چمدان: گستردگی و تنوع یکی از ویژگی‌های طبیعت ایران است؛ از جنگل‌های انبوه گرفته تا کوهستان، سرزمین‌های ساحلی و بیابان همه را می‌توان در ایران تجربه کرد و شاید به همین خاطر برای ایرانیان عجیب نباشد که با کمی فاصله از جنگل‌های هیرکانی ابر به منطقه‌ای با آب و هوای خشک و نیمه خشک با نام دشت «توران» یا «خارتوران» در شمال کویر مرکزی ایران برسند.

[caption id="attachment_206167" align="aligncenter" width="800"] خارتوران در سال ۱۳۵۱ به عنوان منطقه حفاظت شده سازمان محیط زیست درآمد و در سال ۱۳۵۵ قسمتی از آن به عنوان پناهگاه حیات وحش انتخاب شد | در همان سال نیز این منطقه از طرف یونسکو عنوان ذخیرگاه زیست‌کره را دریافت کرد | در سال ۱۳۸۱ خورشیدی قسمت‌های مرکزی این مجموعه به پارک ملی ارتقا یافت[/caption]

آفریقایی درون ایران

پارک ملی توران در استان سمنان و بخشی از آن در استان خراسان رضوی بین شاهرود و سبزوار قرار گرفته‌ است.

خارتوران را آفریقای ایران می‌دانند چرا که از نواحی پست آن گرفته تا کوه‌هایش، حیات وحش گسترده‌ و نادری همانند آهو و گربه پالاس، پرندگانی مانند هوبره، زاغ بور و سارگپه و خزندگانی همچون بزمجه، مار جعفری، مار شاخدار ایرانی و ... را در خود جای داده‌ است اما شاهکار حیات وحش این منطقه به خاطر حضور یوزپلنگ آسیایی و گورخر ایرانی است.

یوزپلنگ آسیایی، زیر گونه به شدت در حال انقراضی است که کمتر از 100 قلاده از آن در دنیا باقی مانده‌ است و اکنون تنها در ایران یافت می‌شود و یکی از زیستگاه‌های اصلی آن خارتوران است.

گورخر ایرانی که در این منطقه زیست می‌کند گونه در معرض انقراض دیگریست که نخودی رنگ است و برخلاف آنچه ما از گورخر در ذهن داریم راه راه نیست.

مجموع این ویژگی‌ها خارتوران را به یکی از مهم‌ترین مناطق دنیا برای گردشگران دوستدار تماشای حیات وحش تبدیل کرده‌ است.

[caption id="attachment_206142" align="aligncenter" width="800"] یوزپلنگ آسیایی، زیر گونه به شدت در حال انقراضی است که کمتر از 100 قلاده از آن در دنیا باقی مانده‌ است و اکنون تنها در ایران یافت می‌شود و یکی از زیستگاه‌های اصلی آن خارتوران است[/caption]

[caption id="attachment_206168" align="aligncenter" width="800"] گورخر ایرانی که در این منطقه زیست می‌کند گونه‌ای در معرض انقراض است[/caption]

شب، سکوت، کویر

سفر به خارتوران به مشاهده حیات‌ وحش محدود نمی‌شود. کویرنوردی و پیاده‌روی روی شن‌های روان و لذت بردن از فضای خاص کویر دیگر ویژگی است که سبب می‌‌شود گردشگران از نقاط مختلف دنیا و ساکنان محیط‌ها و اقلیم‌های گوناگون به دنبال وسوسه تجربه کویر، مسافت‌های طولانی را طی کنند و به مناطقی همانند خارتوران بیایند.

از سوی دیگر شب‌های کویر دنیای دیگری است. آسمان غرق در ستاره کویر که بیش از هرجای دیگری به انسان نزدیک‌تر به نظر می‌رسد و رصد ستارگان به تنهایی می‌تواند دلیل سفر به این منطقه باشد.

[caption id="attachment_206175" align="aligncenter" width="1080"] این آسمان هر گردشگری را برای سفر به کویر وسوسه می‌کند[/caption]

اقامت در خارتوران

خارتوران در 140 کیلومتری جنوب شرقی شاهرود و در مسیر جاده تهران - مشهد واقع شده‌ است. برای اقامت در این منطقه گزینه‌های مختلفی وجود دارد، خانه‌های مردم محلی در روستاهای این منطقه پذیرای مسافران است علاوه بر آنکه در این محدوده اقامتگاه بوم گردی نیز ایجاد شده و همچنین مسافران می‌توانند در اکوکمپ این منطقه هم اقامت کنند.

[caption id="attachment_206169" align="aligncenter" width="750"] زیباترین و خوش آب و هواترین روستای این منطقه روستای قلعه بالا است که به «دروازه حیات وحش توران» مشهور است | این روستا شبیه ماسوله معروف است[/caption]

[caption id="attachment_206173" align="aligncenter" width="782"] روستای رضا آباد از دیگر مناطق کویر خارتوران و محل اسکان طایفه چوداری است | زندگی در سیاه‌چادرهای این طایفه در فصل کوچ می‌تواند تجربه متفاوتی برای گردشگران باشد[/caption]

خاتوران را در نقشه زیر ببینید: