مخرب‌هایی که در اینستاگرام معروف شدند

فضای مجازی بستر تبلیغ و گسترش فعالیت‌ها را فراهم کرده است. هرچند از سویی تبلیغات و گسترش آگاهی در این بستر توانسته به حوزه گردشگری و محیط زیست کمک کند اما حضور افرادی پر مخاطب که در تخریب محیط زیست فعال هستند به آفتی برای گردشگری و محیط زیست تبدیل شده‌اند. مشکل زمانی حادتر می‌شود که تذکرها برای اصلاح تغییر رویه این افراد تاثیری نمی‌گذارد و آنها بر فعالیت تخریبی خود بیشتر تاکید می‌کنند. اعتماد به نفس آنها حاصل از تعداد دنبال کنندگانش است و همین مخاطب متاسفانه این افراد را سرلوحه فعالیت خود در طبیعت و گردشگری قرار می‌دهد و فعالیت تخریبی گسترش پیدا می‌کند.

خاک‌های خاص جزایر جنوبی ایران دوباره محلی برای اختلاف در فضای مجازی شده است. محلی که به نظر می‌رسد نظر کارشناسان و فعالان در آن جایی ندارد و پر مخاطب‌ها راه خود را می‌روند.

ساعت بی‌عقربه با خاک نقره‌ای هرمز

یکی از فعالان اینستاگرام که با فالوورهای فیک راهی نیز به حوزه گردشگری باز کرده، این بار در پروژه کاسب‌کارانه با خاک سواحل نقره‌ای جزیره هرمز ساعت‌هایی برای فروش ساخته و در صفحه خود تبلیغات آنها را می‌کند. این اتفاق با واکنش شدید فعالان محیط زیست و گردشگری مواجه شد اما فرد مذکور با تکیه بر عدد فالوورهای خود با وجود تذکر بسیار، دغدغه حفظ محیط زیست را فاقد اهمیت عنوان و از فعالیت تخریبی خود دفاع کرد.
 

 خاک هنگام برای ماساژ پا

همچنین به تازگی یک کلینیک سلامت در شهرک غرب تهران در صفحه اینستاگرام خود تصاویری از راه رفتن روی ماسه‌های نقره‌ای منتشر کرده است. تصاویر حاکی از این است که شن‌های استفاده شده در این کلینیک برای ماساژ پا از شن‌های معروف سواحل جنوبی ایران است. در بررسی‌های چمدان این کلینیک اعلام کرد که شن مخصوص ماساژ پا را از ساحل هنگام آورده است.

استفاده از شن‌های خاص سواحل جنوبی برای ماساژ پا جدیدترین نوع سوء استفاده از این منابع طبیعی برای کسب درآمد در اینستاگرام است.

خاک اسرار آمیز؛ حاصل هزاران سال فعالیت زمین

جزیره هرمز در میان زمین شناسان به علت این که از انواع خاک‌های مختلف تشکیل شده و تنوع بالایی دارد به بهشت زمین‌شناسی و موزه کانی‌های جهان مشهور است. سطح جزیره هرمز را طبقات رسوبی و آتشفشانی تشکیل داده است. طبقات نمکی نیز به صورت تپه‌هایی قسمت اعظم جزیره را پوشانده‌اند و اغلب از جنس نمک طعام هستند. در مسیر دریایی قشم به جزیره هرمز کوه‌هایی به رنگ زرد، سفید و قرمز دیده می‌شود. در میان این کوه‌ها، کوه قرمز رنگی وجود دارد که خاکش خوراکی است و مردم محلی از خاک سرخ آن به عنوان ادویه در طبخ ماهی و نان و تهیه ترشی، مربا و سُس استفاده می‌کنند.

خاک هرمز و هنگام در سال‌های اخیر همواره در معرض تخریب قرار داشته و اقدامات عجیب مانند فروش یا برداشت آن توسط گردشگران خبرساز شده است. این اتفاقات تا جای پیش رفته که در جزیره هنگام ورود گردشگران به ساحل نقره‌ای ممنوع شده است. در کنار خاک‌های رنگی و ارزشمند جزیره هرمز، خاک نقره‌ای و اکلیلی که در جزیره هنگام، هرمز، قشم، لارک و سواحل بندرعباس وجود دارد، حاصل پودر شدن کانی آذرین و ورقه‌ای میکا (آمینو سیلیکاته) است که به خاطر وجود سلیس به شکل اکلیلی و براق دیده می‌شود. میکا حاصل فعالیت آتشفشان است و فرسایش آن هزاران سال طول می‌کشد. این خاک ارزشمند حالا بازیچه افراد نااگاه شده و بخشی از آن به یغما رفته است.

هرمز ناکجاآباد می‌شود؟!

خاک سرخ هرمز که همانند هموگلوبین خون انسان دارای ترکیبی آهن‌دار است ارزش اقتصادی بالایی دارد. معصومه ابتکار در دولت گذشته و در زمانی که رئیس سازمان محیط زیست بود نسبت به برداشت از خاک هرمز واکنش نشان داده و گفته بود: یکی از دغدغه‌های ما برداشت بی‌رویه خاک از جزیره هرمز است و در این خصوص نگرانی خود را از طریق منابع رسمی اعلام کرده‌ایم. اگر روند فروش خاک در جزیره هرمز ادامه داشته باشد تا چند سال آینده این جزیره به یک ناکجاآباد تبدیل خواهد شد. این مسئله باید تحت نظارت و با ضوابط و دقت انجام شود. این جزیره به لحاظ خاک‌های رنگین زیبا و منحصر به فرد است.

علی اکبری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس نیز می‌گوید: هر کسی نباید بتواند به سادگی خاک جزیره هرمز را برداشت کند و دستگاه‌های نظارتی همچون گمرک، سازمان حفاظت از محیط‌زیست و نیروی انتظامی باید جلوی این اقدامات مخرب را بگیرند. جزیره هرمز یکی از مناطق حفاظت شده است و خروج خاک از آن به هر صورتی قابل قبول نیست.

عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست دولت فعلی نیز از صادرات خاک جزیره هرمز انتقاد کرده و گفته است: گزارشی به من دادند که از جزیره هرمز خاک صادر می‌کنند. ما به دنبال این هستیم که اگر این اتفاق می‌افتد، جلوی آن گرفته شود. صادرات خاک نباید اصلاً صورت بگیرد، البته خاک داخل گلدان شرایط متفاوتی دارد.

برخی مسیرها منحرف شده است

افسانه احسانی فعال گردشگری و محیط زیست که در زمینه جوامع محلی و آموزش گردشگری فعالیت می‌کند، درباره جریان‌های تخریبی محیط زیست و گردشگری در فضای مجازی به چمدان می‌گوید: نباید در چنین جریان‌هایی، زمینه ساز جداسازی خوب و بد باشیم و با آدم‌های مخالف مبارزه کنیم. مشکل مهم این است که در نگاه کلان ما مطالعه و پژوهش نداشتیم و نمی‌دانیم آیا برداشت صحیح است یا تا چه سطحی برداشت صحیح است. این نیازمند پژوهش و تدوین وضعیت است تا با اطلاع رسانی به حفظ محیط زیست کمک کنیم.

او درباره تاثیرپذیری مخاطبان از چنین افرادی می‌گوید: محیط زیست تبدیل به دغدغه عمومی شده و ما هر روز امیدوارتر می‌شویم. برخی مسیرها منحرف شده اما خیلی از مسیرها درست پیش می‌رود.

احسانی با اشاره به واکنش‌هایی که این اتفاقات ایجاد کرده می‌گوید: وقتی در جریان فروش یا استفاده از خاک‌های جزایر جنوبی کشورمان با چنین واکنش‌های عمومی‌ مردم در مخالفت با این اقدام روبرو شده‌ایم نشان می‌دهد که اگاهی و حساسیت عمومی هم بیشتر شده است.

این فعال در حوزه آموزش در پاسخ به اینکه تاثیرگذاری این افراد پر مخاطب در برابر آموزش‌های صحیح طبیعت‌گردی و گردشگری باعث نگرانی نمی‌شود، می‌گوید: واقعیت این است که این عددها ارزش آنچنانی ندارند. تتلو هم فکر می‌کرد که با مخاطب میلیونی جواب می‌گیرد اما اینطور نبود. جریان آموزش به طور مستمر ادامه دارد و قرار نیست تاثیری از این اتفاقات بپذیرد.