیما فیلمی چهار دقیقه‌ای را درباره مراقبت از منابع پالائو با دقت و احترام تماشا کنند. روی گذرنامه هم فقط در شرایطی مهر ورود زده می‌شود که بازدیدکنندگان تعهدنامه‌ای را امضا کنند که براساس آن قول می‌دهند از پالائو برای نسل‌های آینده به‌خوبی مراقبت کنند. این تعهدنامه به پنج زبان ترجمه شده است.
ابتدای متن این تعهدنامه آمده است: «کودکان پالائو! من این تعهدنامه را به‌عنوان مهمان شما برای مراقبت و نگهداری جزیره‌خانه زیبا و منحصربه‌فردتان می‌پذیرم.»
نفری ۱۰ دلار برای تمیز کردن سواحل بپردازید
از ابتدای سال 2019 سازمان محیط زیست بالی اعلام کرد که در این جزیره روزانه ۳ هزار و ۵۰۰ تن زباله تولید می‌شود. به‌همین‌علت، فرماندار بالی برنامه‌هایی را برای حفاظت از محیط زیست سواحل و حفظ فرهنگ مردم بالی در نظر گرفته و مالیات جدیدی را برای گردشگران بین‌المللی اختصاص داده است که برابر با ۱۰ دلار آمریکا است.
از ابتدای سال 2019 سازمان محیط زیست بالی اعلام کرد که در این جزیره روزانه ۳ هزار و ۵۰۰ تن زباله تولید می‌شود. به‌همین‌علت، فرماندار بالی برنامه‌هایی را برای حفاظت از محیط زیست سواحل و حفظ فرهنگ مردم بالی در نظر گرفته و مالیات جدیدی را برای گردشگران بین‌المللی اختصاص داده است که برابر با ۱۰ دلار آمریکا است
این جزیره به دلیل اقلیم گرمسیری خاصی که دارد، یکی از مقصدهای محبوب گردشگری جهان است به طوری که در سال ۲۰۱۷ حدود ۵٫۷ میلیون گردشگر از این جزیره کوچک بازدید کردند که بیشتر آنها از چین و استرالیا بودند.
استفاده از پلاستیک‌های یک بار مصرف شامل کیسه‌های خرید، نی و لیوان‌های پلاستیکی از دسامبر ۲۰۱۸ در این جزیره ممنوع شده است. این قانون ممنوعیت از تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، تدارک‌دهندگان و کسب‌وکارها خواسته است که ظرف مدت ۶ ماه راه‌حل‌ها و مواد جایگزین پلاستیک‌های یک‌بارمصرف را ارائه دهند.
نظر شما