شورای شهر تهران، ری و شمیرانات
شهرداری شهر ری (منطقه ۲۰)
با سلام،
اینجانب، باربد گلشیری، سالهاست گورنگاری می‌کنم؛ سنگ مزار، تهی‌گور و یادمان می‌سازم و از گورستان‌ها عکاسی می‌کنم. پیش‌تر نیز از شما با نامههای دیگری درخواست کرده‌ام که پی‌گیر بازسازی یادمان دکتر محمد مصدّق در گورستان ابن بابویه باشید. هرچند می‌دانم این درخواست به اطلاع دست کم برخی از شما رسیده است، باز این‌جا مسئله را به تفصیل شرح می‌دهم تا دیگران نیز آگاه شوند. پس اطناب اگر هست بر من ببخشایید.
در روزهای اخیر بار دیگر موضوع نامگذاری خیابانی به نام دکتر محمد مصدق در صدر اخبار قرار گرفته است و البته تاکنون به نتیجه‌ی قطعی و شایسته‌ی دکتر مصدق نرسیده است. من بر این باورم نامگذاری تونلی به نام مصدق به اندازه خود تونل تهی خواهد بود. جایی اگر قرار باشد نام دکتر محمد مصدق را بر تارک خود ببیند باید، مانند خیابان سی تیر باشد که بتواند یادمان بزرگی چون مصدق را گرامی دارد.
از سویی دیگر فارغ از این‌که شواری شهر تهران موفق شود یا نشود جایی را در تهران به نام مصدق کند، نباید از یاد برد که سالهاست که یادمان دکتر مصدق در ابن بابویه به فراموشی سپرده شده است.
دکترمحمد مصدق، از پیشگامان بزرگ مبارزه برای استقلال ایران است و طبق وصیتی که از او برجای مانده است و روایتهای متواتری نیز از آن وجود دارد خواسته‌ی وی همواره این بوده است که کنار مزار کشته‌شدگان سی‌ام تیر ۱۳۳۱ به خاک سپرده شود.اکنون نیز بیست و پنج سنگ قبر آن‌جاست. اغلبشان جوان و نوجوان‌اند. یک بار پیش از این نیز حزب ملّت ایران این مزار مبارزان مقتول استعمار و استبدادستیزی را در سال ۱۳۵۸ بازسازی کرد و از آن روز جز آن‌که بایستیم و ویران شدنش را نظاره کنیم کار دیگری نکرده‌ایم. به هر رو، بعد از درگذشت مصدق احمد متین‌دفتری، که داماد مصدق هم بود، سراغ محمدرضا شاه می‌رود و وصیت مصدق را به او به وی می گوید و گویا محمدرضا پهلوی در پاسخ می گوید که «بروید در همان احمدآباد دفنش کنید.»
دکتر سحابی هم در حیاط احمدآباد با آب نهر او را غسل می‌دهد و موقتاً، یعنی به‌امانت در طبقه‌ی اول قلعه‌ی احمدآباد مصدق دفنش می‌کنند. در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷ در سالگرد درگذشت مصدق، به روایت روزنامه اطلاعات، یک میلیون نفر ازمقابل دانشگاه تهران به احمدآباد می‌روند. اما پیکری که لابد دیگر چندان چیزی از آن نمانده همان‌جا می‌ماند و هنوز هم به امانت در خاک است. در ۲۹ تیر ۱۳۵۸ نیز مهندس رضا بصیری و حزب ملّت ایران یادمانی به نام دکتر مصدق در ابن بابویه، بر صفّه‌ی شهدای سی تیر، نصب می‌کنند. کمتر از یک هفته بعد این یادمان را می‌اندازند و می‌شکنند. خیابان مصدق هم - شما بهتر از من می‌دانید - چند صباحی به جای خیابان پهلوی آمد و دیری نپایید که نامش را به خیابان ولیعصر تغییر دادند. تاریخ‌گزاران به همه‌مان خواهند خندید که این‌ها استقلال ورد زبانشان بود، اما هر وقت سخن از دخالت امریکا در ایران شد یاد دکتر مصدق افتادند، حال آن‌که در امریکا دست کم تالاری در دانشگاه نورث ایسترن ایلینوی شیکاگو به نام مصدق هست و این‌جا هیچ.
[related-post id="8128"]
حال من بار دیگر درخواستی را که بارها پیش از این بر آن تاکید کرده بودم تکرار می کنم و بار دیگر به پیوست درخواست‌های پیشین را نیز که مطبوعات منعکس کرده‌اند برایتان می‌‌فرستم تا اجازه بدهید یادمان مصدق در ابن بابویه بازسازی شود. پیش از این نیز خبرنگار روزنامه قانون یکبار درخواست من را پیش آقای حسن خلیل‌آبادی، عضو محترم شورای شهر، مطرح کرده اند و ایشان پاسخ داده بودند که بهتر است یادمان در مکان دیگری نصب شود زیرا گورستان ابن‌بابویه تقریبا متروک شده است. اما مسئله این است که این یادمان و آن گورستان تاریخی‌‌اند و تاریخ آن یادمان را نیز عمیقاً به مکانش بازبسته‌اند و اگر ایشان چنان‌که گفته‌اند مایل‌اند آن را در چهارراه ولیعصر یا پارک ساعی و یا پارک دانشجو یا هر جای دیگر نصب کنند، پیشنهاد می‌کنم یادمان دیگری بسازند.
اگر مایل باشند در ساخت یادمان جدید هم مشتاقانه همکاری خواهم کرد، اما بگذارید بیش از این تاریخ شهرهایمان را نزداییم. وقایع تاریخی سی‌ام تیر ۱۳۳۱ و آن مزار، کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، حصر مصدق و وصیتی که پنجاه‌ویک سال است بر زمین، نه بر زمین که درون زمین مانده است، وقایعی درهم‌تافته‌اند. تدفین مجدّد در تخصص من نیست و هر چند حق است، شخصاً جز این نخواسته‌ام که برگه‌ای به من بدهید که به هنگام مرمّت یادمان دکتر مصدق در گورستان ابن بابویه کسی مانع مرمّت یادمان این انسان بزرگ تاریخ ایران نشود. فراهم کردن هزینه و نیروی انسانی مرمّت این یادمان یک‌سر بر دوش من خواهد بود. به اسفند ماه نزدیک می‌شویم که ماه مصدق است. خوب است که شرایط بازسازی یادمان را با هماهنگ کردن سازمان میراث فرهنگی، شهرداری شهر ری و اداره‌ی اوقاف فراهم کنید تا بتوانیم یادمان او را در آخر اسفند باز برافرازیم.
با احترام،
باربد گلشیری
نظر شما