استفاده از انرژی باد قدمتی طولانی دارد، انسان‌ها از باد برای به حرکت درآوردن کشتی‌ها در دریا استفاده می‌کردند و در خانه‌ها هم در برخی مناطق از این انرژی برای تبدل گندم به آرد از طریق آسبادها بهره می‌بردند.
به نظر می‌آید که اولین استفاده‌کنندگان از آسبادها در ایران و در قرن 5 میلادی باشند، آسبادها در آن زمان افقی بودند و یک محور عمودی بسیار بلند داشتند که به 6 یا 12 بادبان متصل بود.
[caption id="attachment_200809" align="aligncenter" width="782"]
آسبادهای نشتیفان | عکس: پوریا راعی[/caption]
استفاده از آسبادها از این کشور به کشورهای دیگر خاورمیانه، آسیای مرکزی، هند و چین و بخش‌هایی از اروپا هم گسترش یافت.
نمونه‌ای از آسبادهای قدیمی در روستای نشتیفان است که همچنان از آن استفاده می‌شود.
نشتیفان روستایی در جنوب استان خراسان رضوی و 20 کیلومتری شهرستان خواف است و با مرز افغانستان 30 کیلومتر فاصله دارد.
ویژگی بارز این منطقه آسبادهای آن است که به آنها «نیش طوفان» می‌گویند.
تقریبا 30 آسباد به صورت پراکنده در این منطقه قرار دارد که ارتفاع آنها به 15 تا 20 متر می‌رسد.
آسبادهای این منطقه در دوره صفوی ساخته شده و جنس آنها از خاک رس، کاه (کاهگل) و چوب است.
[caption id="attachment_200810" align="aligncenter" width="790"]
آسبادهای نشتیفان | عکس: پوریا راعی[/caption]
تیغه‌های چوبی این آسباد با وزش باد محورهای میان این تیغه‌ها تا سنگ آس را که در اتاقکی کاه گلی قرار دارد، حرکت می‌دهند و در نهایت سبب می‌شوند که سنگ رویی آس بچرخد و گندم میان آن و سنگ زیرین که ثابت است به آرد تبدیل شود.
آسباد نشتیفان به صورت افقی طراحی شده است، به این معنا که محور این آسبادها عمودی است اما صفحات چرخشی افقی هستند.
سرعت باد در نشتیفان گاهی به 120 کیلومتر در ساعت نیز می‌رسد و به همین خاطر است که آسباد در این منطقه بسیار کاربرد دارد.
آسبادهای نشتیفان در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده‌اند.
[related-post id="189578"]
نظر شما