به گزارش ایرنا، کمیته ملی حافظه جهانی یکی از کمیته های وابسته به کمیسیون ملی است که از سال 1384 تاسیس و تاکنون در ثبت 9 اثر در فهرست جهانی و 5 اثر در فهرست منطقهای و بیش از40 اثر در فهرست ملی تلاش و اقدام کرده است.
برنامهٔ حافظهٔ جهانی یونسکو ( Memory of the World Programme) که با نام میراث مستند جهانی یونسکو نیز شناخته می‌شود، برنامه‌ای است که یونسکو از سال ۱۹۹۲ به دنبال افزایش آگاهی نسبت به خطراتی که میراث مستند جهانی را تهدید می‌کند، برای حفظ و سهولت دسترسی به این آثار به اجرا گذاشته‌است.
سازمان یونسکو قصد دارد با اجرای این برنامه از تاراج، پراکندگی، دادوستد غیرقانونی و نابودی میراث مستند جهانی جلوگیری کند. طبق فراخوان یونسکو، این مخاطرات تهدیدکننده از قرن‌ها قبل وجود داشته ولی جنگ، آشوب‌های اجتماعی و نبود امکانات مالی بر شدت آن افزوده‌است.
پیش از این نیز کتاب‌هایی مانند مسالک‌الممالک، خمسه نظامی، شاهنامه بایسنقری، فیلم‌های مستندی مانند «جان مرجان»، «پل آزادی»، «یاد و یادگار" و «کودکان سرزمین ایران» و مجموعه عکس‌های تاریخی و مجموعه سروده‌هاو آثار موسیقیایی انقلاب اسلامی در فهرست ملی برنامه حافظه جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.
دبیر کمیسیون ملی یونسکو: هیچ هنری در خلاء تولید نمی شود
دبیر کمیسیون ملی یونسکو گفت: هیچ هنری در خلا تولید نمی‌شود، رویش نیاز به خاک دارد و خاک تاریخ یک کشور است، خاک ایران حاصلخیز است و روایتگران تصویری ما موفقیتشان را مرهون این فضا و زیست بوم تمدنی و فرهنگی و هنری هستند.
حجت الله ایوبی روز شنبه در آیین گرامیداشت روز جهانی میراث مکتوب دیداری و شنیداری در تالار قلم کتابخانه ملی، گفت: باید از توجهی که امروز به میراث دیداری و شنیداری شده خوشحال باشیم زیرا ما ایرانی ها سهم بسیار درخشانی در میراث دیداری و شنیداری جهان داریم و در منطقه نیز بدون تردید حرف اول را در این زمینه می‌زنیم.
ایوبی در توضیح اهمیت تصویر، عنوان کرد: نقاشی در دورانی تنهایی بار رسانه را به دوش می‌کشید در بسیاری از دربارهای پادشاهان نقاشانی در خدمت داشتند تا فتوحات و پیروزی‌های خود را به تصویر بکشند و فتوحات دوران زندگی خود را ثبت کنند، نقاشی هم هنر بود و هم رسانه.
وی گفت: پس از رواج عکاسی، عکس جای نقاشی را در رسانه گرفت و به تدریج عکاسی از صنعت به یک هنر تبدیل شد و امروز این اتفاق در فضای مجازی افتاده است. عکس به عنوان یک رسانه در فضای مجازی مطرح است و امروز بسیاری از پیام‌های ما در دنیا از طریق عکس و تصویر منتقل می‌شود، امروز در دنیا جنگ اصلی جنگ تصویر است.
ایوبی گفت: امروز کشورهایی که بتوانند از خودشان تصویر بهتری در جهان ارائه دهند موفق‌تر هستند. ما در کشوری زندگی می‌کنیم که خوشبختانه عکاسان و تصویرگران فوق العاده‌ای داریم و در عکاسی - این هنر مدرن- جزو سرآمدان در منطقه هستند، حرفی برای گفتن دارند و با میراثی کهن و ارزشمند می‌درخشند.
ایوبی افزود: درسال 1333 اولین جشنواره فیلم در ایران برگزار و در سال 1309 اولین فیلم در ایران ساخته شد. امروز ما در سینما دوش به دوش و همگام با جهان پیش آمده‌ایم.
وی گفت: در سال حدود 150 فیلم سینمایی می‌سازیم و سینمای ایران در دنیا شناخته شده است، سالهاست در فیلم کوتاه و مستند فیلمسازان و مساندسازان ما در حال فعالیت هستند و گنجینه با ارزشی در کشور از عکس، تصویر و فیلم‌های مستند وجود دارد.
ایوبی گفت: هنری که امروز مردم جهان در تصویر کشیدن و روایت کردن اتفاقات کشورشان دارند، یعنی زبان فیلم و عکس، برای ما هم غریبه نیست، ما نیز در این مستندسازی حرف‌هایی برای گفتن داریم مستندسازان و فیلمسازان خوبی در کشور داریم.
وی افزود: سال 1395 سینمای ایران در جهان بیش از 500 جایزه جهانی را کسب کرد یعنی ما هر روز تقریبا بیش از یک جایزه داشتیم، هر روز دست یک ایرانی مستندساز فیلم کوتاه در دنیا بلند شده است.
ایوبی گفت: امروز این گنجینه در ایران وجود دارد و بخشی از این گنجینه ها در حال حفظ و نگهداری هستند، بخشی در خطر و بخشی هم در معرض فراموشی هستند و یا فراموش شده اند.
وی یکی از رسالت‌های بزرگ کمیسیون ملی یونسکو را احیا و زنده کردن این گنجینه‌ها دانست و افزود: ثبت، بهانه‌ای است برای احیای میراث دیداری و شنیداری ایران تا اول خودمان و در مرحله بعد جهان بشریت از این میراث استفاده کنند.
دبیر کمیسیون ملی یونسکو افزود: کمیته ملی در این زمینه کار خود را انجام داده اما در کنار این کمیته، کمیته تخصصی نیز در کمیسیون ملی یونسکو تأسیس شده است تا با همه کسانی که در تصویر، سینما، مستند و فیلم کوتاه دستی دارند و با صاحبان آرشیو جلساتی تشکیل شود تا این آرشیو و گنجینه بزرگ را معرفی و برای حفظ آن تلاش کنیم.
وی گفت: در این کمیته تخصصی آنچه نیاز به ثبت داشته باشد به کمیته ملی جهت دسترسی بهتر و حفظ برای نسل فعلی و بعدی معرفی خواهد شد.
ایوبی گفت: مردم ایران هم دستی در سنت‌ها و هم در مدرنیته دارند. نزدیک به یکهزار سال هنر کتاب، کتابت، خط، نقاشی و نگارگری دارند و در عین حال در مدرنترین هنر تصویرگری شامل فیلم‌سازی و مستند سازی از پیشروترین‌ها هستند.
مدیر کل یونسکو: از هشتگ میراث دیداری شنیداری استفاده کنید
مدیر کل یونسکو پیشنهاد کرد افراد از هشتگ میراث دیداری - شنیداری استفاده کنند تا داستان‌های مشترکمان پویا شود.
پیام «اودره آزوله» مدیر کل یونسکو به مناسبت 27 اکتبر؛ روز جهانی میراث دیداری - شنیداری روز شنبه در آیین گرامیداشت روز جهانی میراث دیداری - شنیداری در محل کتابخانه ملی ایران خوانده شد.
در این پیام که توسط مریم سلطان زاده سرپرست دفتر منطقه ای یونسکو در تهران قرائت شد، آمده است :
«میراث دیداری - شنیداری بخش مهمی از میراث فرهنگی ما است. تصاویر و اصوات که بر روی فیلم‌ها، نوارهای ویدیویی و صوتی ضبط شده‌اند گذشته ما را زنده کرده و اتفاقات، صحنه‌ها و موقعیت‌هایی را در حافظه جمعی ما ثبت می‌کنند که بدون آنها از خاطر ما حذف می‌شدند یا ساکن و بی حرکت می‌ماندند.
میراث دیداری - شنیداری، منبعی ارزشمند از دانش و گواه و شاهد زنده‌ای بر تنوع اجتماعی، فرهنگی و زبانی ما است.
با این وجود این یادگار که تا امروز زنده مانده و برای تاریخ‌دانان، دانشمندان و مردم عادی که در جست‌وجوی دانش گذشته خود ضروری هستند، آسیب‌پذیر است. منسوخ شدن فناوری‌ها و رسانه‌های آنالوگ و بی‌توجهی، از عوامل تهدیدکننده این یادگارها هستند. این میراث به ویژه در برخی شرایط اجتماعی - سیاسی در معرض خطر است.
دقیقا به همین علت یونسکو بزرگداشت این روز جهانی را آغاز کرد تا عموم مردم را از ضرورت نیاز به پاسداری از میراث دیداری - شنیداری آگاه کند، از موسسه‌هایی که دارای این میراث هستند پشتیبانی کند و دسترسی بیشتر به آرشیوها را ترویج کند.
همچنین یونسکو مشوق دیجیتال کردن آرشیوهای مستند است و منابع دیداری - شنیداری زیادی را نیز در فهرست برنامه حافظه جهانی جای داده است: از نوارهای کنسرت‌های آرتا فرانکلین و لیونل همپتون در فستیوال جاز مونترو در فرانسه تا مستندات منحصر به فردی که در سال 1950 درباره قبیله جوهوآنسی در صحرای کالاهاری واقع در نامیبیا شکل گرفتند و نیز آرشیوهایی از کنفرانس باندونگ در سال 1955 در اندونزی.
امسال روز جهانی میراث دیداری - شنیداری که با همکاری شورای هماهنگ‌کننده موسسات آرشیوهای دیداری - شنیداری برگزار شده است بر موضوع «داستان ادامه‌دار» تمرکز دارد.
هدف به نمایش گذاشتن آرشیوهای خانوادگی و شخصی، بیرون آوردن آنها از اتاق‌های زیر شیروانی و زیرزمین‌ها و به اشتراک گذاشتن تکه‌هایی از زندگی و لحظاتی که بر روی فیلم یا نوار ویدیویی ثبت شده‌اند. به این ترتیب می‌توان زندگی‌ای که به گذشته تبدیل شده است را با احساس دوباره زنده کرد.
این آرشیوها که گاهی فراموش می‌شوند یا مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرند می‌توانند خوراکی برای حافظه جمعی ما و برقرارکننده ارتباط میان نسل‌ها باشند.
احساساتی که آرشیوها در ما بر می‌انگیزند این ارتباط‌ها را می‌سازند.
میراث یک شیء ساکن نیست بلکه انباشته از معنا، اهمیت و همه احساساتی است که زندگی‌های نسل‌های گذشته را همراهی می‌کنند.»
رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی درخواست کرد صداوسیما آرشیوش را به اشتراک بگذارد
همچنین به گزارش ایسنا، شرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه و ملی ایران از صداوسیما گله کرد که «سعی نمی‌کند همه داشته‌هایش را با دیگران به اشتراک بگذارد.»
اشرف بروجردی گفت: این امیدواری برای همه ما وجود دارد که صداوسیما تلاش خود را افزون کرده و سعی کند باورهای عموم مردم را مطابق آنچه که به آن می‌اندیشیم، عرضه کند.
رئیس کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو با تاکید بر این‌که ما نیاز داریم تا اعتماد و فهم عمومی در بین فرهنگ‌های جامعه دیده شوند، افزود: زمانی این اعتماد عمومی شکل می‌گیرد که مردم حرف دل، باور و فرهنگ را احساس کنند و در رسانه ملی هم منعکس شود. او با بیان این‌که امیدوار است تا صداوسیما آنچه که جامعه نیاز دارد را عرضه کند، افزود: این ظرفیت در صداوسیما بسیار بالاست اما باید به این نکته توجه شود که ساعت‌ها ظرفیتِ فکر و باور مردم در اختیار صدا وسیما قرار دارد، بنابراین می‌تواند بهترین‌ها را عرضه کند و این رویه را به عنوان یک سیاست پیش ببرد.
وی اضافه کرد: امیدواریم برای آینده گنجینه‌های دیگری را ثبت جهانی کنیم و از این طریق فرهنگ اصیل، غنی و بشردوستانه و انسانی را به جامعه بشری منتقل کنیم و به مردم یادآوری کنیم که ما اعضای یک مجموعه هستیم و می‌توانیم زندگی بهینه‌ای را با فهم مشترک داشته باشیم.
بروجردی با تاکید بر این‌که اگر بخواهیم رسالت‌مان را انجام دهیم باید لحظه به لحظه آن را حفظ کنیم، ادامه داد: برای ثبت اقداماتی که بشر انجام می‌دهد باید ببینیم چه تلاش‌هایی می‌شود و چه کسانی در این عرصه گام برمی‌دارند و چه کسانی جامعه بشری را به اشتراک می‌گذارند.
او با بیان این‌که انسان‌ها همه لحظات را مدیون گذشتگان خود، مواریث، فرهنگ و ارزش‌های خود و مدیون حافظه‌ای که برای آنهاست، هستند، افزود: پیوستگی بین انسان‌ها از قِبَل همین ساخته شدن‌ها می‌تواند منظومه‌ای از تاریخ بشری را فراهم کند که شعاع پرتو آن برای همه نسل‌های بعدی مفید و مثمر ثمر باشد. در واقع همه این موارد گوشزد می‌کنند که رسالت‌مان سنگین است و سازمان اسناد پناهگاه حفظ این آرشیوهاست.
رئیس کتابخانه ملی با اشاره به در اختیار گرفتن مجموعه‌ای از ۲۵۰ هزار تصویر با عنوان موضوع «قاجار» ادامه داد: این مجموعه شامل سراسر ایران، طبیعت، فرهنگ، خرده فرهنگ و آداب و رسوم مردم است که به تصویر کشیده شده، حتی معتقدیم بسیاری از دستگاه‌های دیگر هم چنین مجموعه‌ای را در اختیار دارند.
بروجردی با تاکید بر این‌که جلوگیری از بلوکه شدن این اسناد اهمیت دارد، گفت: این اسناد تاریخ و میراث بشریت هستند، در واقع مانند آن است که بخواهیم آن را عرضه کنیم. رسالت سازمان اسناد این است که همه آنچه که داشته و دارد را به بهترین وجه نگهداری کند تا افرادی که تمایل دارند بدانند و از داشته‌هایشان بهره ببرند، از آنها استفاده مناسب کنند و با انجام تحقیقات و مطالعات تراوش‌های ذهنی آنها مضاعف شود.
او همچنین خطاب به دستگاه‌های مختلف که چنین داشته‌هایی در اختیار دارند، اظهار کرد: اگر نهادهای دارای تعامل می‌توانند داشته‌های خود را برای حفظ میراث دیداری و شنیداری به اشتراک بگذارند، این کار را انجام دهند، در غیر این صورت سازمان اسناد و کتابخانه ملی می‌تواند با اشتراک گذاشتن این اسناد در معرفی آنها کمک کنیم.
لزوم رصد و پایه‌ریزی رشته‌های تحصیلی میراث دیداری و شنیداری
بر اساس گزارش ایرنا، سپیده کبیری مدیر مرکزی آرشیو صداوسیما نیز در صحبت‌هایی در این آئین گفت: منابع دیداری و شنیداری بخشی از حافظه ملت‌هاست و بخشی از میراث مستند یک فرهنگ را حفظ و نگهداری می‌کند. او با بیان این‌که هر انسان برای یادآوری خاطرات نیاز به عکس و مستندات دارد، افزود: یک فرهنگ نیز برای مرور خاطرات نسل خود نیاز به مرور آرشیوها دارد، بنابراین اعلام می‌کنم که سازمان صداوسیما تلاش خود را کرده تا این میراث با بهترین کیفیت و بالاترین روش استاندارد ثبت و جهانی شود. وی با تاکید بر لزوم داشتن یک روند آموزش مداوم از پایه و اساس با هدف شکل‌گیری آن در نسل‌های بعدی اظهار کرد: بهتر است رشته‌های تحصیلی آرشیودار در حوزه میراث دیداری و شنیداری باید در کشور رصد و پایه‌ریزی شوند.
نظر شما