اینجا خانه قوام‌الدوله است که با نام خانه وثوق الدوله هم شناخته می‌شود، خانه یکی از رجال دوره قاجار که در بافت تاریخی تهران قرار دارد.
این خانه نفیس اکنون متعلق به سازمان میراث فرهنگی است اما سال‌هاست که درب آن به روی مردم بسته‌است، چرا که این خانه به «ایکوموس» واگذار شده‌است و این موسسه فرهنگی بنا به صلاحدید و میل خود در مورد بازدید شهروندان از این بنای تاریخی شهر تصمیم می‌گیرد.
[caption id="attachment_207308" align="aligncenter" width="1000"]
خانه قوام‌الدوله[/caption]
یکی از فعالان گردشگری به خبرنگار چمدان می‌گوید: «اخیرا با یکی از تورهای تهرانگردی به داخل خانه قوام‌الدوله رفتم. مسؤول تور مدعی بود که هر بار به سرایدار خانه در ازای هر کدام از نفرات شرکت کننده در تور مبلغ مشخصی را می‌پردازد تا اجازه بازدید از خانه را بگیرد.
نکته جالب این بود که تالار اصلی خانه که دارای تزیینات بسیار نفیس است، کاملا تاریک بود و چون پرده برزنتی ضخمیی را از سمت حیاط روی ارسی‌ها انداخته بودند، نور خیلی کمی به داخل می‌آمد. بنابراین افراد مجبور شدند که از چراغ قوه موبایل‌های خود استفاده کنند. وقتی پرسیده شد که چرا اینجا تاریک است، سرایدار پاسخ داد مدتهاست لامپ سوخته است! یعنی ایکوموس در ازای در اختیار گرفتن یک خانه نفیس، حتی حاضر نشده است یک لامپ برای آن خریداری کند.»
یک مستندساز هم می‌گوید: «چند وقت پیش که آقای مهدی حجت، رییس ایکوموس ایران، معاون معماری و شهرسازی شهردار تهران بودند، یکی از بخش‌های شهرداری به من پیشنهاد کردند که فیلمی را درباره کوچه میرزا محمود وزیر بسازم. طبیعتا خانه قوام‌الدوله نیز بخشی از موضوع فیلم بود. با این حال، وقتی مدیریت مربوطه از آقای حجت برای ورود به خانه و تصویربرداری اجازه خواستند، ایشان از صدور مجوز خودداری کردند.»
این تجربه برای بسیاری دیگر از گردشگران و فعالان گردشگری هم آشناست و آنها هم از همین شرایط صحبت می‌کنند. یکی از فرصت‌هایی که برخی بازدید کنندگان می‌توانند از بنا دیدن کنند، گردهمایی و مراسم بزرگداشتی است که ممکن است در سال 1 یا 2 بار از سوی ایکوموس در این خانه برگزار شود.
تجربه خبرنگار چمدان هم که در یکی از این گردهمایی‌ها موفق به بازدید از خانه شده، مشابه گردشگران است. متاسفانه اجازه بازدید از بسیاری بخش‌های خانه داده نشد و تنها درب یک تالار در زمان غروب آفتاب باز شد اما مسولان برگزاری گردهمایی از روشن کردن چراغ برای بازدیدکنندگان که اغلب خبرنگار حوزه میراث فرهنگی و دانشجویان و کارشناسان این حوزه بودند خودداری کردند و حتی اجازه ندادند که بازدید کنندگان از نور تلفن همراهشان برای دیدن این تالار استفاده کنند.
[caption id="attachment_207307" align="aligncenter" width="750"]
عکسی که خبرنگار چمدان موفق شد در تاریکی از خانه خانه قوام‌الدوله بیندازد! |عکس: آیسان زرفام[/caption]
اینکه این خانه در چه زمانی و با چه قراردادی و برای چه مدتی به ایکوموس تهران واگذار شده و این نهاد در برابر تحویل گرفتن این بنا چه تعهداتی را پذیرفته برای کسی مشخص نیست، حتی اینکه دقیقا چه استفاده‌ای از این بنا می‌شود هم ناشناخته است چرا که به نظر می‌آید اغلب جلسات ایکوموس در ساختمان دیگری در نزدیکی پارک ساعی برگزار می‌شود.
البته ایکوموس ایران هم به نظر می‌آید که خود را ملزم به پاسخگویی به کسی نمی‌داند چرا که «علی محمد سعادتی» شهردار منطقه 12 به عنوان مدیر بافت‌ها و بناهای تاریخی شهر تهران در تیر ماه سال جاری به مهدی حجت، رئیس ایکوموس ایران نامه می‌نویسد اما پاسخ نامه همچنان مشخص نیست.
[caption id="attachment_207306" align="aligncenter" width="734"]
نامه شهردار منطقه 12 به رئیس ایکوموس تهران و درخواست او برای باز کردن درب‌های این بنای تاریخی به روی گردشگران[/caption]
علاوه بر اینکه حق شهروندان و دیگر گردشگران است که بتوانند از بناهای تاریخی که ارزش هویتی برای شهر دارند و در مالکیت سازمان میراث فرهنگی هستند و از بیت‌المال برای آنها هزینه شده بازدید ضابطه‌مند داشته باشند، شناساندن نقاط ارزشمند بافت تاریخی تهران که با خطرها و چالش‌های مختلف از جمله تخریب و ساخت و ساز غیر اصولی و خالی شدن از سکنه روبروست به عموم مردم، در حفظ این بافت تاریخی بسیار اهمیت دارد.
محمدعلی محمدی، کارشناس بافت تاریخی و مدیر سابق بافت تاریخی و ستاد گردشگری در این باره به خبرنگار چمدان می‌گوید: متاسفانه هنوز برخی افراد یا به اهمیت قرار گرفتن بناهای تاریخی بافت تاریخی تهران در چرخه عمومی گردشگری واقف نیستند یا به آن اعتقادی ندارند. اگر شهروندان و ساکنان از اهمیت این بافت تاریخی بی‌خبر باشند و ندانند پشت درهای بسته چه چیزی قرار دارد، حفاظت از بافت تاریخی بسیار دشوار می‌شود.
نظر شما