چمدان: تاج الملوک معروف به ام‌الخاقان، ملکه دوره مظفرالدین شاه قاجار بود و محمدعلی شاه فرزند اوست؛ او دختر میرزاتقی خان امیرکبیر و عزت‌الدوله (خواهر ناصرالدین‌شاه قاجار) بود که با پسر دایی خود مظفرالدین شاه ازدواج کرد و محمدعلی شاه را در تبریز به دنیا آورد.

ام الخاقان زمانی که محمدعلی شاه از ایران تبعید شد همراهش رفت اما در قصر شیرین فوت کرد و مزارش در کربلا در کنار امیرکبیر قرار دارد.



مسعود کثیری رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان گفت: این نامه در سال 1287 هجری شمسی و توسط یکی از پیشکاران ام الخاقان به نام «میرزا محمد هادی الموسوی» و با شرح دلتنگی از رفتن این زن نوشته شده است.

وی با بیان اینکه این نامه در بازدید از یک خانه قدیمی در حوالی میدان امام اصفهان کشف شد، خاطرنشان کرد: تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که این خانه از مِلک‌های خاندان ظل السلطان (حاکم اصفهان در زمان قاجار) است البته اکنون در اختیار مالک خصوصی است اما کسی در آن سکونت ندارد و نیمه خرابه است.

کثیری با تاکید بر اینکه این نامه هیچگاه برای مخاطب ارسال نشد و تا زمان کشف باز نشده بود به ایرنا گفت: این نامه روی کاغذ خانبالغ (کاغذ چینی) نوشته و همراه با 2 نامه دیگر با کرباس کوچک پوشانده شده بود که یکی از نامه‌ها خطاب به خواهر میرزا محمد هادی و یکی از ندیمه‌های ام الخاقان نوشته شده و گیرنده نامه دیگر مشخص نیست.

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی اصفهان گفت: احتمال می‌رود این نامه پس از مرگ ام الخاقان نوشته شده و وقتی خبر درگذشت این زن به میرزا محمد هادی می‌رسد، وی دیگر از فرستادن آن منصرف می‌شود.

کثیری خاطرنشان کرد: اصل نامه مذکور پس از فهرست نویسی در موزه سازمان اسناد و کتابخانه ملی اصفهان نگهداری و نسخه‌های کپی شده آن برای پژوهشگران و تاریخدانان استفاده می‌شود.

[caption id="attachment_205878" align="aligncenter" width="316"] عکس ۱۲‌ سالگی تنها نشانه به‌ جای‌مانده از «ام‌خاقان» است؛ زنی که در تاریخ با روایت زندگی نزدیکانش، تصویری بدنام و مخدوش به یادگار گذاشته است؛ دختر بزرگ امیرکبیر و عزت‌الدوله، نوه مهدعلیا، خواهرزاده ناصرالدین شاه، همسر مظفرالدین شاه، مادر محمدعلی شاه... | تاریخ ایرانی[/caption]