پیشنهاد شده برای اجرای گام دوم طرح 550 هزار هکتاری، سه میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی برداشت تا از طریق فاینانس خارجی منابع مالی این طرح تامین شود. 500 هزار هکتار از این طرح در خوزستان و 50 هزار هکتار آن در استان ایلام واقع شده است.
به گزارش چمدان، حساسیت نسبت به اجرای این طرح جهت ارتقاء وضعیت کشاورزی سبب شد تا چشم بر روی بسیاری از مسائل دیگر از جمله وضعیت محوطه‌ها و بناهای تاریخی بسته شود، هر چند مسئولان نظام بر اجرای این طرح تأکید دارند اما گمان نمی‌رود آنها توسعه اقتصادی را به بهای از بین رفتن محوطه‌ها و بناهای تاریخی خواهان باشند.
[caption id="attachment_194434" align="aligncenter" width="500"]
کشفیات سال 86 جوبجی[/caption]
در این بین چاره چیست؟ در سال 92 با جدی شدن این طرح بارها و بارها رسانه‌های حوزه میراث فرهنگی هشدارها را به مسئولان میراث فرهنگی دادند و خواستار آن شدند تا با سازمان آب و برق خوزستان وارد گفت‌وگوی جدی شود تا در اجرای این طرح مسائل زیست محیطی و میراث فرهنگی به صورت جدی لحاظ شود. حتی در همایشی که پژوهشگاه میراث فرهنگی با حضور مسئولان میراث فرهنگی برگزار کرد، باستان‌شناسان نسبت به این مسأله و گذر این طرح از محوطه‌های تاریخی خوزستان اخطار دادند اما نتیجه‌ای در بر نداشت. تا آنجا که اکنون خبر می‌رسد محوطه جوبجی در رامهرمز به یکی از قربانیان این طرح بدل شده است.
به گزارش چمدان، سال 86 حین اجرای برنامه لوله‌کشی، لودرهای سازمان آب و فاضلاب خوزستان هنگامی که محوطه تاریخی روستای جوبَجی رامهرمز را عرصه تاخت و تاز خود قرار دادند گنجینه‌ای نمایان شد و مقدمه حضور پژوهشکده باستان‌شناسی در محل را فراهم آورد. کشف گنجینه طلایی و مفرغی حاکم ایلامی رامهرمز در روستای جوبجی در تاریخ ۹ اردیبهشت 86 قدمتی حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ پیش از میلاد در تپه باستانی جوبجی را به ارمغان آورد.
در آن هنگام کاوش‌های هیئت باستان شناسی به سرپرستی خانم دکتر آرمان شیشه‌گر در منطقه جوبَجی رامهرمز در سال ۸۶ آغاز شد که منجر به کشف آرامگاهی با دو تابوت متعلق به دو زن عیلامی از نزديكان پادشاه ايلامی نو يعنی «فرزند اين دد» به همراه اسباب و زیور آلاتی که با این اجساد دفن شده بود، شد.
شیشه‌گر در آن زمان توضیح داده بود که تپه جوبجی دارای آثاری از دوره اشکانی است که لايه اشکانی آن دچار آسيب فراوانی شده است ولی لايه عيلامی که آرامگاه يافت شده در سال ۱۳۸۶ در آن قرار دارد در بستر طبيعی رودخانه بوده و آسيب کمتری متوجه آن شده است.
او در سال ۸۸ برای عمليات گمانه‌زنی به منظور تعيين حريم محوطه باستانی جوبجی شهرستان رامهرمز راهی استان خوزستان شد.
هر چند در آن زمان شرکت آب و فاضلاب عقب نشینی کرد اما خطر رد شدن کانال آب که پروژه‌ای ملی بود، در کمین این محوطه باستانی باقی ماند تا اینکه در بهمن ۱۳۹۱ پریسا محمدی رئیس وقت پژوهشگاه باستان‌شناسی، حکم آخر را اعلام کرد: «پیشنهاد پژوهشکده میراث فرهنگی در رابطه با مسیر انتقال آب، تغییر مسیر نصب، احداث و لوله‌گذاری در خارج از عرصه و حریم محوطه جوبجی است.»
به گزارش چمدان، اما بار دیگر موضوع جوبجی در دولت یازدهم داغ شده و مسؤولان سازمان آب و برق با مدیران پژوهشکده میراث فرهنگی وارد مذاکره شده‌اند تا راهی برای عبور کانال از عرصه جوبجی پیدا کنند و کاوشی با حمایت سازمان آب و برق انجام شد.
به این ترتیب زمستان سال 93 باستان‌شناسان راهی منطقه شدند اما شیشه‌گر نظر قطعی مبنی بر عبور کانال از این محوطه اعلام نکرد و به این جمله بسنده کرد که «من تعیین حریم کردم و نقشه و عکس و... را نیز طی پرونده‌ای تکمیل شده ارائه کردم اما این که حریم تصویب شده یا نه؟ شنیده‌ها حاکی از آن است که در سازمان مرکزی میراث فرهنگی این اتفاق نیفتاده است به عبارتی این حریم فقط در استان خوزستان مصوب شده است.»
[caption id="attachment_194438" align="aligncenter" width="581"]
کشف تابوت اشکانی در جوبجی آذر 97[/caption]
به این ترتیب جوبجی محوطه‌ای بی‌پناه سال‌ها آماج بی‌مدیریتی قرار گرفت. کشت و زرع روی عرصه پیشنهادی، حضور قاچاقچیان و عدم ابلاغ تعیین عرصه و حریم از سال ۸۸ تاکنون تنها مشکلات جوبجی نیست. از روی این عرصه به دلیل احداث جاده از وسایط نقلیه سنگین تا موتور سیکلت رد می‌شود. برای سالیانی در دهه ۶۰ هم این محوطه طعمه یک سنگ شکن دیگر به نام «سنگ شکن رایگانی (دامغانی)» شد و آسیب‌های بسیاری دیده بود. همچنان که سال 83 با مجوز رئیس میراث فرهنگی وقت با تأسیس معدن شن و ماسه بخش‌های زیادی از عرصه محوطه طعمه تولید شن و ماسه شد و بنا بر گزارش میدانی محلی که انبوهی از قطعات سالم و شکسته سفالی وجود داشت در اثر بی‌توجهی به ارزش‌های میراثی و مطالعاتی آن به شن و ماسه تبدیل شد.
به گزارش چمدان، در فصل‌های پیشین کاوش جوبجی آثار معماری هخامنشی، گورستان اشکانی، دیواره‌های مربوط به عیلام نو و سفال مربوط به عیلامیانی به دست آمد.
حالا در 10 آذر 97 بار دیگر خبر می‌رسد گروهی از باستان‌شناسان این بار به سرپرستی میثم حسین زاده و با مجوز پژوهشکده باستان‌شناسی و بودجه‌ای حدود 700 میلیون تومان راهی جوبجی شده‌اند و در اکتشافات جدید خود به یک تابوت رسیدند که باستان شناسان احتمال می‌دهند متعلق به دوره اشکانی باشد.
این اقدامات چند پرسش را به دنبال دارد؟ نخست آن که چرا عرصه و حریم جوبجی علی‌رغم تهیه پرونده آن طی سال‌های گذشته همچنان ابلاغ نمی‌شود؟
دوم آن که مبنای صدور مجوز کاوش در عرصه جوبجی با هزینه 700 میلیون تومان چیست؟ آیا قرار است صرفاً کاوشی صورت بگیرد تا مجوز عبور لوله از عرصه یک محوطه باستانی صادر شود؟
آیا راه‌های جایگزین برای این طرح بررسی شده است؟ زمانی شیشه‌گر از این سخن می‌گفت که باید لوله‌های کانال آب از پایین رودخانه عبور کند؟ بعدها صحبت از آن شد کانال از روی زمین‌ها و نه از دل زمین رد شود؟
دلیل کاوش در عرصه‌های خوزستان چیست؟ عرصه نامش را به همراه دارد. محلی که به طور مشخص در آن آثار هست و هرگونه دخل و تصرفی در آن خلاف قانون است پس چطور مسوولان میراث فرهنگی خوزستان، پژوهشکده باستان‌شناسی و پژوهشگاه میراث فرهنگی، دفتر ثبت آثار تاریخی و دفتر پایگا‌ه‌های میراث فرهنگی اقدام خود را در این زمینه توجیه می‌کنند؟ انچنان که شبیه این موضوع برای عبور پل زیر گذر شوش رخ داد؟ در آن زمان هم اگر فعالان، متخصصان و رسانه‌های میراث فرهنگی نسبت به این موضوع واکنش نشان نمی‌داند با یک کاوش مجوز عبور پل از عرصه صادر می‌شد.
حال باید دید این بار مسوولان چه تصمیمی در این خصوص اتخاذ خواهند کرد؟
[caption id="attachment_194439" align="aligncenter" width="600"]
حفاری‌های غیرمجاز جوبجی[/caption]
[caption id="attachment_194440" align="aligncenter" width="600"]
عبور کانال آبی که متوقف شد[/caption]
نظر شما