چمدان: شاید هنگامی که باستان‌شناسانی از جمله دکتر اسماعیل اسماعیلی جلودار و فرشید مصدقی عضو هیأت علمی پژوهشکده باستان شناسی در آذر ماه 1393 به یافته‌های باستان‌شناسی از جمله اسکلت بانوی 7 هزار ساله در حفاری های فاضلاب خیابان مولوی دست یافتند، فکر نمی‌کردند که در فروردین همان سال هم در بخش دیگری از تهران یعنی بازار صندوق‌سازان غدیر افروند باستان‌شناس استان تهران به سه سفالی دست پیدا کرده است که قدمت تهران را به 6757 سال پیش عقب می‌برد. کاوش‌هایی که نتایج گاهنگاری آن تنها یکی دو هفته است به دست افروند رسیده است. حال شاید وقت آن رسید که اسکلت بانوی هفت هزار ساله دیگر مسافری از چشمه علی ری نامیده نشود و باستان‌شناسان بر این موضوع صحه می‌گذارند که تهران 7 هزار ساله است.

محسن شیخ الاسلامی - معاون میراث فرهنگی استان تهران - در این خصوص با اشاره به این که پیشینه تهران با قدمتی حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال در محدوده حصار صفوی قرار دارد که در دوره قاجار گسترش پیدا کرده است، گفت:معمولا همه تا همین مقطع - صفوی- در تهران به عقب می‌رویم و درباره قبل از این دوره با شک و تردید و مستنداتِ کمتری حرف می‌زنیم.

او همچنین به کشف اسکلت ۷۰۰۰ ساله در خیابان مولوی در حین انجام حفاری‌های اداره فاضلاب اشاره کرد که تاریخ‌گذاری آن بسیار فراتر از دوران تاریخی صفوی و اسلامی بود و تحقیق زیادی روی یافته‌های این عملیات عمرانی انجام شد، اما اتفاقی پیدا شدن آن سبب شد که برخی آن را نشانی از یک زیست پایدار و گسترده ندانند.

معاون میراث فرهنگی تهران همچنین با اشاره به یافته‌های باستان شناسی قدیر افروند در بازار صندوق‌سازان تهران این یافته‌ها را به خودی خود ارزش دارای ارزش دانست و گفت: اما محل قرار گیری، تعداد و جنس آن‌ها ارزش این یافته‌ها را چند برابر می‌کند. نتیجه سالیابی‌ها مشخص کرد که این نشانه‌های زیست به قرن چهارم و پنجم قبل از میلاد برمی‌گردد.
او با تأکید بر این که گمانه‌زنی اسکلت بانوی هفت هزار ساله در محدوده‌ی بازار تهران و در خیابان مولوی نشان‌دهنده‌ی یک عقبه تاریخی برای تهران است، اظهار کرد: موضوع باستان شناسی شهری تهران در جوامع علمیِ بین‌المللی مطرح است. در واقع می توان گفت که در زیر لایه تاریخی شهر که نهایتا آن را به دوره صفوی منتسب می کردیم ، یک زیست پیش از تاریخ قابل شهود است.

شیخ الاسلامی مطرح شدن چنین اتفاقی در تهران به عنوان پایتخت ایران با پیشینه‌ی عجیب‌اش را یک باب فتح دانست و اظهار امیدواری کرد که به یک حرکت باستان‌شناسی شهری منجر شود.

او با اشاره به وجود این لایه‌ی زیرین در تهران به عنوان یک زیست پیش از تاریخ، گفت: هر چند سابقه‌ی چندان جدی در این زمینه وجود ندارد اما فکر می‌کنیم که می‌تواند یک فتح باب باشد.نمونه‌ی دیگر این اتفاق در میدان «عتیق» اصفهان رخ داده است و یافته‌های به دست آمده آن نقطه‌ی کهن در اصفهان، باعث شد مسیر برخی پروژه‌های شهری تغییر کند و نسبت به برخی دیگر بی‌توجهی‌هایی شد، اما امیدوارم نسبت به این لایه‌های باستانی در شهر تهران توجه شود.

این مقام مسوول در میراث فرهنگی استان تهران تأکید کرد:با رویکرد مدیریت شهری و اینکه زیر این شهر به ظاهر غیر تاریخی امروز که روز به روز هم دچار گسست می‌شود یافته‌هایی از قرون چهارم و پنجم پیش از میلاد وجود دارد، می‌توان به بحث باستان‌شناسی شهری توجه کرد.

شیخ الاسلامی با شادی‌برانگیز توصیف کردن این اتفاقات تصریح کرد: از یک سو برای این کشفیات پز می‌دهیم، اما از سوی دیگر وقتی می‌خواهیم برنامه‌ریزی، معرفی و استفاده از نقاط مثبت داشته باشیم به راحتی از کنار آنها عبور می‌کنیم. امیدوارم این بار عبور نکنیم و توجه جدی مدیریت شهری را در این محوطه داشته باشیم.

او که خود را شاگرد پیروز حناچی شهردار جدید تهران معرفی کرد، تأکید کرد: می‌دانم او اهل میراث فرهنگی است، به نظر می‌رسد دغدغه این موضوع را دارد، در نگاه کلان‌تر می‌توان این موضوع را در سطح مدیریت شهری مطرح کرد. باید نگاه‌هایمان را از آسمان‌خراش‌ها، پایین‌تر بیاوریم.

معاون میراث فرهنگی استان تهران، حداقل درخواستِ این معاونت از مدیریت شهری را، جلوگیری از ساخت‌وسازها در بازار و خیابان‌های اطراف این محدوده دانست و افزود: خوشبختانه ضوابطی در بازار ایجاد شده که احداث زیرزمین را ممنوع می‌کند. یافته‌های به دست آمده در سطحی حدودا تا چهار و پنج متری به دست آمدند، این حداقل خواسته‌ی ماست که اتفاق بیفتد، چون هر نوع بررسی، تحلیل و کاوش مستلزم زمان است.

او ادامه داد: شاید تا امروز نگاه ما به محدوده بازار و شهر تهران یک نگاه کالبدی در آنچه که می‌بینیم بوده است اما اگر قرار باشد این نگاه تبدیل به یکسری ضوابط برای حداقل محدوده شهر تاریخی تهران باشد نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد، باید در ضوابط بازنگری شده و سختگیرانه‌تر عمل کنیم.

شیخ الاسلامی گفت: برخی پروژه‌های عمرانی مانند مترو و فاضلاب شهری و...وجود دارد: انواع و اقسام کندوکاوهای شهری مستلزم هماهنگی است، نیاز داریم قدری حساسیت‌ها نسبت به شهرتهران بیشتر شود، ما حساسیت را ایجاد می کنیم و بعد از آن انتظار داریم با ما همراهی و همکاری کنند.

[related-post id="190932"]