چمدان:  پارسا پهلوان، پژوهشگر فوق دکتری و فارغ التحصیل دکتری معماری و مواد از ایتالیا در یادداشتی که آن را در اختیار چمدان قرار داد در مورد پروژه مرمت پاسارگاد و مواد و مصالح این پروژه نکاتی را عنوان کرده‌است. این یادداشت را در ادامه بخوانید:

«نیاز مبرم به مرمت علمی میراث فرهنگی در چهارچوب منشورهای بین المللی، به حرکت در چهارچوب برنامه مدون مرمتی وابسته است. بر همین اساس، مرمت علمی اصولی امروز به اتکا بر چهار اصل برگشت پذیری (در حد امکان)، پایداری، سازگاری با مصالح اصلی و برنامه اقتصادی استوار است.

مشکل ناسازگاری فیزیکی و شیمیایی ملات‌های حاوی سیمان با مصالح قدیمی و ضعف پایایی ملات های آهکی، نیاز به طراحی و سنجش ملات‌های نوین سازگار با بناهای تاریخی را بیان می‌کند. ملات‌های آهکی که به واسطه فرمولاسیون‌های فراموش شده، خطر فرسایش قرن‌ها را پشت سر گذاشته‌اند، برای باززنده سازی و استفاده امروزی در مرمت، نیازمند تقویت، به روز رسانی فرمولی، کاراکتریزاسیون جدید و همخوانی با استاندارد های نوین حوزه مرمت میراث فرهنگی هستند.

در حوزه پایداری نیز روی آوردن به برگشت پذیری مصالح و استفاده از تکنیک های ضایعات بنیان، دستاورد های چشمگیر زیست-محیطی و اقتصادی را برای برنامه مرمتی به ارمغان می آورد.

از سوی دیگر وابستگی تکنولوژیک ما در ایران (و سایر کشورهای خاورمیانه) به طراحی ملات مرمتی، گاهی به  غیر بوم آوردی ملات‌های مرمتی منجر شده است. به عنوان مثال در برخی از پروژه های مرمتی در نقاط خشک ایران از ملات آهکی آبی گاهی وارداتی استفاده شده است. اقلیم بسیاری از مناطق ایران، که در اثر خشکسالی و ضعف سفره های آبی زیرزمینی با کاهش شدید رطوبت نسبی در قیاس با دهه های گذشته مواجه است منجر به استنتاج ناقص ملات های آبی در مرمت این مکان ها  شده‌است بنابراین امکان سنجی بوم آورد سازی ملات های آهکی هوایی – که برای گیرش از رطوبت بی نیاز هستند - از اهداف این پروژه است.

نمایش مرمت علمی امروز کشور در کنار مداخلات قدیمی در محوطه «انسان بالدار»، در محوطه پاسارگاد به حرکت پژوهش در مسیر بالندگی مرمت علمی و تولید ملات صد در صد بومی بر آمده از تحقیق و آزمایش اشاره می‌کند ونمایش حرکت رو به رشد در مسیر مرمت دانش بنیان با انتقال فناوری طراحی ملات مرمتی به ایران، از اهداف اولیه این پروژه به شمار می‌آید.

بر اساس نیازهای مرمتی در محوطه جهانی پاسارگاد، با در نظر گرفتن ملاحظات پایداری، سازگاری، بازگشت پذیری و اقتصادی سه گروه ملات طراحی شدند. برای این مهم، ملات‌های آهکی هوایی با آهک میکرونیزه و استاندارد به همراه افزودنی ارگانیک در جهت هماهنگی با رطوبت نسبی پایین استان فارس انتخاب شدند. ملات های طراحی شده، در مقیاس آزمایشگاهی در بیش از یکصد نمونه ساخته شدند و طبق برنامه زمان­بندی، بر اساس توزیع شبکه تخلخل، نفوذپذیری در برابر بخار آب، پایایی و کربوناسیون، سنجیده شدند.

از آنجا که پارامترهای تاثیر گذار بر ملات در اقلیم طبیعی به نسبت محیط آزمایشگاهی بیشتر و پیچیده‌تر هستند، تمام روند ساخت ملات و انجام آزمون‌ها در اقلیم پاسارگاد تکرار شد تا تاثیر تفاوت اقلیم و آزمایشگاه بر کارآیی ملات‌های مرمتی نیز مطالعه شود و مقایسه نتایج شبکه تخلخل و تست های آب و بخار آب ملات‌های این پژوهش با ملات های استاندارد مرمتی دنیا، نشان دهنده  ظرفیت بالای ملات های آهکی هوایی بوم آورد در کارکرد مرمتی در اقلیم است.

همچنین در انتها در رابطه با ارتباط این طرح با اسناد بالادستی، نقشه جامع علمی كشور، سند چشم انداز، برنامه پنج ساله ششم و وظايف سازمان و پژوهشگاه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تقویت بعد اقتصادی-محیط زیستی ملات در چهارچوب برنامه مدون مرمتی

حرکت در راستای سیاست اقتصاد مقاومتی با استفاده از تکنیک و منابع ضایعات-بنیان و همچنین بی نیازی نسبت به واردات مواد اولیه از اروپا

پایبندی به سند چشم انداز در برخورداری از دانش پیشرفته، توانا در تولید علم و فناوری، متکی بر سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید ملی

پایبندی به نقشه جامع علمی در حوزه فناوری (مواد) و هنر (حراست از میراث فرهنگی)

در جریان ماده 60 برنامه پنج ساله ششم در طی اجرای قانون برنامه استانداردسازی مصالح و روشهای مقاومسازی ساختمانی خواستار حمایت از توليدكنندگان و ارائه كنندگان مصالح و روشهای کارآمد است.

ارتباط به رسالت پژوهشگاه میراث فرهنگی (به طور خاص پژوهشکده حفاظت و مرمت) مبنی بر انجام پژوهش‌های بنیادین و کاربردی حفاظت و مرمت در جهت شناخت و تجزیه و تحلیل فرآیند‌های فرسودگی آثار و همچنین مواد مصرفی در امر مرمت و حفاظت آثار فرهنگی- تاریخی/ آموزش و فراهم سازی زمینه انتقال، ترویج و تمرین مرمت علمی.»