گنبد تاریخی کلیدر که بنایی وقفی است به شماره 2378 و در تاریخ 23/ 5/ 1378 به ثبت رسیده است.
[caption id="attachment_185288" align="aligncenter" width="600"]
کلیدر ؛ نگینی سرسبز در قلب سرولایت نیشابور [/caption]
روستای کلیدر
کلیدر از توابع سرولایت و جزئی از شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی است. اگرچه این روستا آثار تاریخی و طبیعی مهمی دارد اما بخش بزرگ شهرت خود را مدیون رمان 10 جلدی معروف کلیدر اثر محمود دولت‌آبادی است بنابراین این روستا از نظر گردشگری ادبی نیز اهمیت بسیاری دارد.
داستان کلیدر در این روستای کوهپایه‌ای بینالود می‌گذرد جایی که داستان عشق تراژیک گلمحمد و مارال رقم می‌خورد.
گلمحمد جوانی یاغی است که بر ظلم اربابان سر خم نمی‌کند و در آخر نیز کشته می‌شود. این کتاب که جلدهای ابتدایی آن در بحبوحه انقلاب اسلامی منتشر شد به دلیل مضمون آن که ایستادگی در برابر ظلم قدرتمندان است، بسیار مورد استقبال قرار گرفت.
محمود دولت آبادی که خود در خراسان به دنیا آمده شخصیت‌های این رمان را از روی شخصیت‌های واقعی نوشته است.
ترانه غمگینی که ننه گلمحمد در سوگ پسرش می‌خواند همچنان ورد زبان مردم این منطقه است:
صد بار گفتم همچی مکو ننه گل محمد
زلفای سیا ر قیچی مکو ننه گل محمد
صد بار گفتم پلاو مخار ننه گل محمد
ور دور کوه ها تاو مخار ننه گل محمد
صد بار گفتم یاغی مرو ننه گل محمد
رفیق الداغی مرو ننه گل محمد
الداغی بی وفای ی ننه گل محمد
تا آخر با تو نیا ی ننه گل محمد
امروز که دور دورونس ننه گل محمد
اسب سیات د جاولونس ننه گل محمد
ای جاولونا همیشه نیس ننه گل محمد
اسب سیات د بیشه نیس ننه گل محمد
وصف شما د ایرونس ننه گل محمد
عکس شما د تهرونس ننه گل محمد
کو جرق و جرق شمشیرت ننه گل محمد
کو درق و درق هف تیرت ننه گل محمد
کو اجاقت کو اتاقت ننه گل محمد
کو برارای قولچماقت ننه گل محمد
گل محمد د خاو بی ی ننه گل محمد
تفنگشم برنو بی ی ننه گل محمد
او تخمرغای لای نونت ننه گل محمد
آخر نرف نیش جونت ننه گل محمد
قت بلندت شوه رفت ننه گل محمد
زن قشنگت بیوه رف ننه گل محمد
الای بمیره قاتلت ننه گل محمد
خنک ر و دل مارت ننه گل محمد
ترانه محلی ننه گلمحمد با صدای بصیر احمدی را بشنوید:
[audio mp3="https://www.chamedanmag.com/oldwp/2018/10/nana-gol-mamad1.mp3"][/audio]
