چمدان :  آتش که به جان جنگل‌ها افتاد فرزندان زاگرس بی‌مهابا به آتش زدند، بدون ترس از جانشان تا میراث طبیعی سرزمینشان را زنده نگه‌دارند، حادثه 4 نفر از آنها را در خود فروکشید تا نام شریف باجور، امید حسین زاده، رحمت حکیمی‌نیا و محمد پژوهی تا ابد با نام زندگی گره بخورد چرا که آنها مردند تا زندگی ادامه پیدا کند؛ زندگی برای ما، زندگی برای درختان بلوط، زندگی برای زاگرس و زندگی برای زمین... .

خبر کوتاه بود اما دنیایی از غم را در خود داشت ... 4 نفر در آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس در روستای «پیله و سرسی» شهرستان مریوان جان باختند، چهار نفری که برای کمک به اطفا حریق این جنگل‌ها و نجات جان درختان و میراث طبیعی چند هزار ساله زمین به آنجا رفته‌ بودند. 2 نفر از این جانباختگان از نیروهای اداره منابع طبیعی و 2 نفر دیگر از کنشگران مدنی محیط زیست بودند.



میراث طبیعی جنگل‌های زاگرس کجاست؟

جنگل‎های زاگرس با وسعت بیش از 5 میلیون هکتار از شمال‎ غرب ایران (شمال پیرانشهر) تا جنوب غرب (فیروزآباد فارس) را در برگرفته‌است. این جنگل‌ها با گستردگی در ۱۱ استان 41.9 درصد جنگل‌های کشور را تشکیل می‌دهند.

مهم‌ترین گونه گیاهی در جنگل‌های زاگرس درختان بلوط است و برخی کارشناسان قدمت این جنگل‌ها را بیش از 5000 سال می‌دانند. یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های بلوط در زاگرس شهرستان مریوان است که حادثه آتش سوزی در آن رخ داد.

چرا به جنگل‌های زاگرس نیاز داریم؟

جنگل‌های زاگرس حافظ آب و خاک این کشور هستند، خاک را از فرسایش نجات می‌دهند و سفره‌های آب زیر زمینی را تامین می‌کنند، شاید اهمیت این مساله آن زمان مشخص شود که بدانیم 40 درصد آب کشور از طریق همین جنگل‌ها تامین می‌شود و این در حالی است که کم آبی خطر بزرگی برای ما به حساب می‌آید.

از سوی دیگر جنگل‌های زاگرس ضامن حفظ تنوع زیستی است، گونه‌های بسیار گیاهی و جانوری در این اکوسیستم زندگی می‌کنند و حیات انسان‌ها نیز به این اکوسیستم وابسته است.

نقش جنگل‌ها در گردشگری

اکوتوریسم یا بومگردی یکی از شاخه‌های گردشگری و مبتنی بر جاذبه‌های طبیعی است. در واقع اکوتوریسم سفری مسئولانه از نظر محیط زیستی است که به منظور لذت بردن از مناطق به نسبت بکر طبیعی و هرگونه ویژگی فرهنگی موجود در گذشته تا حال ترتیب داده  و باعث ترویج حفظ محیط زیست می‌شود.  در طول این سفر گردشگران حداقل تأثیر منفی را بر منابع طبیعی می‌گذارند و مردم بومی در سود حاصل از فعالیت‌های اجتماعی- اقتصادی شریک می شوند. {برگرفته شده از مقاله بررسی جاذبه‌های جنگل‌های طبیعی در توسعه گردشگری - معصومه منظمی و زینب کرکه آبادی}

ارتفاعات، دامنه‌ها و رشته كوه‌های متعدد استان كردستان نیز از قابلیت‌های تفرجگاهی آن به شمار می‌رود ، محدوده‌هایی  ازرشته كوه‌های غرب كشور که  به صورت رشته‌هایی موازی، تمامی پهنه استان را در برگرفته‌اند و محدوده طبیعی آن را تشكیل می‌دهند، می‌توانند به جاذبه مهمی برای طبیعت گردان آموزش دیده و مسئول تبدیل شود تا هم از نظر معیشتی به مردم منطقه کمک کنند  و اهمیت حفظ این جنگل‌ها از نظر اقتصادی را برای آنها مشخص کند.



خطرها در کمین میراث طبیعی

آتش بلای جان درختان است اما اتفاق چند برابر بدتر می‌شود زمانی که می‌دانیم حال درختان بلوط اصلا خوب نیست و آتش در چشم بهم زدنی درختانی را که با جان کندن حفظ شده خاکستر می‌کند و همین است که همه با جان دل به آتش می‌زنند تا درختان را حفظ کنند.

بر اساس پژوهش‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، مشکلات معیشتی مردم منطقه سبب شده مردم به بهره‌برداری بیش از حد و سنتی از جنگل‌ها بپردازند، دامداران برای چرا دام‌ها  از زیراشکوب‌ها (سایه انداز درختان) استفاده بیش از حد می‌کنند که زادآوری درختان را به خطر می‌اندازد از طرفی گران شدن سوخت و عادتی قدیمی سبب شده برخی به زغال کردن چوب درختان بلوط بپردازند.

به گفته شیرزاد نجفی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان ، برخی افراد درختان 500 ساله را برای تهیه یک کیسه زغال قطع می‌کنند.

در واقع حاصل این کار کیسه زغال‌هایی به قیمت حدودی 5 هزارتومان است که نابودی جنگل‌های 5 هزار ساله را درپی دارد.

آتش سوزی نیز این روزها با کمبود بارش‌ها و خشکسالی به یکی از خطرهای جدی تبدیل شده‌است که بیشتر عامل انسانی دارد. از گردشگران آموزش ندیده که در جنگل آتش روشن می‌کنند یا در زمان خشکسالی در مراتع ته سیگار می‌اندازند تا کسانی که به عمد به خاطر اختلافات، شکار، تغییر کاربری زمین‌ها و ... آتش به جان جنگل‌ها می‌زنند، آتشی که اینبار داغ بزرگی بر دل گذاشت و 4 نفر از هموطنان را در کام خود کشید.

معدن کاوی، ریزگردها، آفات وبیماری‌ها، اشتباهات گردشگران آموزش ندیده برای حضور در طبیعت  و ... دیگر دلایلی است که جنگل‌های زاگرس را به سمت نابودی می‌برد.

یاد این حافظان زمین گرامی باد ...