چمدان: چندی پیش عکسی در فضای مجازی منتشر شد که روی پایه ستون‌های کاخ آپادانا به بهانه مرمت کیسه زباله  کشیده شده بود و این عمل را با توجه به بودجه حفاظت و مرمت تخت جمشید مذمت کرده بود.



شهرام رهبر مسئول گروه حفاظت و مرمت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با بیان این که پوشش پلاستیک مذکور  رول مشکی رنگی است که ممکن است برای مصارف مختلف ساخته شده باشد و  صرفا کیسه زباله نیست، افزود: امروزه برای مرمت‌های سنگ‌های تخت جمشید از نوعی مواد به نام «لدان» استفاده می‌شود. لدان پنج نوع مختلف دارد با نام‌های c30، بیسA، بیسB، لدان z5 و .... پایه این مواد آهک است و بر خلاف سیمان که کاربرد راحتی دارد کار با آن بسیار دشوار است.

او ادامه داد: لدان در واقع نوعی مواد آهکی است و  انواع آن به صورت پودر موجود است. برخی از انواع لدن مخصوص پر کردن درزهای باز، برخی دیگر هم مختص ترک‌های ریز، دوغاب ریزی، چسباندن قطعات و ... است. این مواد چسب نیستند و نوعی ملات به شمار می‌روند. این مواد ساخت یک شرکت معتبر در ایتالیا است اما کشورهای دیگر که در علم شیمی و مرمت قوی هستند از مواد اهکی استفاده می‌کنند. آلمان یکی از کشورهایی است که در مرمت آثار سنگی از مواد مشابه لدان استفاده می‌کند. البته در ایتالیا رعایت اصول موزون سازی نسبت به آلمان بیشتر است.

شهرام رهبردر اندیشکده مرمتگران آثار و ابنیه ایران اضافه کرد: زمانی که این مواد استفاده می‌شود تا زمان گیرش نهایی باید از آن مراقب کرد. نکته مهم این که این مواد بسیار گران قیمت بوده و چنانچه پس از استفاده، رطوبت را از دست بدهد و یا دمای آن پائین‌تر از 5 درجه سانتی گراد بیاید افزون بر آنکه مواد اجرا شده خراب می‌شود تمیر کردن آن بسیار دشوار است. وقتی که مواد گیرش نهایی را به دست آورد جنس سنگ همگن شده و از لحاظ مکانیکی همان خواص سنگ اهک را پیدا می‌کند با این تفاوت که درجه سختی کمتری دارند.

او با اشاره به این که وضعیت ته ستون‌های کاخ آپادانا مناسب نیست، تأکید کرد: چنانچه مرمتگران بخواهند صبر کنند تا هوا مناسب شود بسیاری از قطعات ته ستون‌ها از پیکره جدا خواهد شد. از این رو کارشناسان مرمت در بدترین شرایط آب و هوایی و حتی در هنگام بارندگی اقدامات حفاظتی و مرمتی را انجام می‌دهند اما پس از کار نیاز است تا ته ستون‌های مرمت شده با پوشش پلاستیکی پوشانده شوند. برای این اقدام اسفنج‌های مخصوص روی بخش مرمت شده قرار می‌گیرد و سپس روی ته ستون با پلاستیک‌های یک بار مصرف پوشانده می‌شود. پس از آن پوششی مقاوم (اصطلاحا ترانزیتی) روی آن قرار می‌گیرد.

مسئول گروه حفاظت و مرمت پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با بیان آن که تصویری که در فضاهای مجازی منتشر شده پیش و پس از گذاشتن کاور اصلی توسط فردی با هدفی مشخص و بدون توضیح درباره چرایی کشیدن این کیسه‌ها منتشر شده، افزود: با توجه به حساسیت مردم به تخت جمشید این تصویر به صورت گسترده‌تری منتشر شده است در صورتی که انتشار عکس بدون توضیح مرمتی برای افراد غیر کارشناس، عملی غیرحرفه‌ای و غیراخلاقی است و هدف دیگری را دنبال می‌کند که متأسفانه این اهداف شخصی فقط به تخت جمشید آسیب می‌زند.

وی تصریح کرد: برخود واجب می‌دانم توضیح دهم که مرمتگران کاخ آپادانا همه دارای مدرک کارشناسی ارشد مرمت آثار و بنا هستند. تمامی افراد علی رغم تحصیلات عالی در یک و برخی در دوره بین المللی مرمت سنگ شرکت داشته و افزون بر آن در تخت جمشید نیز آموزش‌های لازم در خصوص استفاده از مواد جدید مرمتی را فرا گرفته‌اند. این کارشناسان به حدی به اقدامات حفاظتی و مرمتی با مواد نوین و به روز دنیا علاقه مند شده‌اند که ترجیح می‌دهند به جای اقدامات دفتری و اصطلاحا پشت میز نشینی به مرمت بپردازند و در روز بیش از 7 ساعت در محوطه کار اجرائی کنند.