چمدان: خانه جواهری اصفهان یکی از مراکز هنرمندان صنایع دستی در شهر اصفهان است. خانه‌ای تاریخی که به شکل دوره‌ای در اختیار هنرمندان قرار می‌گیرد تا بتوانند کارگاه‌های خود را در آن برپا کنند. اتفاقی که نقش حمایتی از هنرمندان صنایع دستی دارد تا بتوانند بدون پرداخت اجاره بهای سنگین، مدتی در یک بنای مشخص به طور متمرکز فعالیت کنند.

مدتی است که خانه‌های صنایع دستی در شهرهای مختلف یک به یک تعطیل می‌شوند. خانه حیرانی در یزد، خانه آبگینه در سنندج، خانه باقری‌های در استان گلستان، خانه سیمرغ ساری، خانه تاریخی محسنی در بهبهان و خانه تدین در سمنان، خانه‌های تاریخی با کاربری صنایع دستی بودند که تعطیل یا واگذار شدند و حالا نوبت به خانه جواهری اصفهان رسیده است.

موج واگذاری بناهای تاریخی تحت مالکیت سازمان میراث فرهنگی باعث شده بسیاری از این بناها به بخش خصوصی واگذار شود و بحث حمایتی از هنرمندان صنایع دستی از بین برود. اداره کل میراث فرهنگی اصفهان نیز که سال گذشته در بی‌تفاوتی کامل به املاک خود باعث تخریب خانه صفوی نائل شد حالا به فکر واگذاری املاک خود به بخش خصوصی است. روندی که در کلیت سازمان میراث فرهنگی شدت گرفته و به نظر می‌رسد مدیران فعلی دولت فارغ از بحث درآمدزایی صرف از بناهای تاریخی تحت مالکیت دولت به فکر سبک کردن بار وظایف خود نیز هستند.



خانه جواهری اصفهان یکی از بناهای تاریخی این شهر است که طی سال‌های گذشته، هنرمندان صنایع دستی در اتاق‌های مختلف آن فعالیت می‌کردند. در حال حاضر برخی از آن‌ها با تمام شدن قرارداد خود مجبور به ترک خانه شده‌اند و گفته می‌شود که میراث فرهنگی قصد مرمت بنا را دارد. با این وجود در بین همسایگان و هنرمندان بحث واگذاری این خانه مطرح است. براساس شنیده‌ها اداره کل میراث فرهنگی اصفهان قصد واگذاری این بنا به بخش خصوصی را دارد.



این چندمین بار است که طی سال اخیر خانه‌های صنایع دستی از هنرمندان گرفته می‌شود تا در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد. بخش خصوصی نیز با توجه به نگاه اقتصادی به این بناها و دریافت اجاره بهای سنگین توسط دولت به سمت برنامه‌های صرف درآمدزایی می‌رود و بحث حمایتی از صنایع دستی و عموما حتی حضور هنرمندان در کاربری‌های جدید بخش خصوصی منتفی می‌شود.

بنا را واگذار می‌کنیم اما هنرمندان نمی‌روند

جعفر جعفر صالحی معاون صنایع دستی اصفهان درباره وضعیت پیش آمده در خانه تاریخی جواهری به چمدان می‌گوید: قرار نیست هنرمندان را از خانه بیرون کنیم. در حال حاضر هرکسی که قرارداد دارد در بنا باقی خواهد ماند اما بحث واگذاری خانه مطرح است.

او درباره واگذاری این خانه می‌گوید: واگذاری بناهای تاریخی باید مطایق قانون باشد و راه واگذاری این بناها مشخص است و ما نمی‌توانیم کار غیرقانونی انجام دهیم.

جعفرصالحی در پاسخ به احتمال واگذاری این بنا از طریق صندوق حفظ و احیا می‌گوید: واگذاری از طریق صندوق احیای یکی از راه‌هاست. اما ما در نظر داریم این بنا را از طریق کانون کارشناسان قیمت گذاری و واگذار کنیم تا قانونا از آن حمایت شود.ک انون کارشناسان هزینه‌های حداقلی را مد نظر قرار می‌دهد و دیگر در گرداب واگذاری خاص هم قرار نمی‌گیرم.

او درباره نحوه این واگذاری می‌گوید: برنامه این است که از بین خود هنرمندان کسانی مسئول شوند و بنا را در اختیار بگیرند. حق دولت را بدهند، بنا را محافظت کنند و اجاره بهای هنرمندان را نیز جمع آوری کنند.



معاون صنایع دستی اصفهان در پاسخ احتمال تغییر شرایط حمایتی در صورت واگذاری می‌گوید: نگاه ما همچنان حمایتی است و واگذاری مشروط به شرایطی خواهد بود. قرار نیست که یک عده دائم ساکن شوند، اجاره‌ها مانند قبل، یکساله یا یک سال و نیمه خواهد بود تا بحث حمایتی همچنان وجود داشته باشد و هنرمندان حمایت شوند و مدتی در این بنا حضور داشته باشند.

تجربه‌های واگذاری خانه‌های صنایع دستی به بخش خصوصی پیش از این نشان داده که به دلیل اجاره بهایی که دولت بابت ملک طلب می‌کند، به طور خودکار بحث حمایتی این خانه تحت تاثیر اجاره‌های بالا قرار می‌گیرد و بهره بردارها نیز به سوی ایجاد کاربری‌های دیگر مانند پذیرایی و اقامتی می‌روند.